Havo 4 Nectar 1.4

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Biologie

Hoofdstuk 1

Gedrag

Paragraaf 1.1

Paragraaf 1.4

Als een kat tijdens een gevecht opeens zijn poten gaat likken noemen wij dit gedrag:

1. omgericht gedrag
2. ambivalent gedrag
3. territoriumgedrag
4. overspronggedrag

Je bent met de hond aan het spelen, gooit de bal weg maar de hond mist hem en de bal valt in de vijver. De hond begint te piepen en rent heen en weer langs de rand van de vijver, komt dan weer terug bij jou en gaat dan weer terug naar de vijver. Van wat voor een gedrag is hier sprake?

1. omgericht gedrag
2. ambivalent gedrag
3. territoriumgedrag
4. overspronggedrag

Wat is het verschil tussen operant conditioneren en klassiek conditioneren?

1. operant werkt met beloning en straf, en klassiek werkt met reflexen
2. operant is bewust en klassiek is onbewust
3. operant komt in de natuur niet voor en klassiek wel
4. operant werkt snel en klassiek werkt langzaam

Malika is gebeten door een grote herdershond. Nu is ze zelfs bang voor puppy's.
Dit is een voorbeeld van:

1. klassiek conditioneren
2. operant conditioneren
3. conflictgedrag
4. ambivalent gedrag

In het dolfinarium leren dolfijnen door een hoepel te springen. Doen ze het goed, dan krijgen ze een vis.
Dit is een voorbeeld van:

1. klassiek conditioneren
2. operant conditioneren
3. conflictgedrag
4. ambivalent gedrag

Een cavia maakt geluid wanneer hij eten krijgt. Het eten staat in een kastje dat piepend open gaat. Na een tijdje maakt de cavia geluid wanneer het kastje piept.
Dit is een voorbeeld van:

1. klassiek conditioneren
2. operant conditioneren
3. conflictgedrag
4. ambivalent gedrag

Leerdoelen 1.3

Leerdoelen 1.4

Gedragssysteem

• Gedrag is opgebouwd uit een aantal opeenvolgende handelingen: gedragselementen (b.v. zwaaien, springen, ....
  
• Gedragssysteem: handelingen met een gemeenschappelijk doel (b.v. voortplantingsgedrag)
  
• Gedragsketen: wanneer het effect van een handeling leidt tot een volgende handeling 
  

Gedragssysteem

Gedrag

Gedrags-

systeem

Gedrags-

elementen

Ethogram en protocol

Ethogram en protocol

biologiepagina.nl

Gedrag bestuderen

In de dierentuin:

• relatief eenvoudig: dieren lopen niet weg
• nadeel: omstandigheden niet natuurlijk

In het wild:

• lastiger om dieren te volgen
  
• voordeel: omstandigheden natuurlijk

Onderzoeksvraag

Onderzoeksvraag:

• moet te beantwoorden zijn (geen onzin vraag)
• open vraag (dus niet met ja of nee te beantwoorden)
• het is een vraag (dus met vraagteken aan het eind)

Bijvoorbeeld:

• In welke mate wordt het gedrag van de neushoorn beïnvloedt door de aanwezigheid van boomstronken in het verblijf?

• Welk gebied bestrijkt het territorium van de zwarte neushoorn in Zimbabwe?

Door welke vorm van leren heeft deze jongen dit gedrag hoogstwaarschijnlijk geleerd?

1. Imitatie
2. Klassieke conditionering
3. Operant conditioneren
4. Inzicht

Een chimpansee bevindt zich in een ruimte met een tros bananen aan het plafond. In de ruimte bevonden zich enkele kisten. Zie afbeelding: 

hoe noem je deze manier van leren?

1. Operante conditionering
2. Inzicht
3. Imititatie
4. Klassieke conditionering

Sleep de woorden naar de juiste omschrijving

Lijst met handelingen van een dier

Handelingen die je hebt gezien bij het observeren

Iemand die onderzoek doet naar gedrag

Etholoog

Protocol

Ethogram

Zet de volgende begrippen in de juiste volgorde. Begin met de GROOTSTE eenheid.

1

2

3

4

gedrag

gedragselement

gedragsketen

gedragssysteem

Leerdoelen 1.4

• Lezen paragraaf 1.5 (5 min!)
• Maken 1.4: opdracht 50, 51, 54, 57, 58

Huiswerk