H12 Gezondheid 12.2 Eigen afweer en antibiotica H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H12 Gezondheid

Een bacterie en een virus vermenigvuldigen zich beide erg snel. Leg uit hoe ze dat doen en waarin deze ziekteverwekkers daarin verschillen

Bij het zonnebaden wordt als bescherming tegen UV-straling in bepaalde delen van de huid melanine afgezet. Wanneer de huid niet meer aan de zon wordt blootgesteld, verdwijnt dit bruine pigment geleidelijk weer. De cellen met het pigment sterven af en verdwijnen.

In welke laag van de huid wordt dit pigment melanine afgezet?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuids bindweefsel

Een vrouwtjesmug heeft bloed
nodig om haar eitjes sterker
te maken. Haar zuigsnuit is lang
genoeg om in de volgende huidlaag
door te dringen.

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuids bindweefsel

Na een dag zonnen is je huid rood. Hoe komt het dat je het dan 's avonds kouder hebt dan normaal?

Dit hoofdstuk

12.1 Voorkomen is beter dan genezen

12.2 Eigen afweer en antibiotica

12.3 Specifieke afweer

12.4 Bloedgroepen

12.5 Als het mis gaat

Zeer actueel gezien corona, dus grote kans op examen!

Binas 84J4

Ontstekingsreactie

Fagocyten

• "Vreet"cellen: macrofagen
• Ruimen ziekteverwekkers op (niet-specifiek)
• Door middel van fagocytose

Complementsysteem

• Aantal speciale
  eiwitten in bloed
• 1. Celwand
  beschadigen
  2. Aantrekken
  fagocyten door stofjes
  3. Ziekteverwekker
  kenmerken

Natural Killer Cells

• Speciale fagocyten
• Niet-specifiek
• Ruimen tumorcellen op
• Ruimen met virus geïnfecteerde
  cellen op

Hoe zijn die cellen vindbaar? 

Leg uit hoe een zwelling kan ontstaan

Hoe wordt de wijze van transport (zoals de opname van ziekteverwekkers door fagocyten) door het celmembraan ook wel genoemd?

1. exosymbiose
2. exocytose
3. endosymbiose
4. endocytose

Koorts

• Interne thermostaat omhoog
• Lichaamstemperatuur omhoog
• Rillen en klappertanden
• Bloedvatvernauwing bij de huid
• Enzymen werken beter
• Ziekteverwekkers kunnen er
  slecht tegen

Bij bepaalde ziekten kunnen giftige stoffen in het bloed aanwezig zijn, waardoor koorts ontstaat. Het temperatuurcentrum wordt door de gifstoffen ongevoeliger voor warmte. Hierdoor neemt de dissimilatie toe en stijgt de lichaamstemperatuur. Dank zij de temperatuurverhoging wordt de afbraak van de giftige stoffen versneld.
Voelt iemand zich bij beginnende koorts koud, normaal of warm wanneer de temperatuur aan het stijgen is?

1. Deze persoon voelt zich koud
2. Deze persoon voelt zich normaal
3. Deze persoon voelt zich warm

Antibiotica

• Werkt alleen tegen bacteriën,
  niet tegen virussen!
• Niet specifiek, maakt meerdere
  soorten bacteriën onschadelijk
  
  
• Pas op: risico op resistentie!

Als een arts constateert dat je verkouden bent, zal hij je, ondanks het feit dat het een infectieziekte betreft, hiervoor geen antibiotica voorschrijven.
Wat is daarvan de directe reden?

Huiswerk

• Begrippenlijst
• Maken opdrachten 12.2: 1, 3, 4, 5, 8*, 9*
• Nakijken en verbeteren
• Vragen stellen 
• Bekijk het filmpje over aspecifieke afweer
• H7 zelfstandig herhalen