5.1: Een verdeelde wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Interbellum

• Ontstaan totalitaire regimes: communisme in Sovjet-Unie, fascisme in Italië en nationaalsocialisme in Duitsland
  
• Niet-aanvalsverdrag tussen Duitsland en Sovjet-Unie
• Appeasement-politiek
• Isolationisme VS: bemoeien zich niet met politiek in Europa

Tweede Wereldoorlog

• Duitsland begint een nieuwe oorlog, verovert Europa
• Sovjet-Unie en de VS verslaan nazi-Duitsland, bevrijden Europa
• VS laat haar spierballen zien met de atoombommen op Japan
• SU en VS voor dilemma: Hoe moet de wereld er na WOII uit zien?
• Europese landen zwak en arm.

5.1: Een verdeelde wereld

Er ontstaan twee invloedssferen in Europa; een Westerse invloedssfeer onder leiding van de VS en een oosterse invloedssfeer onder leiding van de SU. Er ontstaat een Koude oorlog tussen de VS en de SU. Zij gaan hun eigen bondgenootschappen vormen. 

Leerdoelen 5.1

1A: Je kunt verklaren wat de oorzaken zijn voor het ontstaan van twee invloedssferen in Europa.

1B: Je kunt uitleggen op welke manier de Verenigde Staten probeerde om (West) Europa in haar invloedssfeer te houden.

1C: Je kunt uitleggen welk proces er vooraf ging aan de splitsing van Duitsland in twee landen.

1D: Je kunt verklaren wat de oorzaken zijn van het ontstaan van de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie.

1E: Je kunt de twee nieuwe bondgenootschappen die ontstaan tijdens de Koude Oorlog benoemen.

Angst en verschillen (1A/D)

• Interbellum: Angst voor communisme in Europa en Amerika door voorbeeld SU
• Totalitaire staat, geen vrijheid
• Tijdelijke samenwerking tegen Duitsland en Japan in WOII
• SU wilt veiligheid tegen Duitsland en kapitalistische westen
• Tegengestelde belangen!

Kaart Europa, 1812

Kaart Europa, maart 1918

Kaart Europa, 1936

Kaart Europa, december 1941

Kaart Europa, 1945

Tegengestelde belangen (1A/D)

• Stalin: Oost-Europa moet communistisch worden
• VS en GB: Eigen leiders kiezen via verkiezingen
• Verantwoordelijkheid goed bestuur in Oost-Europa bij SU, in West-Europa bij VS en GB

Twee Europa's (1A/D)

• Oost-Europa: satellietstaten van Sovjet-Unie, verkiezingen gemanipuleerd en ontstaan communistische dictaturen.
• West-Europa: Democratisch en kapitalistisch.
• Ontstaan twee invloedssferen: West door VS, Oost door SU
• Grens: IJzeren Gordijn

Kaart Europa, 1949

Containment politiek (1B/D)

• Zwak Europa: Verlies koloniën, armoede, weinig macht.
• VS: Angst voor communisme in Europa!
• President Truman: Politiek om elk democratisch land te steunen dat werd bedreigd door communisme
• Militaire steun aan bedreigde democratie
• Economische steun: Marshallplan, leningen en hulpgoederen naar Europa
  
• Idee: Communisme minder aantrekkelijk
• Hierdoor verslechterde relatie VS-SU

Deling Duitsland (1C/D)

• 4 bezettingszones in Duitsland én in Berlijn
• Stalin sluit West-Berlijn af, hoop dat geallieerden Berlijn opgeven!
• Luchtbrug voor West-Berlijn
• Blokkade mislukt, vijandschap neemt toe (strijd invloedssfeer)
• Duitsland opgedeeld: BRD (West) en DDR (Oost)

NAVO en Warschaupact (1D/E)

• Ondanks 'Koude Oorlog', continue dreiging van echte oorlog
• Oprichting NAVO in 1949
• Aanval op één is aanval op allen
• VS, West-Europa, Canada
• West-Duitsland in 1955 lid
• Reactie: Oprichting Warschaupact door Sovjet-Unie
• Twee bondgenootschappen!

Nabespreken

• Waarom vond Stalin het zo belangrijk dat landen in Oost-Europa communistisch zouden worden? 
• Waarom spreken we over het ontstaan van een 'Koude Oorlog'?
• Waar komt de term 'Containment politiek' vandaan?
• Waarom wordt de grens tussen Oost-Europa en West-Europa ook wel het IJzeren Gordijn genoemd?

Wat is de doelstelling van containment politiek?

1. Het bevorderen van internationale handel.
2. Het promoten van kapitalisme wereldwijd.
3. Het indammen van de verspreiding van het communisme.
4. Het versterken van militaire bondgenootschappen.

Welk land hoorde NIET bij het Warschaupact?

1. Sovjet-Unie
2. Tsjechoslowakije
3. West-Duitsland
4. Polen

Sleep het land naar de juiste invloedssfeer.

Verenigde Staten

Sovjet-Unie

Nederland

Oost-Duitsland

West-Duitsland

Polen

Frankrijk

Hongarije

Tsjechoslowakije

Italië

België

Joegoslavië