Risicosignalering

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Risicosignalering

Doel van de les

Aan het einde van de les weet ik:

• Wat risicosignalering is
  
• Waarom je het toepast
  
• Op welke gebieden er gezondheidsproblemen kunnen ontstaan

Risicosignalering

Risicosignalering 

Is in een vroeg stadium signaleren van de mogelijke en aanwezige (gezondheids)risico's bij een zorgvrager door de situatie voortdurend te MONITOREN, door met kennis van zaken de situatie te bekijken en door de juiste vragen te stellen aan de zorgvrager.

Wanneer doe je aan risicosignalering?

 

Risicosignalering is  een manier van werken en onderdeel van het zorgproces. 

Je doet dus altijd aan risicosignalering!

Zorgorganisaties zijn (volgens het Kwaliteitsdocument 2013, Verpleging, Verzorging en Zorg Thuis) verplicht twee keer per jaar risico’s te signaleren. Risicosignalering is echter een manier van werken en een belangrijk onderdeel van het zorgproces. Je doet dus altijd aan risicosignalering!

Waar denk je aan bij
risicosignalering?

Op welke gebieden signaleer je risico’s?

De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetst op de thema’s huidletsel, ondervoeding/overgewicht, vallen, problemen medicatiegebruik, depressie en incontinentie 

Een goede risicosignalering beperkt zich echter niet alleen tot deze onderwerpen Je cliënt kan immers op allerlei fronten risico’s lopen.

In het Kwaliteitsdocument 2013, Verpleging, Verzorging en Zorg Thuis worden een aantal zorgproblemen genoemd waarop organisaties verplicht zijn een risicosignalering uit te voeren. Dit zijn: huidletsel, ondervoeding/overgewicht, vallen, problemen medicatiegebruik, depressie en incontinentie. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toetst op deze thema’s. “De IGZ is verantwoordelijk voor toezicht op de kwaliteit van zorg. De IGZ gebruikt de uitkomsten uit het kwaliteitskader om te kijken of de zorg veilig en verantwoord is”.

 

Een goede risicosignalering beperkt zich echter niet alleen tot de onderwerpen uit het Kwaliteitsdocument. Je cliënt kan immers op allerlei fronten risico’s lopen.

Jouw rol als verzorgende

• Observeren, signaleren  en rapporteren
• Maatregelen toepassen volgens zorgleefplan en je bevindingen rapporteren
• Zorgleefplan evalueren en zo nodig aanpassen
• Gebruik maken van meetinstrumenten om te screenen

Op WELKE GEBIEDEN SIGNALEER JE RISICO’S?

1. medicatiegebruik, huidletsel, vallen, incontinentie, depressie & ondervoeding/ overgewicht
2. ik ben mij op allerlei gebieden bewust van risico’s voor cliënten
3. pijn, medicatiegebruik, huidletsel, delier, incontinentie, depressie & ondervoeding/ overgewicht

WANNEER DOE JE AAN RISICOSIGNALERING?

1. Wanneer een cliënt in zorg komt en daarna tijdens een tussenevaluatie
2. Bij een ‘niet pluis’ gevoel of wanneer de gezondheidstoestand van de cliënt verandert
3. A en B zijn beiden juist

De wkkgz stelt dat bij het signaleren van risico's het gebruik van een checklist verplicht is

1. Waar
2. Niet waar

Checklist verplicht? 

Sinds een aantal jaar is het gebruiken van een standaard checklist niet meer verplicht.

Als verpleegkundige of verzorgende weet je op basis van opleiding, ervaring en een goede zorgrelatie welke cliënten een verhoogd risico hebben op het ontstaan van bepaalde problemen. Deze persoonlijke risico’s en bijbehorende interventies leg je daarom vast in het zorgplan. Je monitort de voortgang en rapporteert hierover. 

Op deze manier is risicosignalering aanwezig in het dossier.

HOE PAK JE RISICOSIGNALERING AAN?

1. signaleren – verkennen – plannen en doen – evalueren en bijstellen
2. verkennen – plannen en doen – evalueren en bijstellen
3. verkennen – signaleren – plannen en doen – evalueren en bijstellen

?

Wanneer je een risico signaleert, is het belangrijk dat je daarna actie onderneemt.

Verkennen: Eerst verken je het (verhoogde) risico dat je hebt opgemerkt samen met de cliënt en eventueel zijn of haar vertegenwoordiger. Wat kan de oorzaak zijn, wil de cliënt hier iets aan doen, wat vindt de cliënt belangrijk?

Plannen en doen: Je onderneemt actie om iets aan de risico’s te doen en problemen te voorkomen. Volg het protocol wat jullie organisatie voor dit gezondheidsrisico gebruikt, zo nodig in overleg met de arts of andere disciplines. Samen met de cliënt bepaal je de doelen en de interventies. Dit kunnen praktische handelingen zijn (denk aan wisselligging bij risico op decubitus), maar ook advies en voorlichting geven, motiveren van je cliënt en stimuleren van zijn zelfredzaamheid. Je afspraken en observaties op die afspraken rapporteer je natuurlijk in het zorgdossier.

Evalueren en bijstellen: Evalueer de resultaten met de cliënt(vertegenwoordiger) en de arts en/of andere betrokken professionals. Geef samen antwoord op de vraag: heeft deze extra zorg het gewenste resultaat gegeven? Gaat het goed? Ga, zo nodig, door met de gekozen acties. Kan het (nog) beter? Stel de acties bij om een beter resultaat te bereiken. Plan nogmaals een evaluatiemoment in om te zien of de nieuwe acties het gewenste effect hebben.

WIE ZIJN ER BETROKKEN BIJ RISICOSIGNALERING?

1. De cliënt en ik als zorgverlener
2. De cliënt, ik als zorgverlener en eventueel de mantelzorger
3. De cliënt, de mantelzorger, ik als zorgverlener en de rest van mijn team

Wie zijn er betrokken bij risicosignalering?

Risicosignalering: een gezamenlijke verantwoordelijkheid!

Uitvoering van risicosignalering zal vooral gedaan worden door verpleegkundigen en verzorgenden. De cliënt en zijn familie of mantelzorger worden er nauw bij betrokken. Maar ook helpenden spelen een belangrijke rol: een ‘niet-pluisgevoel’ is vaak de eerste stap om verder te gaan onderzoeken. Schroom dus niet om je gevoel met de zorgcoördinator of EVV’er van die cliënt te bespreken. Ga zo nodig in overleg met de arts of andere disciplines.

Bij de opvolging van risicosignalering speelt iedereen die betrokken is bij de cliënt een rol om de afgesproken acties uit te voeren.

WIE BEPAALT HOE DE RISICOSIGNALERING
WORDT UITGEVOERD?

1. De Inspectie voor de Gezondheidszorg
2. Dit mag mijn organisatie zelf invullen
3. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Wie bepaalt hoe de risicosignalering wordt uitgevoerd?

Het staat organisaties vrij hoe zij de risicosignalering en opvolging uitvoeren, als deze maar op cliëntniveau plaatsvindt en wordt vastgelegd in het zorgleefplan.

Het staat organisaties vrij hoe zij de risicosignalering uitvoeren, als deze maar op een structurele manier en op cliëntniveau plaatsvindt en wordt vastgelegd in het zorgleefplan.

Er bestaan meerdere checklists en instrumenten om op een verantwoorde manier risico’s te signaleren (zie bijvoorbeeld de Verkorte Checklist Veilige Zorg). Verschillende settings of zorgzwaartes zullen ook om een andere alertheid op risico’s vragen. De organisatie kan zelf bepalen hoe zij de signalering uitvoert en in welke situatie sprake is van een verhoogd risico (de enige uitzondering op bovenstaande is het zorgprobleem ondervoeding in de intramurale situatie. In de vorm van de indicator ‘Risico op ondervoeding’ wordt wel voorgeschreven hoe het risico op ondervoeding in kaart moet worden gebracht, namelijk met de vragen van de SNAQRC).

Voor de opvolging van situaties waarin sprake is van een verhoogd risico is niet voorgeschreven wat ‘adequate opvolging’ exact inhoudt. Dat kan van situatie tot situatie verschillen. Het is onder meer afhankelijk van de geïndiceerde zorg, de wensen en mogelijkheden van de cliënt. Ook hier geldt: het staat de organisatorische eenheid vrij hoe zij de opvolging uitvoert, als deze maar plaatsvindt en wordt genoteerd in het zorgleefplan.

Welke bewering is onjuist?
Risicosignalering is ...

1. Preventief
2. In een vroeg stadium signaleren
3. Voortdurend monitoren
4. Alleen een taak van de verpleging

Risicoscorelijsten

Mondproblemen

Delier

Oogproblemen

Oorproblemen

Pijn

Eenzaamheid

Ondervoeding

Huidletsel

Incontinentie

Medicatiefouten

Vallen

Depressie

https://www.zorgvoorbeter.nl/risicosignalering/risicosignaleringslijsten

https://www.zorgvoorbeter.nl/risicosignalering/risicosignaleringslijsten