Par. 2.3 Versailles en de Republiek van Weimar

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Europa in de jaren 1914 - 1939

2.3 Versailles en de Republiek van Weimar

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de Eerste Wereldoorlog eindigde, welke afspraken na de oorlog werden gemaakt en welke grote gevolgen deze afspraken hadden.

Wapenstilstand

11-11-1918, 11 uur

• De vrede met de Russen had er niet voor gezorgd dat de Duitsers de oorlog  aan het Westfront konden winnen.
• Uiteindelijk zorgt de komst van de Amerikanen voor de doorslag: na vier jaar is het voorbij voor Duitsland

Voorlopige afspraken

• "Voorstellen? Ik heb geen enkel voorstel!", aldus de Franse maarschalk Foch. Hij verwachtte alleen de totale overgave van Duitsland.

• Stoppen met oorlogshandelingen

• Terugtrekking Duitse troepen tot achter de Rijn

Vredesonderhandelingen 

in Parijs

1919

Een wapenstilstand is nog geen vrede. Hierover werd 

tussen januari en juni 1919 onderhandeld in Versailles (bij Parijs)

"De Grote Vier" tijdens de Vredesconferentie (van links naar rechts, Lloyd George, Vittorio Emanuele Orlando, Georges Clemenceau, Woodrow Wilson)

Welke landen?

• Engeland (Lloyd George)
• Italië (Orlando)
• Frankrijk (Clemenceau)
• Verenigde Staten (Wilson)

• Duitsland mocht als verliezer niet meepraten

• Rusland, dat zijn bondgenoten in de steek had gelaten, was ook niet uitgenodigd

Verenigde Staten

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Wereld veilig maken, voorkomen nieuwe oorlog (14 punten van Wilson)

14 punten van Wilson

• Vrijheid voor alle volken: elk volk moet een eigen land hebben, met eigen grenzen (= zelfbeschikkingsrecht)

• Democratie voor alle landen

• Oprichting Volkenbond (voorloper Verenigde Naties: 'eerst praten, dan vechten').

Groot-Brittannië

• Duitsland straffen, maar niet al te zwaar
• Duitsland is een belangrijke handelspartner
• Kan niet al te vriendelijk zijn: het volk zit vol wraak.
• Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Frankrijk

Duitsland zwaar straffen.

Duitsland economisch verzwakken.

Duitsland militair verzwakken.

Grondgebied terugpakken (Elzas-Lotharingen)

Als het kan: macht uitbreiden in het Midden-Oosten

Italië

Gebiedsuitbreiding zoals beloofd was toen Italië zich aansloot bij de geallieerden

Mede door het gebrekkige Engels van Orlando kreeg Italië maar een fractie daarvan

De teleurstelling over de uitkomst legde een bodem voor de opkomst van het fascisme

Italië was, ondanks een bondgenootschap met Dld en O-H, in eerste instantie neutraal gebleven in de oorlog

Er waren beloften gedaan voor enorme gebiedsuitbreiding, waardoor Italië uiteindelijk in 1915 aansloot bij de geallieerden.

Tijdens de onderhandelingen probeerde Orlando deze beloften ingewilligd te krijgen, maar o.a. door zijn gebrekkig Engels, kreeg Italië maar een fractie van hetgeen beloofd was

Onvrede over deze uitkomst legde een bodem voor het opkomend fascisme

Verdrag van Versailles (1)

• Duitsland moet veel grondgebied afstaan (ongeveer 10%)

• Duitsland moet kolonies afstaan

• Duitsland mag geen leger meer hebben van groter dan 100.000 man

• Duitsland moet herstelbetalingen doen aan vnl. Frankrijk

Verdrag van Versailles (2)

• Duitsland mag geen grote oorlogsschepen meer hebben (bepaald gewicht)
  

• Duitsland mag geen luchtmacht meer hebben

• Duitsland moet Polen doorgang geven naar de Oostzee (Poolse Corridor)

• Grens tussen Frankrijk en Duitsland wordt gedemilitariseerd (Rijnland).

Vrede van Versailles

28 juni 1919

Exact 5 jaar na de aanslag op Franz-Ferdinand 

door Gavrilo Princip is de oorlog voorbij.

Verdrag?! Dictaat!

In Duitsland is grote onvrede en spreekt men

liever van het Dictaat van Versailles

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Vóór...

...na

Crisis en Ontevredenheid

• Na WOI wordt Duitsland een Republiek, ook wel Weimar Republiek genoemd (Duitsland van 1918-1933).
• Door Vrede van Versailles crisis in Duitsland, hoge herstelbetalingen en geen geld.
• Regering gaat geld bijdrukken: gevolg = inflatie

• Oorlog was verloren doordat sommige Duitsers het land hadden verzwakt (=dolkstootlegende).
• Hyperinflatie zorgt ervoor dat Duitsland herstelbetalingen niet meer kan betalen en Ruhrgebied wordt bezet door Frankrijk (1923).

• Hitler gelooft ook in Dolkstootlegende en probeert met zijn partij (NSDAP) een staatsgreep te plegen in 1923. Dit mislukt en hij wordt gevangen gezet (schrijft daar Mein Kampf)

• In Duitsland roep om sterke leider.
• Ook in Italië gebeurde dit. Mussolini wordt die leider.
• Aan de macht blijkt Mussolini een dictator, alleen zijn mening mag bestaan. Hij is geweldig en dat lees je overal (persoonsverheerlijking).

• Mussolini is fascist:

1. Eén sterke leider, geen democratie
2. Nationalisme (eigen volk/land is fantastisch).
3. Geweld is goed, zeker om mensen te laten gehoorzamen.

Dawesplan (1924)

• Dawes (bankier) bedenkt oplossing voor crisis Duitsland: VS leent geld aan Duitsland om herstelbetalingen te kunnen doen.
• Dit werkt, Frankrijk gaat weg uit Ruhrgebied en geld wordt langzaam weer meer waard.
• Duitsland mag in 1926 toetreden tot de Volkenbond.

In VS ging het geweldig in jaren '20. Je kon alles bereiken en kopen.

• Veel mensen kochten dingen m.b.v. een lening. Ook aandelen werden zo gekocht.
  
• In 1929 besluit (te) grote groep aandelen te verkopen, er is paniek. Beurskrach.
• Door beurskrach kopen mensen minder.

• veel mensen hebben met geleend geld producten gekocht, maar als ze die eenmaal hebben kopen ze geen nieuwe meer.
•  bedrijven gaan failliet, ontslaan mensen, die kunnen hun schulden niet betalen, daardoor gaan nog meer bedrijven failliet, etc.

De economische crisis is een wereldcrisis geworden!

Gevolgen

• Opkomst van Hitler: hij speelt in op de Duitse onvrede over het Verdrag van Versailles

• Uiteindelijk ook de Tweede Wereldoorlog, waarbij Hitler er alles aan zou doen om de gevolgen van het Verdrag van Versailles te vernietigen...en daarin ook slaagt. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Begrippen en personen:

Vrede van Versailles

demilitarisatie

Volkenbond

Republiek van Weimar

dolkstootlegende

inflatie

herstelbetalingen

fascisme

nationaalsocialisme

staatsgreep

Dawesplan

beurskrach

Adolf Hitler