Kunstgeschiedenis - Barok in Rome

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

BAROK

IN ROME

Kunsthistorische periodes in Rome

Romeinen

753 voor-  476 na Chr

Middeleeuwen

500- 1500 

Renaissance

1500- 1600 

Barok

1600- 1720 

Vroeg-Christelijk

50- 500 

Pantheon 

2e eeuw na Chr.

Sta Pudenziana 

4e eeuw

San Clemente 

12e eeuw

Sint Pieter 

16e eeuw

Sant'Agnese

17e eeuw

BAROK

1600 - 1720

Stijlperiode die aan het eind van de 16e eeuw in Rome ontstond als onderdeel van de contrareformatie.  

De roomse kerk wil met pracht en praal indruk maken.

barok: barocco: portugees voor onregelmatig gevormde parel

Romeinse barok: oorsprong in Italië, contrareformatie (tegen protestante) wilt kerkelijke ophemelen. Bedoeld om te overrompelen.

Classicistische barok: Frankrijk: Lodewijk XIV, de zonnekoning. Klassieker, strenger en soberder. 

Op wie probeerde de katholieke kerk
indruk te maken?

1. de rijken
2. kerkverlaters en ongelovigen
3. de paus
4. Lodewijk XIV

Contrareformatie

• Maarten Luther verzet zich in 1517 tegen de rijkdom en macht van het katholieke geloof. tegen. Protestantisme wordt gekenmerkt door sobere kerken. 
  
• 1566 beeldenstorm
  
• Vanaf 1550 hervormingen om katholieke   geloof te redden => contrareformatie.
  
• Kerken overdadig versierd, er wordt ingespeeld op het gevoel.
  

Santa Maria della Vittoria

Maarten Luther wilde kale, sobere kerken.
Vind jij logisch dat de katholieke kerk hierop reageert met overdaad?

Ja

Nee

Inspelen op gevoel

• Emotionele overtuigingskracht (ten dienste
   van geloof). 
  
• Sinds Renaissance ook mythologische
   onderwerpen. 
• Theatraal: overdreven
   gezichtsuitdrukkingen en
   lichaamshoudingen
• Diagonaal, asymmetrisch: dynamiek
  
• Complexe composities
• Door hoogteverschillen licht-   donkercontrast.
  

Bernini: "Roof van Persephone", 1621-1622

De extase van de heilige Theresia

1645-1652

• Giovanni Lorenzo Bernini (1598-1680)
• Beeld in de Santa Maria della Vittoria 
• Totaalkunstwerk: architectuur, beeldhouwkunst en raam vormen een geheel
• Theaterenscenering (mét toeschouwers) 
• Extatisch beeld (sensualiteit) => expressie
• Gewichtloosheid
• Dynamiek = beweging
• Overdaad
• Sterk licht-donker contrast.

• Totaalkunstwerk:  
   architectuur,   beeldhouwkunst en   schilderkunst één geheel
• Luxe materialen, o.a. goud,   marmer
• Overdaad
  
• Indruk maken
• Trompe l'oeil = oogbedrieger

Sant Ignazio 

Waar zie je op deze afbeelding
trome l'oeil?

1. De zuilen
2. Het goud
3. Het beeldhouwwerk
4. De koepel

     Gian Lorenzo Bernini (1598 - 1680)

• Uitgesproken kunstenaarspersoonlijkheid en genie
• Beeldhouwer en architect
• Schiep spectaculaire meesterwerken voor vier pausen
• Drukte zijn stempel op het Rome van de 17e eeuw

Sint Pieter

• Kathedraal zelf gebouwd tijdens   Renaissance
• Baldakijn van Bernini
• Gemaakt met brons van Pantheon
• Gigantisch formaat (29 m hoog)
  
• Uitbundig
• Indruk te maken 

     Francesco Borromini(1599 - 1667)

• Leerling van Maderno en Bernini
• Concurrentiestrijd met Bernini
• Geniale architect
• Gekwelde persoonlijkheid: pleegt zelfmoord

 San Carlo alle quattro fontane

• Grillige vormen, dynamisch
• Golvende muurvlakken, reliëfwerking
• Concaaf en convex 
• Licht-donkercontrasten
• Ovaal i.p.v. cirkel (Kepler: planeten in ovaal om de zon)

Probeer het woord "concaaf" te herleiden. Wat betekent het?

1. Hol
2. Bol

Sant’ Agnese in Agone 

(1653-1655)

• Gevel ontworpen door Borromini
• Golvend: concaaf en convex 
• Dynamisch
• Door terugvallende gevel is de koepel beter
   zichtbaar (dan bijv. bij de Sint Pieter). 
• Koepel benadrukt door de 2 torens.
  
• Nadruk op centrale toegangspoort.
  
• Vormen ondergeschikt aan totaalindruk

Borromini - Sant' Agnese in Agone

Welk kenmerk hoort niet bij de Barok architectuur van Italië?

1. grillig gebogen vormen
2. dynamisch
3. symmetrische plattegrond
4. ovale vormen