5.3 Genen en allelen 2HV1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.3 Genen en allelen

Genen en allelen

Planning

• Leerdoelen basisstof 3
• Quizvragen basisstof 1 t/m 3
  
• Interactieve uitleg
• Zelfstandig werken

Leerdoelen 

•  Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn.
• Je kunt omschrijven wat een mutatie is.
• Je kunt omschrijven wat kanker is.

De verschillende haarkleuren/vormen worden veroorzaakt door:

1. genotype
2. combinatie van fenotype en genotype
3. Omgeving
4. Fenotype

Is het fenotype van de larve hetzelfde als het fenotype van het volwassen dier? En het genotype?

1. Zowel fenotype als het genotype is hetzelfde
2. alleen het fenotype is hetzelfde
3. alleen het genotype is hetzelfde

Een mens heeft .... chromosomenparen.

1. 24
2. 48
3. 46
4. 23

Wat is een gen?

1. De informatie voor alle erfelijke eigenschappen
2. Alle zichtbare eigenschappen
3. Een deel van een chromosoom met informatie voor één eigenschap.
4. Een chromosoom in de celkern met erfelijke informatie.

Welke beschrijving hoort bij welk begrip?

Bevat informatie over één erfelijke eigenschap

Bestaat uit DNA en eiwitten

Is een variant van een gen

De stof die de code bevat over erfelijke eigenschappen

Chromosoom

Allel

DNA

Gen

Hoeveel allelen van een gen zitten er in een geslachtscel?

1. 1
2. 2

Keuze:

Ik had (bijna) alle vragen goed en wil zelfstandig werken

Ik had vragen goed, maar wil wel de uitleg horen

Ik had vragen niet goed en wil straks extra uitleg

Ik had vragen niet goed, wil de uitleg horen en evt. extra uitleg

Les verder

• Zelfstandig werken? Zie whitebo

DNA

• Chromosomen bestaan voor een groot deel uit de stof DNA. 
• DNA is opgebouwd uit de vier basen A, T, C en G. 
• Eén paar (dus A–T of C–G) noem je een basenpaar.
• Voor elke eigenschap zijn duizenden basenparen nodig. 

Genen

• Voor elke eigenschap zijn duizenden basenparen nodig.
• De basenparen die samen nodig zijn voor een eigenschap, vormen een gen
  

Wat is een mutatie?

1. Een chromosoom extra
2. Een missend chromosoom
3. Een fout in het DNA
4. Een variant van een DNA-code

Mutatie

• Foutje in het DNA
  
  
• Mutatie zichtbaar in fenotype -> mutant
• Albino: mutant waarbij het lichaam
  geen pigment vormt.

Mutagene invloeden

In welk type cellen zijn de gevolgen van een mutatie het grootst?

1. Bij een mutatie in bloedcellen.
2. Bij een mutatie in geslachtscellen.
3. Bij een mutatie in huidcellen.
4. Bij een mutatie in hersencellen.

Gevolgen mutatie in een lichaamscel

gevolgen mutatie in een geslachtscel

Een ander woord voor kankergezwel is:

Voorbeeld van chemische schadelijke stoffen zijn sigarettenrook en asbest. Dit is een voorbeeld van:

Waneer weefsels verstoord worden door de groei van een gezwel dan noemen we dat: 

Door mutaties en geslachtelijke voortplanting ontstaat 

in genotypen.

Tumor

Mutagene invloeden

Kanker

Variatie

Kanker

Na de uitleg

Snap ik de stof en kan ik aan de slag

Ga ik proberen er uit te komen met de opdrachten

Snap ik nog niet alles en wil ik extra uitleg

Zelfstandig werken

• Huiswerkcontrole: bs. 1 + 2 af?
• Maak basisstof 3 genen en allelen af = opd. 1 t/m 8
  
  
• Basisstof 3 af? Kies:
• Herhalen basistof 1+2 door test-jezelf te maken in het digitale boek of maken mindmap, samenvatting, flashcards
• Aan de slag met wat extra uitdaging: maak basisstof 8
• Extra uitdaging ook af? werk dan aan een ander vak