7.3 Verlichte ideeën in Nederland

• geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs

VERLICHTE INVLOEDEN IN DE REPUBLIEK

     - veranderde positie stadhouder

      - onvrede over bestuur regenten

      - stagnatie en achteruitgang economie

      - vierde Engelse oorlog (1780-1784)

Joan Derk van den Capellen tot den Pol

- baron

- unaniem uitgegeven

- aanstoot tot ontstaan beweging van de patriotten

- gestorven in 1784

In 1788 (!) werd het graf van Joan Derk door Prinsgezinden opgeblazen.

Pim Fortuyn was een bewonderaar

Patriotten nemen de macht over in Utrecht (1786). Vrijkorpsen.

Spotprent over Wilhelmina van Pruisen die wordt weggejaagd als werkster

FRANSE HULP VOOR DE PATRIOTTEN

- 1789  * Derde stand roept zich uit tot Nationale Vergadering

            * Einde van de standenmaatschappij (Nuit des sacrifices)

- 1792  * Frankrijk wordt een republiek

- 1793   * Koning wordt onthoofd

              * "Oorlog aan alle gekroonde hoofden". 

              * Franse revolutie als exportartikel tegen het ancien                           regime

- 1795   * Franse troepen trekken de Republiek binnen

Stadhouder Willem V vertrekt in 1795 vanuit Scheveningen naar Engeland. 

Negen jaar later zou hij in Duitsland overlijden.

Julius Civilis, leider der Bataven in de opstand tegen de Romeinen, vormde de inspiratiebron voor de naam van de nieuwe republiek

DE REPUBLIEK ALS FRANSE PROVINCIE

- 1795: * geldelijke compensatie voor 'bevrijding'.

            * opdraaien voor de Franse troepen in de Bataafse                           Republiek

-1798: * afdwingen eerste grondwet (de Staatsregeling),                            waardoor er algemeen mannen kiesrecht komt en een                  eenheidsstaat ontstaat.

- 19e eeuw: Napoleon die de volkssoevereiniteit schrapt, maar wel oog blijft houden voor andere idealen uit de Verlichting

Positieve ontwikkelingen ten tijden van Napoleon:

- Code Napoleon 

In de Code Napoleon werden de principes van de Franse Revolutie – vrijheid, gelijkheid en broederschap – officieel vastgelegd. Met het liberale wetboek wilde Napoleon de regels van het Franse recht duidelijk en begrijpelijk vaststellen. Elke burger werd geacht de inhoud te kennen. De Code Napoleon legde de persoonlijke vrijheid van burgers vast en bepaalde dat iedereen voor de wet gelijk was. Ook werd de godsdienstvrijheid officieel ingevoerd en de macht van de kerk ingeperkt. De Code Napoleon zorgde definitief voor een scheiding tussen Kerk en Staat.

Positieve ontwikkelingen ten tijden van Napoleon:

- Code Napoleon

-  Privileges definitief afgeschaft

In de Code Napoleon werden de principes van de Franse Revolutie – vrijheid, gelijkheid en broederschap – officieel vastgelegd. Met het liberale wetboek wilde Napoleon de regels van het Franse recht duidelijk en begrijpelijk vaststellen. Elke burger werd geacht de inhoud te kennen. De Code Napoleon legde de persoonlijke vrijheid van burgers vast en bepaalde dat iedereen voor de wet gelijk was. Ook werd de godsdienstvrijheid officieel ingevoerd en de macht van de kerk ingeperkt. De Code Napoleon zorgde definitief voor een scheiding tussen Kerk en Staat.

Positieve ontwikkelingen ten tijden van Napoleon:

- Code Napoleon

-  Privileges definitief afgeschaft

- Belasting wordt inkomensafhankelijk

In de Code Napoleon werden de principes van de Franse Revolutie – vrijheid, gelijkheid en broederschap – officieel vastgelegd. Met het liberale wetboek wilde Napoleon de regels van het Franse recht duidelijk en begrijpelijk vaststellen. Elke burger werd geacht de inhoud te kennen. De Code Napoleon legde de persoonlijke vrijheid van burgers vast en bepaalde dat iedereen voor de wet gelijk was. Ook werd de godsdienstvrijheid officieel ingevoerd en de macht van de kerk ingeperkt. De Code Napoleon zorgde definitief voor een scheiding tussen Kerk en Staat.

Napoleon Bonaparte

Napoleon nam de plaats in van Lodewijk en kroonde zichzelf gelijk keizer. 

Napoleon Bonaparte was een slimme generaal. Hij gaf de armen een baan in zijn legers en vocht vele oorlogen tegen Rusland en won vrijwel altijd. 

Maar Napoleon was een alleenheerser en eigenwijs. 

Bij de plaats Waterloo werd hij verslagen. 

Filmpje

Wie was Napoleon? Klik hier.

Wie was napoleon Bonaparte? Klik hier. 

Slag bij Waterloo. Klik hier.

Napoleon

• De Franse Revolutie eindigde in een bloedbad, er brak chaos uit in het land
• Daarom greep in 1799 generaal Napoleon Bonaparte de macht
• Napoleon veroverde een groot deel van Europa
• Zo werden de ideeën van de Franse Revolutie door heel Europa verspreid.
• Ommekeer werd de tocht naar Rusland in 1812
• Tijdens de volkerensslg bij Leipzig leed napoleon een nederlaag
• In 1815 werd Napoleon definitiefverslagen in de Slag bij Waterloo (ligt in België)

Congres van Wenen 1815

• Einde aan de chaos! Restauratie van de orde! 
• Terug naar de situatie vóór de revolutie
• Geen dictator meer --> Landen moeten elkaar in evenwicht houden
• (Koninkrijk) Nederland krijg een koning (Willem 1) en België

Het Koninkrijk der Nederlanden 1815

Na het Congres van Wenen :

Een groot koninkrijk der

Nederlanden

De Restauratie 1815-1830

• Conservatieve reactie op  de democratische revoluties
• Het volk kon zichzelf niet regeren - terug naar de situatie van voor de revolutie (ancien regime)
• Terugkeer van de koningen 

Wie stonden oorspronkelijk bekend als de "Bataven"?

1. Nederlandse patriotten
2. De Watergeuzen
3. Prinsgezinden
4. Een groep Germanen die vroeger in 'Nederland' leefden

De patriotse revolutie is tot twee keer toe sterk beinvloed door buitenlandse mogendheden. Welk motief hadden achtereenvolgens Pruisen en later Frankrijk om zich hiermee te bemoeien?

Verklaar vanuit het oude particularisme waarom de discussie over de eenheidsstaat zo moeizaam verliep. Wat kwam uiteindelijk in de grondwet van 1798 te staan?

Om welke redenen werd Lodewijk Napoleon aangesteld en later afgezet als koning van Holland?

Verklaar hoe kan dat Willem I een zoon is van Willem V

Bij elke oorzaak past een gevolg. Maak de goede combinaties.

Lodewijk XVI stuurde soldaten naar Parijs om de bijeenkomst voor de nieuwe grondwet te stoppen.

Franse troepen trokken samen met de patriotten Nederland binnen.

Napoleon maakte van Frankrijk een dictatuur.

Lodewijk Napoleon werd koning van Nederland.

Het volk bestormde de Bastille.

Willem V vluchtte naar Engeland.

Eén man maakte voortaan de nieuwe wetten en benoemde of ontsloeg de ministers.

Hierdoor kwam een einde aan de Bataafse Republiek.

Was de maatregel van Napoleon verlicht of niet?

Niet verlicht

Wel verlicht

Een wetboek

Onderwijs voor iedereen

Afschaffing van de standen

Beoordeeld worden op hoe je het doet

Einde republiek

Keizerschap

Familie kreeg goede baantjes

Geen vrijheid van meningsuiting