V5 - Intro HH + §1 - Natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

GEBIEDEN: Zuid-Amerika

BELO MONTEDAM

Belo Monte dam

Protest tegen Belo Montedam

Nadelen:

• duur (± € 13 miljard)
• 500 km² tropisch regenwoud verwoest (onder water)
• > 20.000 inheemse bewoners moesten verhuizen
• Landbouw en visserij onmogelijk in gebied waardoor duizenden mensen baan verloren.
• Deel Xingu minder water (hier leven inheemse volken)

https://www.youtube.com/watch?v=ZIxIeFjjllU

Waterkracht

Ik denk dat het een goed idee is dat de dam wordt gebouwd.

EENS

ONEENS

IK HEB MIJN HUISWERK GEMAAKT
0% - 100%
Niks - Alles

0100

Vraag 1

De mannen op de foto proberen geld te verdienen ten koste van het milieu in het tropisch regenwoud.

Vraag 3

a Omdat de Amazone vele zijrivieren heeft die zich lenen voor de aanleg van dammen.

b Er leven vele indianenstammen en boeren en het gebied heeft een zeldzame biodiversiteit.

Vraag 3

c Bijvoorbeeld: 

1 Door het ontstaan van een stuwmeer moeten veel mensen en dieren verhuizen;

2 Het stimuleert de klimaatverandering; 

3 Stroomafwaarts verandert het hele ecosysteem;

Vraag 3

c Vervolg

4 Stuwmeren slibben op den duur vol met sediment; 5 In stuwmeren in warme klimaten verdampt veel water; 6 Stuwdammen dragen bij aan het broeikaseffect.

d Door de verrotting van bomen en planten die onder water komen te staan, ontstaat methaan en dat is een broeikasgas.

Vraag 4a

De waterstand daalt enorm en daardoor droogt ‘de bocht’ grotendeels op, waardoor de mensen en dieren daar niet meer kunnen leven.

Vraag 4b

Om op meerdere plaatsen elektriciteit op te wekken, namelijk bij drie dammen.

Vraag 4c

Een goed antwoord bestaat uit de volgende onderdelen:

• Ze verliezen hun woongebied.
  
• Ze verliezen hun middelen van bestaan.
  
• De rivier is voor hen heilig.

Vraag 4d

De ontbossing van het regenwoud.

Vraag 5

A 3; 

B 5;

C 4; 

D 1; 

E 6; 

F 2

Ik heb mijn huiswerk zo gemaakt:

😒🙁😐🙂😃

Welk begrip wordt hier omschreven?
Ruimtelijke scheiding van woonwijken op basis van etniciteit of welvaart

1. Landgrabbing
2. Ruimtelijke segregatie
3. Landgrabbing
4. Draagkracht

Welk begrip wordt hier omschreven?
Het percentage van de bevolking van een land dat in de stad woont.

1. Urbanisatie
2. Verstedelijkingstempo
3. Verstedelijkingsgraad
4. Informal city

Welk begrip wordt hier omschreven?
Zeer grote landbouwbedrijven

1. Latifundia
2. Minifundia
3. Subductie
4. Cash crops

Welk begrip wordt hier omschreven?
Gewassen die speciaal voor de handel geteeld worden.

1. Latifundia
2. Minifundia
3. Cash crops
4. Landgrabbing

§1 -  Natuurlijke gevaren in Zuid-Amerika

Vulkanen en aardbevingen

Massabewegingen

Overstromingen

Menselijke invloed

Vulkanen en aardbevingen

Veel tektonische activiteit aan de westkust 

Convergentie -> Subductie

• Vulkanisme
• Aardbevingen
• Tsunami

Massabewegingen

Aardverschuivingen (massabewegingen) ontstaan door:

• Instabiele hellingen schuiven af door aardbeving.
• Bij veel neerslag raakt de bodem verzadigd en gaat schuiven van een helling. 
• Bij een vulkaanuitbarsting ontstaan lahars

Lahar

Wat is het en hoe ontstaat het?

Overstromingen

Berggebieden:

Flash floods -> rivieren hebben hoge piekafvoer

Vlakke gebieden

High floods -> rivieren treden buiten hun oevers na langdurige regenval

Menselijke invloed

Ontbossing

• hellingen worden kaal, water infiltreert niet / nauwelijks

Verkeerd landgebruik

• Geen terrassen aanleggen

Stedenbouw

Wegenaanleg

• Verharding -> kortere vertragingstijd -> vaker en sneller een overstroming

Een tsunami is een ....?

1. lahar.
2. aardbeving.
3. fumarole.
4. vloedgolf.

Wat is een lahar?

1. Modderstroom
2. Vulkaanuitbarsting
3. Pyroclastische stroom
4. Aardbeving

ontbossing kan zorgen voor meer overstromingen?

1. waar
2. niet waar

Een aardverschuiving is een .....

1. endogene kracht
2. exogene kracht

Vraag 1a + b

Er komen langs de hele kust wel aardbevingen voor, maar niet overal vulkanen, daar zitten gaten tussen. Dat niet overal vulkanen zijn komt doordat op die plekken de oceanische korst niet diep genoeg in de mantel zakt. Hierdoor smelt het plaatmateriaal niet (oorzaak) en ontstaan er geen vulkanen (gevolg).

Vraag 1d 

• De aarbeving heeft niet geleid tot een tsunami, omdat het epicentrum niet in zee lag, maar op het vasteland.
  
• Een tsunami heeft niet alleen invloed op de Westkust, omdat de schokgolf in de oceaan zich naar alle kanten uitspreidt, dus ook aan de andere kant van de Grote Oceaan is de tsunami merkbaar.
  
• Je kunt zelf zien dat er een tsunami aankomt, doordat vlak voor de tsunami aan land komt, de zee zich terugtrekt.

Vraag 1e

• Het gebied waar de meeste risico’s zijn voor aardbevingen, is ook het gebied met de meeste risico’s voor aardverschuivingen, daar wordt het slechtst gebouwd en is de bevolkingsdichtheid relatief hoog.
  
• Gebied D is het meest kwetsbaar.
  
• De Favela’s/informele wijken bevinden zich in gebied D.
  
• Dat zijn ongunstige/goedkope plekken, bijvoorbeeld op hellingen aan de rand van de stad.

§2 - HAZARD MANAGEMENT

Hoe om te gaan met rampen?

Hoe voorkom je schade?

Hoe zorg je ervoor dat de schade beperkt blijft?

Hoe groot is het risico van de ramp?

Hazard management is bij de ene ramp gemakkelijker uit te voeren dan bij de andere ramp.
Bij welk van onderstaande ramp Is hazard management gemakkelijker uit te voeren

1. waarschuwingsplan
2. rampenbestrijding.

In gebieden waar veel orkanen voorkomen, kan de overheid maatregelen nemen. Een aantal van deze maatregelen valt onder hazard management.

Welke maatregelen vallen onder hazard management?

1. een nieuwe woonwijk bouwen
2. rampenplannen maken
3. wegen vernieuwen
4. evacuatie verplichten

Ben je klaar voor de theorie???

😒🙁😐🙂😃

SCHADE

Sinds 1960 meer schade door natuurrampen dan daarvoor, door:

Urbanisatie

Armoede

Slecht bestuur

Bebouwing op onveilige plekken

Klimaatverandering

Ontbossing

RAMPEN IN ONTWIKKELINGSLANDEN

Meer slachtoffers dan in ontwikkelde landen

Huizen staan op onveilige plekken

Geen veiligheidsregels hanteren

Slecht omgaan met natuurlijke bronnen

Gebrek aan rampenplannen

RISICO'S

RISICO = Aard van de ramp  X  blootstelling  X  kwetsbaarheid

RISICO'S

Aard van de natuurramp

Schaal van de ramp

• Kracht aardbeving
• Soort vulkaanuitbarsting
• Gevolg van de aardbeving

BLOOTSTELLING

Aantal mensen dat betrokken is bij de ramp

Aantal gebouwen dat betrokken is bij de ramp

Dus:

Stad / dorp / niet bebouwd

KWETSBAARHEID

Fysieke factoren

• Constructie gebouwen
• Landgebruik

Sociale factoren

• Achtergesteld of niet?
• kansen van de bevolking
  

KWETSBAARHEID

Economische factoren

• Voedselvoorziening
• Afhankelijkheid inkomensbron
• Onverzekerd

Milieufactoren

• Uitputting hulpbronnen
• Klimaatverandering

RISICOPERCEPTIE

Inschatting van de natuurlijke risico's in het gebied

• Vaak laag bij de armere bevolking
• Die in de krottenwijken wonen

MAATREGELEN

Hazard management

Een planmatige vorm van gevarenbeheersing door risico's in kaart te brengen, voorzorgsmaatregelen te treffen en rampenplannen op te stellen

RAMPENPLAN

1. Onderzoek doen
2. Verminderen van risico's
3. Klaar zijn als het mis gaat
4. Opzetten rampenfonds
5. Stimuleren veerkracht onder bevolking

Wanneer is het risico het grootst?

1. Aardbeving 7,8 Stedelijk gebied Goed gebouwd
2. Aardbeving 7,8 Landelijk gebied Kwetsbare huizen
3. Aardbeving 8,3 Landelijk gebied Onbewoond
4. Aardbeving 7,8 Stedelijk gebied Krottenwijk

Examenvraag

Overstromingen zijn een mogelijke bedreiging in zowel het stroomgebied van de Rhône als in dat van de Niger. Hazard management moet het aantal slachtoffers en de schade bij rampen in eerste instantie zoveel mogelijk voorkomen.

Geef een politieke en een economische oorzaak waardoor het moeilijker is om tot goed hazard management te komen in het stroomgebied van de Niger dan in dat van de Rhône.

De Politieke oorzaak

De economische oorzaak

En NU?

Je gaat §2 maken

Dit mag je in 2-tallen doen