TH2A §2 afmaken en §4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom! 

- Aantekening jaartallen + wat moet je weten voor de toets?

- D-Day uitleg + filmpjes

- Klokhuis De Tweede Wereldoorlog

- Uitleg §4 + filmpjes

- Blooket!

- Afsluiting

4.2 De wereld in oorlog (Europa)

De tijd van wereldoorlog

• Hitler pleegt zelfmoord
• 7 mei 1945 --> Duitsland geeft zich over
• Japan gaf nog niet op
• 6 en 9 augustus --> Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki --> einde oorlog

6 juni 1944

30 april 1945

8 mei 1945

6 en 9 augustus 1945

2 september 1945

Klokhuis WOII

§4 De Duitse bezetting in Nederland

Bezetting Nederland

• Nederland wilde neutraal blijven.
  
  
• 1940 Duitse troepen vallen Nederland binnen. 
  
  
• Snelle overgave bombardement Rotterdam. 
  
  
• Bezetting:  de verovering van een ander land en het overnemen van de macht. 

De Nederlandse Joden 

• Vanaf de bezetting anti-Joodse maatregelen.
  
  
• 1942 Deportatie van de Joden naar Westerbork (lees: Auschwitz)  
  
  
• 27% keerde terug naar Nederland: 
  - Verzet kwam pas in 1943 op gang.
  - Goede bureaucratie.

Politieke veranderingen (1) 

• Afschaffing democratie.
  
  
• Koningin en kabinet vluchtten naar Engeland.
  
  
• Burgerbestuur door Rijkscommissaris Seyss Inquart.
  
  
• Ambtenaren blijven onder Duitse bezetting. (regering geeft daar opdracht toe). 

Politieke veranderingen (2) 

• Duitsers zagen Nederlanders als stamverwanten: Germaans bloed.
  
  
• Nederlanders zouden ook te winnen zijn voor nationaalsocialisme.
  
  
• Weinig grote bestuurlijke veranderingen, daardoor was er weinig verzet tegen Duitse overheersing. 

Sociaal-economische veranderingen

• De Nederlandse economie kwam in dienst te staan van de Duitse economie.
  
  
• Vanaf 1942 gedwongen arbeid in Duitsland.
  
  
• Schaarste aan voedsel een kleding: distributiebonnen.
  
  
• Werkloosheid nam af door productie voor Duitsland. 

Arbeidseinsatz

mei 1943

Nederlandse mannen worden in 1943 opgeroepen om verplicht in Duitsland te werken: alle mannen tussen 18 en 35 jaar moeten zich melden.
Uiteindelijk werken rond de 500.000 Nederlanders in Duitsland.

Culturele veranderingen

• Nazificering van de Nederlandse bevolking.
  
  
• Invoering van de 'Kultuurkamer': kunstenaars werden gecontroleerd. 
  
  
• Controle op kranten, radio en verenigingen. 
  
  

Wederzijdse welwillendheid (1940-1941) 

• Afname werkloosheid door Duitse vraag naar producten/arbeidskrachten.
  
  
•  Gewone leven moest doorgaan.
  
  
• Nationaalsocialistische Beweging (NSB) van Anton Mussert groeit nauwelijks. 
  
  
• Eerste gevoelens van armoede: er onstond schaarste aan producten.  Kritiek op controle kunst en pers.

Samenwerken of verzet?

Houdingen die Nederlanders aan konden nemen tijdens de bezetting:

1. Verzet= Duitsers tegenwerken

2. Collaboratie= samenwerken met Duitsers

3. Aanpassing = mensen doen wat hen opgedragen word

Het Verzet

• Nederlandse verzet
  
• Pleegden aanslagen tegen Duitsland
• Overvielen bevolkingsregistratie kantoor
  
• Stalen voedselbonnen
  
• Drukte illegale kranten
  
• Hielpen joden onderduiken
  
• Kortom: deden alles wat Nazi’s verboden hadden
  

Alle post- en sierduiven moeten worden gedood. 

Duiven vliegen vrij rond en kunnen 

boodschappen brengen naar de geallieerden.

Duivenpootjes mét ring moeten 

als bewijs worden ingeleverd.

Om te voorkomen dat Joden worden opgepakt,

worden identiteitsbewijzen vervalst...

Verzet en Verraad

Een aantal Nederlanders ging wel in het verzet om de Duitsers zoveel mogelijk tegen te werken

- Actief verzet

- Passief verzet

Anderen werkten juist mee met de Duitsers, vaak sloten zij zich aan bij de NSB. ZIj werden collaborateurs genoemd. Niet alle collaborateurs waren echter "verraders".

Verzet

Weinig verzet, moeilijk genoeg te overleven

5% van de Nederlanders: bij het verzet

Collaboratie

• werkte mee met de vijand (Duitsland)
• vaak lid van NSB
• na de oorlog gezien als landverraders

Verzet & collaboreren

• Actief verzet
• Passief verzet
• Collaboreren 

Opkomst NSB

• 1940: NSB alleen toegestaan in NL als politieke partij.
• Nationaal-socialistisch ingesteld.
  
• Partij bestuurd door Anton Mussert
  
• NSB = Nationaal Socialistische Beweging.
  

Bekijk  het volgende filmpje. Welke daden van

verzet en collaboratie worden genoemd?

Hongerwinter

• 1944-1945
• Bevoorrading West-Nederland stopt (Spoorwegstaking)
• Hongerwinter breekt uit 

Na de mislukte slag om Arnhem ontstond de hongerwinter (44-45)

De Hongerwinter had een aantal oorzaken. Zo was er geen aanvoer van kolen meer mogelijk uit Limburg, omdat dit deel van Nederland al was bevrijd. Daarnaast zorgde de Spoorwegstaking ervoor dat er niets meer werd vervoerd én namen de Duitsers wraak door hoofdroutes naar West-Nederland te blokkeren

Het systeem van de distributiebonnen, dat al in 1939 was ingevoerd,

werkt in de laatste fase van de oorlog niet meer: er wás gewoon niets meer

Hongerwinter november 1944 - april 1945

Hongerwinter: winter van 1944 1945

Hongerwinter

In de Hongerwinter  van 1944 stierven meer dan 20.000 mensen van de honger en van de kou. 

Blooket