Verbranding en ademhaling herhalingsles HAVO 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Verbranding en ademhaling

herhalingsles 

Verbranding 

• Voor verbranding is er brandstof nodig. 

•  Bij verbranding verdwijnt de brandstof en ontstaan er       verbrandingsproducten.

• Een indicator is een stof waarmee je een andere stof kunt aantonen.

Wat is de brandstof voor een verbrandingsreactie van de mens?

1. Zuurstof + glucose
2. Brood en cola
3. Koolstofdioxide + water
4. Kaarsvet + zuurstof

Verbranding

 In je lichaam vind verbranding plaats, dit zodat er energie ontstaat die je kunt gebruiken.

 Voor verbranding is altijd zuurstof (O2) nodig.

 Bij verbranding ontstaat altijd water en koolstofdioxide (CO2).

Wat is het verschil tussen ingeademde en uitgeademde lucht?

1. Uitgeademde lucht bevat zuurstof.
2. Uitgeademde lucht bevat koolstofdioxide.
3. ingeademde lucht bevat zuurstof
4. ingeademde lucht bevat koolstofdioxide

Ingeademde lucht vs uitgeademde lucht

•  Lucht bestaat uit verschillende gassen, vooral uit stikstof en zuurstof.
  

•  Ingeademde lucht bevat veel meer zuurstof dan uitgeademde lucht.

 

Verbranding in het lichaam

• Alle levende organismen doen aan verbranding, zonder verbranding gaat een cel dood.

•  De energie de vrijkomt wordt gebruikt voor in de processen in de cel 

• Voor de verbranding in je lichaam is brandstof nodig. De meest gebruikte brandstof is glucose.

•  Als verbranding heeft plaatsgevonden komt energie vrij.

Warm en koudbloedig

• Koudbloedige dieren hebben een lichaamstemperatuur gelijk aan hun leefomgeving.
  

•  Bij warmbloedige dieren is de lichaamstemperatuur altijd gelijk. 

Wat zijn verbrandingsproducten?

Inademen:

Ribben + borstbeen omhoog 

Borstholte wordt groter

1

2

3

Rib ademhaling (borstademhaling)

 De ribben zitten aan de wervelkolom en borstbeen vast door gewrichten en kraakbeen.

 Hierdoor kunnen de ribben bewegen.

 Inademen:  ribben + borstbeen omhoog = borstholte wordt groter.

 Uitademen: ribben + borstbeen omlaag = borstholte wordt kleiner.

Midddenrif gaat omlaag

Uitademen

Inademen

Middenrif gaat omhoog

Middenrifademhaling (Buikademhaling)

• Bij buikademhaling bewegen het middenrif en de buikwand.

•  Het middenrif is een stevig gespierd vlies dat de romp verdeelt in de borstholte en buikholte.

•  Deze kan omhoog en omlaag bewegen.
  

Middenrifademhaling (buikademhaling)

 Inademen: middenrif omlaag + buikholte kleiner = borstholte wordt groter.

 uitademen: middenrif omhoog + buikholte normaal = borstholte wordt kleiner.

Ademhalingsstelsel

1. Lucht inademen door de neus of mondholte naar de keelholte.

2.  Langs het strottenhoofd naar de luchtpijp.

3. De luchtpijp vertakt in 2 bronchiën.

4. De bronchiën vertakken in luchtpijptakjes.

5.  Aan het uiteinde van de luchtpijptakjes zitten de longblaasjes.

Volgorde van het ademhalingsstelsel (start bij inademen)

mondholte en neusholte

keelholte

 strottenhoofd en luchtpijp

twee bronchiën 

luchtpijptakjes 

longblaasjes

1

2

3

4

6

5

Neusholte 

• Dit slijm maakt de neus en ingeademde lucht vochtig.

•  De ingeademde lucht wordt verwarmd door de bloedvaten die in het neusslijmvlies zitten.

•  Neusharen houden grote stofdeeltjes tegen.

•  Neusslijmvlies de kleine stofdeeltjes tegen.

•  In het neusslijmvlies liggen trilhaarcellen, deze verplaatsen slijm naar de keelholte.
  

Samengevat

•  Neusslijmvlies maakt de ingeademde lucht:

 Vochtig, warm en filtert kleine stofdeeltjes.

•  En de trilhaarcellen in het neusslijmvlies verplaatsen het slijm naar de keelholte.

Eten en ademhalen

• Tussen de keelholte en luchtpijp = strottenhoofd, hierin liggen de stembanden.
  
•  Hier kruist de weg die het voedsel aflegt ook de weg die de lucht aflegt.
  

 

Ademhalen = alle wegen naar het kruispunt open: Neusholte, luchtpijp naar de longen

 

Eten = de huig sluit de neusholte af en het strottenklepje de luchtpijp.

Wat is de functie van de trilhaarcellen in de luchtpijp en bronchiën?

1. Stevigheid
2. Het verplaatsen van stofdeeltjes en bacteriën
3. Verwarming van de lucht
4. Filteren

Wanneer je eet zijn er 2 wegen van het kruispunt gesloten, welke 2?

Luchtpijp

• De luchtpijp is een holle buis die aansluit aan het strottenhoofd.

•  De wand van de luchtpijp heeft kraakbeenringen.

•  De luchtpijp splitst in twee takken --> de bronchiën

Bronchiën 

•  De bronchiën vertakken in steeds kleinere luchtpijptakjes.
  

•  De luchtpijptakjes bevatten geen ringen meer maar spiertjes.
  

•  De wand is bekleed met slijmvlies met trilhaarcellen.
  

Welk proces vindt plaats in de longblaasjes?

Longblaasjes

• Deze zijn omgeven door een netwerk van longhaarvaten.
  

•  De wanden van longhaarvaten en longblaasjes zijn erg dun.

• Door de dunne wanden en het grote  oppervlak kan de gaswisseling tussen de lucht in de longblaasjes en het bloed in de longhaarvaten snel plaatsvinden.
  

Gaswisseling

•  Bloed dat naar de longblaasjes toestroomt is zuurstofarm en CO2 rijk
  

•  Bloed dat van de longblaasjes wegstroomt is zuurstofrijk en CO2 arm
  

Wat gebeurd er bij een astma aanval

1. Benauwdheid
2. De bronchiën gaan dicht
3. De spiertjes om de luchtpijptakjes trekken samen
4. De longblaasjes beschadigen

Astma

• Chronische longziekte.
  

•  Plotselinge benauwdheid = astma aanval.
  

•  Door prikkels zoals spanning, stress of stoffen in de lucht.
  

•  Gevoel van stikken.

•  In de luchtpijptakjes bevinden zich spiertjes, deze trekken bij een aanval samen.

•  De luchtwegen worden hierdoor nauwer en ademen wordt lastiger.
  

COPD

• Chronische ontsteking van de luchtwegen.
•  Vooral veroorzaakt door roken maar kan ook door erfelijke ziekte.
  
•  Binnenkant van de luchtwegen is bedekt met slijmvlies.

•  Tabaksrook veroorzaakt ontstekingen, waarbij het slijmvlies opzwelt en meer slijm vormt.

•  Ook kunnen de longblaasjes beschadigen = Longemfyseem
  

Hooikoorts

• Windbloemen produceren veel lichte stuifmeelkorrels.
  

•  In het voorjaar en zomer zit de lucht vol met  stuifmeelkorrels.
  

•  Deze adem je in en blijven kleven op het slijmvlies.
  

•  Sommige mensen kunnen hier niet tegen.
  

•  Branderig, jeukend gevoel in de neus, keel en ogen =  hooikoorts.
  

Allergie 

• Allergie = overgevoelig voor bepaalde stoffen.
  

•  Krijg je deze stoffen binnen dan krijg je een --> allergische reactie.
  

•  Symptomen zijn branderig gevoel, jeuk, ontstekingen en bultjes.
  

Veroorzaakt longkanker

Slechte conditie 

Verslavend prikkelt  beloningssensor 

Koolstofmonoxide 

Nicotine 

Teer

Roken

• Rook van tabak is een mengsel van gassen en fijne teerdruppeltjes.

•  4000 stoffen, minstens 40 kankerverwekkend.

•  Nicotine zorgt voor een lichamelijke en mentale verslaving.
  

•  Trilhaarcellen raken beschadigd waardoor slijm minder goed wordt afgevoerd
  

Ademhaling bij organismen

• Alle organismen nemen stoffen uit hun milieu op en geven stoffen aan hun milieu af.
  

•  Bij eencellige organismen vindt ademhaling plaats via het celmembraan.
  

•  Zij hebben dus geen speciale ademhalingsorganen.
  

•  Dieren die uit veel cellen bestaan hebben een te groot lichaamsoppervlak om voldoende zuurstof op te nemen.
  

•  Bij veel dieren is de huid ondoorlaatbaar.
  

Bij ademhalen is...

1. Zowel de huig als het strotklepje is dicht
2. De huig is open het strotklepje is dicht
3. zowel de huig als het strotklepje is open
4. De huig is dicht, het strotklepje is open

In de longblaasjes wordt ...

1. zuurstof opgenomen en koolstofdioxide afgegeven
2. koolstofdioxide opgenomen en zuurstof afgegeven
3. Glucose opgenomen en koolstofdioxide afgegeven
4. zuurstof opgenomen en glucose afgegeven

Waarom is ademhaling door de neus gezonder, dan ademhaling door de mond?

1. De lucht wordt kouder en droger gemaakt in je neus
2. Door de smaakpapillen in je neus
3. Je neus keurt de lucht en kan je waarschuwen.
4. Anders wordt je keel te droog.

De longblaasjes zijn..

1. Groot met een dikke wand
2. Klein met een dikke wand
3. Klein met een dunne wand
4. Groot met een dunne wand

Wat is de functie van ademhaling?

1. Voedsel opnemen en afvalstoffen afgeven
2. Lucht zuiveren
3. Water opnemen en koolstofdioxide afgeven
4. Zuurstof opnemen en koolstofdioxide afgeven

Hoe heten de openingen in het lichaam van een insect om lucht te verversen?

Ademhaling bij insecten

• Sterk vertakte buisjes in het lichaam van een insect.
  

•  Via openingen komt lucht in het tracheeënstelsel.

•  De kleine vertakkingen van de tracheeën eindigen overal in het lichaam.
  

•  Alle vertakkingen samen hebben een groot oppervlakte zodat gaswisseling snel plaatsvindt.
  

•  Stigma’s vooral in het achterlijf, en maken een pompende beweging om het lucht in de tracheeën te verversen