3.1: Wat is politiek?

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

H3: Politiek

3.1: Wat is politiek? 

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen wat politiek inhoudt;

2. Ik kan voorbeelden noemen van actuele zaken die passen bij het algemeen belang van Nederland;

3. Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen directe democratie en indirecte democratie;

4. Ik kan voor mezelf uitleggen of ik wel of geen voorstander ben van een referendum. 

De gele woorden zijn begrippen die je moet kennen. 

Dit merk ik van
politiek:

Het binnenhof

Elke dag worden hier in Den Haag allerlei beslissingen genomen, die we allemaal merken:

• Stikstofcrisis
• Prijzen in de supermarkt
• Immigratie
• Woningen

en veel meer! 

Het binnenhof. Middenin is de Ridderzaal. Rechts daarvan is de Tweede Kamer en links is de Eerste Kamer. 

Politiek

Het nemen van al deze besluiten gebeurt door politici die dus aan politiek doen. Politiek is dus het maken van keuzes om een land, provincie of gemeente te besturen. 

Politici worden geholpen door ambtenaren. Dit zijn bijvoorbeeld politieagenten, leraren, vuilnismannen etc. iedereen die werkt voor de overheid is een ambtenaar. 

Algemeen belang

De overheid bemoeit zich alleen met dingen die van algemeen belang zijn. Dat wil zeggen: voor heel veel mensen is het belangrijk. Bijv:

• Veiligheid op straat
• Onderhoud van wegen/dijken
• Onderwijs
• Zorg

Stel, jij bent de baas in Nederland. Noem één ding wat jij zou veranderen:

Hebben we politiek nodig?

Hoe komt de overheid aan geld? 

Om alle besluiten uit te geven heeft de overheid geld nodig. Daarom betaalt iedereen (burgers en bedrijven in Nederland) belasting. 

Als de overheid te weinig geld heeft kan de overheid 3 dingen doen:

1. Belastingen omhoog doen
2. Geld lenen van andere landen
3. Bezuinigen: minder geld uitgeven

Democratie

Als inwoner van Nederland heb je invloed op het bestuur. Dat heet democratie. Je kan stemmen op:

• De Tweede Kamer
• Gemeenteraad
• Waterschappen
• Europese verkiezingen

Als iedere inwoner zou stemmen noem je dat directe democratie. In Nederland hebben we een indirecte democratie. We stemmen op volksvertegenwoordigers die namens ons stemmen. 

Democratie vs Dictatuur

Democratie

Dictatuur

Iedereen is gelijk en vrij

Mensen buitensluiten

Dezelfde wet geldt voor iedereen

Voor eigen rechter spelen

Je kunt zeggen wat je denkt

Ideeën zijn niet gebaseerd op feiten

Groepen mensen gevaarlijk noemen

Verschil van mening mag er zijn

Geloof in vrede en samenwerken

Eén iemand heerst over alle anderen

Deze interactieve opdracht laat leerlingen individueel kenmerken van een democratie en dictatuur sorteren.

Bespreek de antwoorden. Sta stil bij de verschillende kenmerken van een democratie en dictatuur.

Directe democratie

Indirecte democratie

Referendum

Nederland is een...

Stemmen op een partij

Er is een volksvertegenwoordiging

Je gaat naar de stembus om over een wet te stemmen 

Referendum

Het allerbekendste voorbeeld van directe democratie is een referendum. Iedereen met stemrecht mag dan over een nieuwe wet of politiek probleem stemmen. 

Voorbeelden:

Engeland: Brexit

Zwitserland: Inwoners mogen 4x per jaar een politiek besluit goed- of afkeuren. 

Nederland heeft geen bindend referendum meer. 

''Inwoners van Nederland moeten een nieuwe wet tegen kunnen houden met een referendum''.

Argumenten voor

• Meer inspraak
• ''Noodrem'' voor de overheid
• Vertrouwen in de democratie
• ''Het volk het laatste woord''
• Politici terugfluiten
• Vaker de kans om te stemmen

Argumenten tegen

• Het is de taak van de Tweede Kamer om te stemmen
• Het vergroot tegenstellingen bij de bevolking
• Het biedt schijninvloed
• Het is niet zo simpel als 'ja/nee'

En wat vind jij? Wel of geen referendum?

Ja, ik ben voor

Nee, ik ben tegen

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen wat politiek inhoudt;

2. Ik kan voorbeelden noemen van actuele zaken die passen bij het algemeen belang van Nederland;

3. Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen directe democratie en indirecte democratie;

4. Ik kan voor mezelf uitleggen of ik wel of geen voorstander ben van een referendum. 

Werktijd

Stap 1

Stap 2

KLAAR ?

Lees de tekst van paragraaf 3.1: 

'Wat is politiek?' goed door (blz. 38 - 39). 

Maak de opdrachten van paragraaf 3.1: 'Wat is politiek?' blz. 32 - 34. 

Nakijken 

Hoe?

• Bespreek de opdrachten met degene naast je en vergelijk je antwoorden. 

hoewerktdepolitiek.tools.prodemos.nl