Lessenserie schrijven - klas 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Schrijven - klas 3

Les 1: Sustainable Development Goals & de schrijfopdracht

Lesdoelen

Aan het eind van deze lessenserie...

- ...weet je wat de Sustainable Development Goals zijn (les 1)

- ...heb je een onderwerp gekozen dat bij een van de doelen aansluit (les 2)

- ...weet je hoe een informatieve tekst schrijft (les 3)

- ...kun je spellings- en formuleringsgregels in een tekst toepassen (les 4)

- ...kun je informatieve tekst maken over het door jou gekozen onderwerp (les 5)

- ...kun je tips geven aan een klasgenoot om zijn/haar tekst te verbeteren (les 6)

Duurzame Ontwikkelingsdoelen

Wat doe jij al om
duurzamer te leven?

Eindopdracht

Tijdens deze lessen werk je aan een tekst met als thema 'duurzaamheid'. Aan de hand van de SDG's kies je een eigen onderwerp waaraan je wil werken. 

Je tekst wordt een uiteenzetting, dat is een informatieve tekst, van minimaal 250 en maximaal 350 woorden. Elke les heb je de tijd om aan jouw eigen onderwerp en tekst te werken. Het eindproduct lever je aan het eind van de lessenreeks bij mij in.

Verkenning onderwerp

Op de volgende pagina vind je een link naar de Nederlandse website waarop de Duurzame Ontwikkelingsdoelen worden toegelicht.

Daarna zie je welke doelen we deze les gaan bekijken. Lees de teksten die horen bij deze doelen en beantwoord daarna de vragen.

Spreekt een van deze doelen je aan? Dan is dat misschien een mooie inspiratiebron voor jouw eigen tekst!

www.sdgnederland.nl

Lees de teksten bij de onderstaande doelen

1. Een slechte infrastructuur in sommige landen
leidt nog steeds tot miljoenen doden per jaar door
vervuild drinkwater. Hoe komt dat denk je?

2. Energie is onmisbaar volgens de tekst.
Waarom is energie zo belangrijk voor ons?
En waarom is het ook een gevaar voor ons?

3. Noem drie voorbeelden uit jouw leven
waaruit blijkt hoe belangrijk een goede
infrastructuur is.

Volgende les

- Verder verdiepen in de doelen

- Een doel en onderwerp kiezen

- Wat wil je over het onderwerp schrijven?

Schrijven - klas 3

Les 2: informatie verzamelen - lezen & onderwerp kiezen

Verkenning onderwerp

Op de volgende pagina vind je een link naar de Nederlandse website waarop de Duurzame Ontwikkelingsdoelen worden toegelicht.

Daarna zie je welke doelen we deze les gaan bekijken. Lees de teksten die horen bij deze doelen en beantwoord daarna de vragen.

Spreekt een van deze doelen je aan? Dan is dat misschien een mooie inspiratiebron voor jouw eigen tekst!

www.sdgnederland.nl

Lees de teksten bij de onderstaande doelen

4. Nu je de tekst hebt gelezen; denk je dat het
moeilijk is om 'meer te produceren met minder'?

5. Noem twee redenen waarom ontwikkelings-
landen kwetsbaarder zijn voor de gevolgen van de
klimaatverandering.

6. Noem drie redenen waarom zeeën en oceanen
zo belangrijk voor de mens is.

7. Wat wordt in de tekst bedoeld met
'landdegradatie'?

Over welk onderwerp zou jij
graag zelf willen schrijven?

Onderwerp & deelonderwerpen

Voorbeeld

Onderwerp: 'Duurzaam eten en drinken'

Deelonderwerpen:     1. Duurzaam boodschappen doen
                                       2. Duurzame producten

                                       3. Duurzame recepten

Volgende les

- Zoek informatie op over jouw onderwerp

- Bedenk drie deelonderwerpen die goed bij jouw onderwerp passen

Schrijven - klas 3

Les 3:  de uiteenzetting

Wat is jouw definitieve onderwerp
voor de schrijfopdracht?

De uiteenzetting

• Een uiteenzetting is een informatieve en objectieve tekst
• Het tekstdoel: informeren
• Bevat veel feiten en uitleg met voorbeelden
• Jouw mening komt er niet in voor 
• Mogelijke structuren:

           Vraag-antwoordstructuur, verklaringsstructuur, aspectenstructuur,
           verleden-heden(-toekomst)structuur, probleem-oplossingsstructuur

De uiteenzetting - inleiding (blz. 20)

Inleiding: aandacht trekken en onderwerp introduceren

• Ten eerste trek je de aandacht door gebruik te maken van...:

1. ...iets uit de actualiteit
2. ...iets uit de geschiedenis
3. ...een voorbeeld/anekdote
4. ...iets wat voor de lezer van persoonlijk belang is
   
   

• Ten tweede introduceer je het onderwerp door...:

1. ...een hoofdvraag te stellen (eventueel ook deelvragen)
2. ...een probleem te formuleren

De uiteenzetting - middenstuk

Voor deze opdracht werk je in het middenstuk drie deelonderwerp uit. De opbouw van deze alinea's kun je als volgt aanpakken:

1. Start met een structurerende zin; wat is het deelonderwerp dat je gaat bespreken?
2. Geef daarna een korte uitleg bij het deelonderwerp
3. Sluit af met het geven van een  voorbeeld of een aantal voorbeelden
   

Voorbeeld:

(1)Ten eerste spelen supermarkten een belangrijke rol bij het reduceren van het gebruik van plastic. (2) Veel verpakkingen zijn van plastic en supermarkten kunnen producten ook in alternatieve verpakkingen aanbieden. (3) Zo zijn er al herbruikbare zakjes voor fruit en groenten, hebben niet alle bakjes meer een plastic deksel en worden producten in karton in plaats van plastic verpakt.

De uiteenzetting - slot (blz. 20)

Je formuleert in het slot de hoofdgedachte. In deze zin geef je een samenvatting/conclusie van wat je hebt besproken. Dat kun je doen door....:

• ...het antwoord op je hoofdvraag te formuleren
• ...een oplossing voor het probleem te formuleren

- Om dit aan te kondigen kun je gebruikmaken van signaalwoorden, zoals: daarom, kortom, al met al, dus.

- De tekst sluit je als dat mogelijk is af met een krachtige zin: een uitsmijter.

Bouwplan

• Maak voor je gaat schrijven een bouwplan; schrijven is makkelijker als je al hebt nagedacht over de structuur en de inhoud.
• Schrijf eerst het onderwerp, het tekstdoel (informeren) en de hoofdgedachte op.
• In kolom B nummer je de alinea's.
• In kolom C noteer je de deelonderwerpen.
• In kolom D noteer je in een aantal steekwoorden wat je in de alinea wil schrijven.

Volgende les

- Neem je bouwplan mee naar de les

- We gaan starten met het schrijven van de tekst

Schrijven - klas 3

Les 4:  schrijven & spelling

Van bouwplan naar tekst

• Start met het schrijven van je tekst aan de hand van het bouwplan. 
• Ik loop rond om je op weg te helpen als je vastloopt.

Schrijven en spelling

Bij het schrijven van een (zakelijke) tekst is het belangrijk om goed op spelling te letten. De belangrijkste punten waarop jij moet letten in de tekst zijn:

• Werkwoordspelling
• Hoofdletters en leestekens
• Aan elkaar of los?
• Het schrijven van getallen

Op de pagina's aan het eind van deze les worden al deze onderdelen in een filmpje uitgelegd. Het meeste is herhaling; in klas 1 en 2 heb je dit ook geleerd. 

Volgende les

- Kijk voor jezelf alle filmpjes en noteer eventueel vragen voor de volgende les. 

- Controleer of je de spellingregels goed hebt toegepast in het stuk dat je tot nu toe hebt geschreven.

Schrijven - klas 3

Les 5:  schrijven & controleren

Van bouwplan naar tekst

• Ga verder met het schrijven van je tekst aan de hand van het bouwplan. 
• Ik loop rond om je op weg te helpen als je vastloopt.

Tekst controleren

• Volgende week gaan we elkaars teksten beoordelen aan de hand van dit formulier
  (zie SOM)
• Loop aan de hand van het formulier eerst je eigen tekst na; zijn er dingen die je zelf al kunt aanpassen?

Volgende les

- Neem de volgende les een volledig uitgewerkte versie van je schrijfopdracht mee. 

Schrijven - klas 3

Les 6:  beoordelen & reviseren

Beoordelen

• Wissel je tekst uit met een klasgenoot.
• Lees de tekst zorgvuldig door.
• Vul het formulier voor de ander in en geef duidelijk aan waar je eventueel foutjes ziet.

Reviseren

• Bekijk het formulier dat je klasgenoot voor jou heeft ingevuld. 
• Je gaat aan de hand van de feedback jouw tekst reviseren; verbeteren en herschrijven.
• Als je denkt dat je tekst nu helemaal klaar is: lever hem in via het inleverbakje op SOM. 

Welke nieuwe dingen heb je geleerd
over het onderwerp dat je had gekozen?

Welke nieuwe dingen heb je
geleerd over het schrijven van teksten?

Wat vond je van de lessen?