TL 3 H 2.1 Het skelet

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

2.1 Het skelet

leerdoelen:

- Waar het skelet voor dient

- de bouw van de botten

- waaruit kraakbeen en been bestaat

Waar dient het skelet voor?

Waarvoor dient het skelet

1. Stevigheid (anders ben je net een pudding!)
2. Vorm (bv. de vorm van je schedel bepaald de vorm van je hoofd)
3. Bescherming (bv. de borstkas beschermt je hart en longen)
4. Beweging mogelijk maken (aan botten zitten spieren vast, dankzij spieren kunnen botten > en dus het lichaam, bewegen)

Taken skelet

• Stevigheid 
  
• Vorm geven 
  
• Beschermen 
  
• Beweging mogelijk  maken  

Zet in de goede volgorgde, van boven naar beneden (1 is boven)

1

2

3

4

borstwervel

heiligbeen

halswervel

lendenwervel

Hoe zijn je botten gebouwd?

Grootste deel = been, bestaat uit beencellen, die in ringen groeien.

Dat maakt het bot stevig.

Kraakbeen (bestaat uit groepjes kraakbeencellen) aan het uiteinden van de botten.

Bloedvaatjes – krijgen de beencellen voedingsstoffen en zuurstof.

Beenmerg – zit in het middenstuk van het bot, in de holle ruimte.

Bij langwerpige, dunne botten bestaat dat uit vet en heet geel beenmerg.

Bot is gemaakt van....

Samen kijken:
Been (wordt gemaakt door beencellen)
Beenmerg
Kalk en lijmstof
Kraakbeen
(en: twee soorten botten > pijpbeenderen en platte beenderen
OOK DIT KOMT STRAKS TERUG IN DE QUIZ

Bouw van een hard bot

• grootste deel: been
• been bestaat uit beencellen
• beencellen bestaan uit ringen
• ringen maken het bot stevig

Typen beenderen

1) Pijpbeenderen

•  vooral in de ledematen
  
•  koppen bevatten rood beenmerg (bloedcellen productie)
  
•  mergholte bevat geel beenmerg (vet opslag)
  

2) Platte beenderen

•  vooral in hoofd en romp
  
•   bevatten rood beenmerg (bloed productie)

Geel beenmerg

Rood beenmerg

vet opslag

Aanmaak van bloedcellen

Platte beenderen

Pijpbeenderen

groei beenweefsel

- beenweefsel bestaat uit beencellen

- groeien in ringen

- in de ringen bloedvaten

- maken tussencelstof =

- veel kalk weinig lijmstof

groei kraakbeenweefsel

- kraakbeenweefsel bestaat uit kraakbeencellen.

- maken tussencelstof.

- veel lijmstof weinig kalkstof

Waardoor zijn kinderen zo soepel?

Het skelet van een pasgeboren baby bestaat bij helemaal uit kraakbeen.

Door alle lijmstof is het babyskelet zo buigzaam, maar niet stevig.

Als je ouder wordt dan verandert kraakbeen langzaam in been. Er komt dan meer kalk in de botten en minder lijmstof.

Bij ouderen hebben botten veel kalk en weinig lijmstof. Hierdoor zijn de botten niet buigzaam en breken ze makkelijker.

Groeischijven

Dit zijn cirkels van kraakbeen, hierin wordt in 'jongeren' (van baby tot jongvolwassenen ~ max 25 jaar) kraakbeen omgezet in nieuw hard bot.
Je wordt langer!

Wat is niet een functie van je skelet?

1. Bloedcellen maken
2. Je laten bewegen
3. Stevigheid geven
4. Bescherming organen

Wat is geen functie van het skelet?

1. Stevigheid
2. Bloed rond pompen
3. Bescherming
4. Beweging

Hoe heet het onderste botje van de wervelkolom

1. Lendenbotje
2. Borstbotje
3. Staartbeen
4. Heiligbeen

Een bot bevat heel veel lijmstof, wat kan je over dit bot zeggen?

1. Het is van een bot vanouder persoon
2. Het is een heel stijf bot
3. Het zijn 2 botten die aan elkaar vast zitten
4. Het bot is waarschijnlijk een beetje bewegelijk

Hoe noem je de vorm die de wervelkolom van mensen heeft?

1. de dubbele s-vorm
2. de L-vorm
3. de heuvel-vorm
4. de kraakbeenvorm

Hoe heten de cirkels van kraakbeen die leerlingen van klas 1B nog in hun benen of bv. vingers hebben.

1. kraakbeencirkels
2. groeischijven
3. rekschijven
4. bamischijven

Hoe heet het gedeelte dat stevigheid geeft aan de wervelkolom?

1. het wervelgat
2. het stevigheidsgat
3. het wervellichaam
4. de kraakbeenschijf

Kraakbeen veranderd vanaf jouw geboorte steeds meer in been. Hoe noem je dit proces?

1. Verharding
2. Volharding
3. Verbening
4. Versteviging