Aantekeningen 2023

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Aantekeningen 2023

§5.1

De Koude Oorlog begint

A

Twee systemen

Leerdoel:

Je kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en economisch gebied.

Begrippen:

kapitalisme

communisme

B

Samen tegen Hitler

Leerdoel:

Je kan uitleggen hoe de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie bondgenoten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog en welke afspraken zij in 1945 maakten. 

Begrippen:

Verenigde Naties (VN)

C

Oost tegenover West

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe Europa verdeeld raakte in twee machtsblokken.

Begrippen:

containmentpolitiek

Marshallplan

IJzeren Gordijn

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Verenigde Staten:

• democratie
• grondrechten
• kapitalisme
• rijk worden was een doel

Leerdoel:

Ik kan verschillen noemen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten, op politiek-bestuurlijk en economisch gebied

Begrippen:

kapitalisme

communisme

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie:

• dicatatuur
• weinig rechten
• communisme
• Communistische Partij bepaalde alles in de economie

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

A

Twee systemen

Sovjet-Unie:

• dicatatuur
• planeconomie
• warschaupact
• DDR
• communisme
• Communistische Partij bepaalde alles in de economie

Verenigde Staten:

• democratie
• vrije markteconomie
• navo
• BRD
• kapitalisme
• rijk worden was een doel

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Samen tegen Hitler

Operatie Barbarossa

Duitsland van in 1941 de Sovjetunie binnen

Een vijand van Hitler is een vriend van ons

SU, GB en VS worden bondgenoten--> doel is Hitler verslaan

Februari 1945: conferentie van Jalta:

In alle bevrijde Europese landen democratische verkiezingen

Duitsland en Berlijn opdelen in vier zones:

- VS

- SU

- GB

- FR

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

B

Samen tegen Hitler

• Organisatie oprichten die zorgt voor vrede en veiligheid:
  Verenigde Naties (VN) 
• Verenigde Naties hebben tot doel oorlog te voorkomen.
• Permanente leden Veiligheidsraad: VS, SU, GB, Frankrijk en China. 10 plekken wissel om de 2 jaar.
• Vetorecht: stemming tegen houden.

§5.1

Samen tegen Hitler

BASIS

C

Oost tegenover West

Leerdoel:

Je kan beschrijven hoe Europa verdeeld raakte in twee machtsblokken.

Begrippen:

containmentpolitiek

Marshallplan

IJzeren Gordijn

Afspraak Jalta: overal democratische regeringen

SU

Plaatst communistische regeringen in Oost-Europa

Gevolg: Het Oostblok. Landen onder invloed SU

§5.1

Samen tegen Hitler

BASIS

C

Oost tegenover West

Reactie VS:

• uitbreiding communisme is een bedreiging
• voorkomen dat meer landen communistisch worden
• containmentpolitiek

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Reactie VS:

• uitbreiding communisme is een bedreiging
• voorkomen dat meer landen communistisch worden
• containmentpolitiek
  
  
•  militaire steun
  Deel leger VS in west-Europa
•  economische steun  
  vanaf 1947 Marshallplan

§5.1

De Koude Oorlog begint

BASIS

C

Oost tegenover West

Een nieuwe Duitse regering

• De bezettende landen werden het niet eens
• Landen gingen in bezettingszones eigen gang

West-Duitsland

Oost-Duitsland

• Marshallhulp
• Economie herstelde snel

• SU haalt goederen en machines uit Oost-Duitsland ➤ betaling oorlogsschade

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

A

Twee Duitslanden

1948: nieuwe munt in West-Duitsland

Reactie Sovjet-Unie:

• Alle toegangswegen West-Berlijn werden afgesloten
• Doel: westen dwingen beluit terug te draaien

Reactie westen:

• vliegtuigen om ruim 2 miljoen mensen te bevoorraden

Blokkade wordt in 1949 opgeheven

Duidelijk was geworden: samenwerken lukt niet

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

A

Twee Duitslanden

Gevolgen:

1949: VS, GB en FR voegen zones samen: oprichting Bondsrepubliek Duitsland (BRD)

1949: Oprichting Duitse Democratische Republiek (DDR)

DDR

communistisch

geheime dienst (Stasi)

kritiek was verboden

economie herstelt langzaam

Warschaupact: militaire samenwerking in het oostblok

BRD

democratisch

kapitalistisch

economie herstelt snel

NAVO: militaire samenwerking in het westblok

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

B

Een koude oorlog

Gevolg blokkade Berlijn: VS en SU bereiden een oorlog voor

1945: VS heeft een atoombom

1949: SU heeft een atoombom

Gevolg: ontstaan wapenwedloop

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

B

Een koude oorlog

Veel inwoners van Oost-Duitsland willen weg. Meer welvaart/vrijheid in het westen

De grens (IJzeren Gordijn) tussen Oost- en West-Duitsland is dicht

De grens tussen Oost- en West-Berlijn is wél open

Veel jonge hoog opgeleide mensen vluchten--> toekomst DDR in gevaar

13 augustus 1961: start bouw Berlijnse Muur

Gevolg: einde aan vluchtende Oost-Duitsers

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

B

Een koude oorlog

Doel: echte oorlog voorkomen

Daarom niet met elkaar bemoeien

13 augustus 1961: start bouw Berlijnse Muur

Gevolg: einde aan vluchtende Oost-Duitsers

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

C

Buiten Europa

Cubacrisis

Communistische regering kwam aan de macht

VS probeert de regering te verdrijven

Cuba vraagt hulp aan SU

1962: opbouw Russische raketten op Cuba

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

C

Buiten Europa

Cubacrisis

Communistische regering kwam aan de macht

VS probeert de regering te verdrijven

Cuba vraagt hulp aan SU

1962: opbouw Russische raketten op Cuba

VS eist dat raketten per direct worden teruggehaald

Na 6 dagen worden raketten weggehaald

Tegenprestatie: VS haalt raketten weg uit Turkije

Gevolg:

VS en SU maken afspraken over ontwapening

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed Geen aantekening wel informeren

BASIS

C

Buiten Europa

1949: China wordt communistisch

VS bang voor dominotheorie

1950-1953: Korea-oorlog

1950: Noord Korea valt Zuid-Korea binnen

Westen steunt Zuid-Korea

China steunt Noord-Korea

1953: wapenstilstand

§5.1

Strijd om wereldwijde invloed

BASIS

C

Buiten Europa

1965-1973: Vietnamoorlog

Noord-Vietnam (communistisch)

Zuid-Vietnam (kapitalistisch

Tussen beide delen ontstond een burgeroorlog

VS steunt het zuiden met militairen

China en SU steunen noorden met wapens en geld

Afloop:

VS moet in 1975 het land verlaten. 

Zuid-Vietnam ook communistisch