Herhalen parlementaire democratie

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Herhaling Parlementaire democratie

Wat gaan we doen? 

Tips voor de toets

Belangrijke begrippen herhalen + vragen 

Oefentoets maken 

Tips

• Bestudeer de presentaties
• Maak de oefentoets
• Gebruik het overzicht met toetsstof en de begrippen om jezelf te overhoren
• Maak eventueel extra opgaven uit het boek 
• Vragen? Kom langs of stuur een mail

Herhalen belangrijke begrippen

Aan de hand van vragen

Op basis van deelname registreer ik absentie

Vul dus je eigen naam in!

Maar eerst

Het maken van een wet

1. Er is een maatschappelijk probleem. 
2. Een minister of Tweede kamerlid maakt een voorstel (recht van initiatief)
3. De Tweede Kamer bespreekt het wetsvoorstel. 
4. Tweede Kamerleden stellen een wijziging voor (recht van amendement)
5. De Tweede Kamer stemt over de wijzigingen en het definitieve wetsvoorstel. 
6. De Eerste Kamer stemt over het wetsvoorstel. Zij mogen geen aanpassingen meer doen. 
7. De Koning en de verantwoordelijke minister ondertekenen het wetsvoorstel. 
8. Op officelebekendmakingen.nl wordt de wet gepubliceerd. Hiermee is de wet van kracht. 

Paragraaf 1

Wat is democratie?

Politiek

Het nemen van allerlei besluiten om het land te besturen.

Zaken van algemeen belang.

• Welvaart
• Volksgezondheid
• Infrastructuur
• Onderwijs
• Buitenlandse betrekkingen
• Openbare orde en veiligheid

Kenmerken parlementaire democratie

• Burgers hebben politieke grondrechten
• Regels politieke besluitvorming in Grondwet
• Men houdt rekening met rechten van minderheden
• Er is persvrijheid

Kenmerken dictatuur

• Geen machtenscheiding
• Grondrechten worden niet gerespecteerd
• Geen vrije pers
• Oppositiepartijen verboden
• Grote politieke rol militairen
• Verkiezingsfraude
• Regering kan snel en efficiënt besluiten nemen 

Wat voor democratie hebben we in Nederland?

1. Directe democratie
2. Indirecte democratie

Herhalen belangrijke begrippen

Nederland is een parlementaire democratie

Wij kiezen volksvertegenwoordiging, deze neemt besluiten 

=Indirecte democratie

Direct democratie: bevolking stemt rechtstreeks over besluiten

Paragraaf 2

Politieke stromingen

Populisme

• Vox populi
• Polarisatie (tussen het volk en de corrupte elite)
• Daadkrachtig ogende oplossingen
• Nationalisme

Ecologisme

• Wederzijdse afhankelijkheid van mensen en de natuurlijke omgeving
•  Milieuvriendelijke en duurzame productiewijze

Politiek links staat voor

1. actieve overheid en ongelijkheid verkleinen
2. passieve overheid en eigen verantwoordelijkheid

Herhalen belangrijke begrippen

Links	Rechts
Actieve rol vd overheid	Passieve rol vd overheid
Ongelijkheid verkleinen	Verschil mag er zijn
Opkomen voor de zwakkeren	Eigen verantwoordelijkheid

De VVD past bij de/het

1. sociaal-democratie
2. liberalisme
3. christen-democratie
4. populisme

Paragraaf 3

Politieke partijen

Standpunten globaal kennen 

Paragraaf 4

Verkiezingen

Kiesrecht

Actief kiesrecht: het recht te mogen stemmen

Passief kiesrecht: het recht gekozen te worden

Wat is niet van toepassing op een actie-/belangengroep?

1. Wil politieke invloed
2. Hebben ideeën op een specifiek terrein
3. Wil bestuurlijke verantwoordelijkheid
4. Lobbyen

Paragraaf 5 en 6

De regering en parlement 

De regering / kabinet

Regering = Koning en ministers

Kabinet = Ministers en staatssecretarissen

De regering

Regering is dagelijks bestuur van ons land

Iedere minister heeft bepaald beleidsterrein onder zijn/haar beheer

De premier is voorzitter van de ministerraad

Ministers hebben een eigen ministerie met duizenden ambtenaren

Regering en kabinet

Taken:

Wetgeven (voorstellen maken) en uitvoeren

Komt tot stand tijdens de kabinetsformatie

Staatshoofd

Ondertekenen wetten en verdragen

Voorlezen troonrede

Benoemen ministers en staatssecretarissen

Laten informeren door de premier

NL vertegenwoordigen in het buitenland

Vorming van kabinet

Coalitie uit partijen die:

- Minimaal 76 zetels hebben in de Tweede Kamer

- Ideologisch bij elkaar in de buurt zitten

(In principe max. 4 partijen)

Eerste Kamer

Tweede Kamer

75 leden

150 leden

Gekozen door het volk

Gekozen door de Provinciale Staten

Heeft het recht van amendement

Heeft geen recht van amendement

Taken: Medewetgeving

Recht van initiatief (wetsontwerp indienen) ALLEEN TK

Recht van amendement (wijzigingsvoorstel op wetsontwerp indienen) ALLEEN TK

Stemrecht  TK en EK

Budgetrecht (Rijksbegroting) TK en EK

Taken: Controle ministers

Recht van motie (opdracht aan minister) TK en EK

Vragenrecht TK en EK

Recht van interpellatie (spoeddebat) TK en EK

Recht van enquête (diepgraven onderzoek) TK en EK

Regering

Kabinet

Parlement

Ministers

Tweede Kamer

Eerste Kamer

Koning

Staats-

secretarissen

Staten-Generaal

Ministers

Studenten op alle universiteiten en hogescholen moeten uiterlijk in 2023 collegegeld kunnen betalen per vak in plaats van per jaar. Het voorstel van VVD en PvdA, waarover dinsdag wordt gestemd, kan waarschijnlijk op een Kamermeerderheid rekenen. Van welk recht maken VVD en PvdA gebruik?

1. Recht van motie
2. Recht van amendement
3. Recht van initiatief
4. Stemrecht

Oefentoets

5 minuten zonder boek de vragen maken

5 minuten met behulp van boek vragen maken

Maximaal 10 minuten met buur bespreken

Totaal ±20 minuten

Tip: Er kunnen (soortgelijke) vragen terug komen op de toets

Niet af = volgende les mee verder 

Afsluiting

Volgende les: extra vragen om te oefenen/zelfstandig werken 

Liberalisme

Socialisme

Confessionalisme

Vrijheid

Gelijkheid

Solidariteit

Links

Rechts