5.3 Reformatie KOS

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Noem twee begrippen die horen bij:
de Europese expansie.

De Reformatie

Kijken naar...

De zielenvisserij

Adriaen Pietersz. van de Venne

1614

Rijksmuseum, Amsterdam

In dit schilderij zie je aan de linkerkant de protestantse Noord-Nederlanders en rechts de rooms-katholieke zuiderlingen. Beide groepen proberen uit de rivier zielen voor hun geloof te winnen. De protestanten zijn succesvoller dan de katholieken. Uit alles blijkt dat de schilder aanhanger van het protestantisme is.

Aan de kant van de protestanten is alles beter: de bomen hebben blad, de zon schijnt en het is allemaal heel ordelijk.

De rooms-katholieken worden belachelijk gemaakt door aan hun zijde dwergen af te beelden.

Een poes wordt in de schilderkunst vaak afgebeeld als symbool van wellust en onkuishuid. 

De bijbel speelt een belangrijke rol in het protestantse geloof. Hier zie je dat protestantse gelovigen worden 'overgehaald' door het woord van God en niet door rijkdommen, zoals bij de rooms-katholieken wel het geval is. De protestantse gelovigen komen heel netjes en ordelijk aan boord van de boot.

De rooms-katholieken proberen de mensen te lokken met kostbaarheden, maar lijken daarin niet helemaal te slagen. De mensen zijn zo verblind door de rijkdommen dat de boot bijna omslaat.

Hier staan de belangrijkste Europese protestantse leiders: prins Maurits, prins Frederik Hendrik, koning Jacobus I van Engeland en koning Christiaan IV van Denemarken

Een struik met sinaasappels, symbool voor het Huis van Oranje.

Er zijn veel honden afgebeeld aan deze kant van de rivier. In de schilderkunst zijn honden vaak het symbool van trouw. Rondom de 'oranjeboom' zie je daarom ook veel honden afgebeeld.

Dit schilderij is gebaseerd op Mattheus 4:18-20 'Toen hij nu langs de zee van Galilea ging, zag Hij twee broeders, Simon, die Petrus genoemd wordt, en Andreas, diens broeder, een net in zee werpen; want zij waren vissers. En Hij zeide tot hen: Komt achter Mij en Ik zal u vissers van mensen maken. Zij nu lieten terstond hun netten liggen en volgden Hem.'

De schilder staat hier, aan de protestantse kant.

De mannen in deze rode gewaden zijn rooms-katholieke geestelijken. Het verschil met de sobere, zwarte kleding aan de kant van de protestanten is hierdoor extra groot.

Leerdoel

Aan het eind van deze lessen kun je herkennen en uitleggen wat de Reformatie is, en welke gevolgen dit voor de Kerk én de inwoners van Europa had.

Katholieke kerk (1)

• Christelijke kerk

• Staat onder leiding van de Paus in Rome (vandaar ook wel: Rooms-Katholieke Kerk)

• Hiërarchisch: er is een duidelijke leider en indeling van macht

• De mis (kerkdienst) en de Bijbel zijn in het Latijn

Katholieke kerk (2)

• Er staan beelden in de kerk

• Deze beelden (van bijvoorbeeld heiligen) worden soms ook vereerd

• Ook relieken (overblijfselen van heiligen) worden vereerd

• Er zijn magische handelingen en rituelen, zoals: wijn/bloed en brood/lichaam

Wat is een aflaat?