1.7 grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

lezen

doelen

In deze paragraaf herhaal je:

•Ik kan de volgende zinsdelen van vorig jaar benoemen:  persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp.

In deze paragraaf leer je:

• Ik kan het werkwoordelijk gezegde met een wederkerend werkwoord benoemen.

groepjes maken

Hoe ging opdracht 1 ?

geef aan in welke groep je wilt

*       ik heb weinig hulp nodig, ik snap het meeste wel

**     ik snap een deel wel en een deel nog niet zo goed, ik kan af            en toe hulp gebruiken

***   ik vind het nog lastig, ik kan veel hulp gebruiken

hoe gaat deze les?

* je kunt aan de slag met opdracht 3 t/m 9, 11, 12, 14, overhoor jezelf, test jezelf en versterk jezelf van 1.7 

** sluit aan bij het deel dat je lastig vindt, verder kun je met de opdrachten verder (zie * ster)

*** we gaan samen de theorie bekijken en oefenen

Wat is ook alweer de persoonsvorm?
En hoe vind je de persoonsvorm?

persoonsvorm

Wat raar, er zit het woord persoon in maar het heeft niets met een persoon te maken.

De pv:

• is bijna altijd één woord;

• is een vorm van het werkwoord;

staat in het enkelvoud of in het meervoud (dans – dansen);

• staat in de tegenwoordige tijd of in de verleden tijd (dans – danste).

Hoe vind je de pv?

de zin in een andere tijd zetten: van tegenwoordige tijd naar verleden tijd of andersom: 

De leerling komt niet op tijd → De leerling kwam niet op tijd.

Het werkwoord dat verandert, is de pv. Dit heet de tijdproef.

Hoe vind je de pv nog meer?

Verander de zin van enkelvoud naar meervoud:

 het meisje fietst naar school

de meisjes fietsen naar school

Het werkwoord dat verandert, is de pv.

Ken je nog een manier?

Maak een vraagzin, de pv komt vooraan.

voorbeeld:

Jaap gaat morgen naar school.

Gaat Jaap morgen naar school? ( de pv komt vooraan)

maar let op bij zinnen die al een vraag zijn!

Wat is de persoonsvorm in deze zin:
Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Wat is de persoonsvorm?
- Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt
4. avondvierdaagse

Wat is de pv in de volgende zin
De verkoper verkoop lekkere appels.

1. De verkoper
2. Verkoopt
3. Lekkere
4. Appels

zinsdeel

Onderdeel van een zin dat kan bestaan uit één woord of een paar woorden die bij elkaar horen.

Je hebt de zinsdeelstrepen nodig om de zin op de goede manier te ontleden.

Zinnen kun je verdelen in zinsdelen. 

Een voorbeeld van een zinsdeel is de persoonsvorm of het onderwerp.

Een zinsdeel kan uit één woord bestaan, maar ook uit meer woorden.

zinsdeelstrepen

Strepen die je tussen zinsdelen zet om ze te benoemen.

voorbeeld:

De docent | vertelt | elke dag | een verhaal.

Deze zin bestaat uit vier zinsdelen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
let op de bijzonderheden

de drie manieren

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin.  

Je leerde dat er soms delen bij het werkwoordelijk gezegde horen, die geen werkwoord zijn. Bijvoorbeeld een voorzetsel bij een splitsbaar werkwoord.  

Ook de woorden te en aan het kunnen bij het werkwoordelijk gezegde horen.  

Wat is het werkwoordelijk gezegde?Martin heeft een broodje kaas gekocht. wg = heeft gekocht

1. heeft
2. gekocht
3. heeft gekocht
4. Martin

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Varun eet zijn broodje op.

1. eet
2. Varun
3. broodje
4. eet op

Wat is het werkwoordelijk gezegde?
Isa zit in haar stoel te slapen.

1. Isa
2. Zit
3. stoel
4. te slapen

Wat is het wwg?
Martin is aan het gamen. wg = is aan het gamen

1. is
2. is gamen
3. Martin
4. is aan het gamen

maar er is er nog een...

Het werkwoordelijk gezegde met een wederkerend werkwoord.

Zo’n werkwoord heeft in de infinitief het wederkerend voornaamwoord zich bij zich:

zich vergissen, zich gedragen, zich schamen.

vergissen= wederkerend werkwoord

zich= wederkerend voornaamwoord

lastig?

In Talent wordt alles nog een keer uitgelegd in een filmpje.

Je kunt dit filmpje vinden op je I-pad bij 1.7 in de lesstof

Wat is ook alweer het onderwerp en hoe vind je dat?

onderwerp

Het onderwerp (o) geeft aan wie of wat iets doet.

We zeggen ook wel: het is de hoofdrolspeler van de zin.

Hoe vind je het onderwerp?

Het onderwerp is wie iets doet of wat iets doet

Je stelt de vraag wie ( of wat) + pv.

even oefenen

Wat is het onderwerp:

Klas 1P leert het onderwerp vinden.

1. Klas 1
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Groep 7/8 leert het onderwerp vinden.

Wat is het onderwerp?

1. groep 7/8
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Wat is het onderwerp?
Zij vinden het erg lelijk.

1. vinden
2. het
3. erg lelijk
4. zij

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Klas TH1A leert het onderwerp vinden.

1. Klas TH1A
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Hoe vind je ook alweer het leidend voorwerp?

het lijdend voorwerp vind je door de vraag te stellen

Wie/wat + wg + o

wat is het lv?
Hij maakt zijn huiswerk.

1. maakte
2. hij
3. zijn huiswerk
4. er zit geen lv in

wat is het lv?
Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.

1. razend
2. gooide
3. de leraar
4. een krijtje

Wat is het lv?
Ze waarschuwden hem niet op tijd.

1. ze
2. waarschuwden
3. hem
4. niet op tijd

welk onderdeel vind je het lastigste?

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. werkwoordelijk gezegde
4. lijdend voorwerp

doelen

In deze paragraaf herhaal je:

•Ik kan de volgende zinsdelen van vorig jaar benoemen:  persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp.

In deze paragraaf leer je:

• Ik kan het werkwoordelijk gezegde met een wederkerend werkwoord benoemen.