2.1 Wetenschap en politiek

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Grieken en Romeinen

Tijdvak 2

2.1 wetenschap en politiek in de Griekse stadsstaat

KA: ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadsstaat

de vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur 

Leerdoelen

• Je weet hoe de eerste Griekse beschavingen tot ontwikkeling kwamen
• Je weet hoe de klassieke cultuur van de Griekse stadsstaten tot ontwikkeling kwam 
• Je begrijpt hoe de Grieken dachten over burgerschap en politiek
• Je begrijpt hoe het Griekse wetenschappelijk denken ontstond 

De eerste beschavingen

• 2000 v. Chr. - 1600 v. Chr.: Minoïsche beschaving
• 1600 v. Chr. - 1100 v. Chr.: Myceense beschaving
• 1100 v. Chr. - 800 v. Chr.: duistere eeuwen 
  
  
• Vanaf 800 v. Chr.: ontwikkeling beschaving
     ontstaan van de polis
     landbouwstedelijke samenleving

De Griekse polis

Een polis is een stadsstaat. Elke stad in Griekenland bestuurde zichzelf en elke stadsstaat had een eigen bestuurssysteem. 

De Grieken stichtten ook koloniën
langs de kusten van de Middellandse
en Zwarte Zee. Deze koloniën dreven
handel met elkaar. 

Culturele eenheid, politieke verdeeldheid

De Griekse stadsstaten (en later de Romeinen) deelden een gezamenlijke cultuur. We noemen dit de klassieke cultuur  

• Zelfde taal
• Zelfde godsdienst
• Zelfde valuta en munteenheid
• Zelfde beeld- en bouwkunst
• Olympische Spelen
• Ontwikkeling wetenschappelijk denken

Culturele eenheid, politieke verdeeldheid

Wel verschilde de bestuursvorm per polis. 

1. Monarchie
2. Tirannie
3. Aristocratie
4. Democratie 

Geef een voorbeeld van hoe je de klassieke cultuur/vormentaal nog steeds terugziet

De democratie in Athene

Bedacht door Kleistenes

• boulè: Een raad van 500 voor het dagelijkse bestuur
• ekklesia: de Volksvergadering
• Alleen mensen met burgerrecht waren betrokken bij de democratie
          - mannen
          - geen slaven
          - in Athene geboren

Wetenschap en filosofie

Ontwikkeling wetenschappelijk denken = gebruik van ratio (=verstand)

• Filosofie:  Socrates, Plato, Aristoteles
  
• Wiskunde: Pythagoras
• Geneeskunde: Hippocrates
• Geschiedenis: Herodotus (Illias en Odyssee)
  

De Grieken maken wetenschap los van de goden

Atheense democratie

Kritiek op de Atheense democratie:

Vooral door filosofen (Socrates, Plato en Aristoteles): niet alle burgers hadden verstand van politiek!