hoofdstuk 4: strafrecht: de opsporing

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Rechtsstaat: de opsporing

schema

• presentatie(s)
• uitleg
• opdracht 1
• opdracht 2
• uitleg
• discussie
• uitleg
• afsluiting

rechtshandhaving

De rechtsstaat zorgt voor:

• Rechtshandhaving: Controleert of burgers zich aan de regels houden en stuurt waar nodig bij. De overheid heeft geweldsmonopolie.
  
• Rechtsbescherming: De burger beschermen tegen andere burgers en de overheid.

misdrijven en overtredingen

Overtredingen:

• Minder ernstige strafbare feiten.
  
• Worden vaak met een boete afgedaan.
  
• Bijvoorbeeld: door rood rijden, vissen zonder vispas, zwartrijden of wildplassen.
  

Misdrijven:

• Ernstige strafbare feiten
  
• Altijd een officier van justitie bij betrokken.
  
• Bijvoorbeeld: rijden onder invloed, mishandeling, drugshandel of  moord.
  

opdracht

Ga in twee- of drietallen op zoek naar minimaal 5 overtredingen en 5 misdrijven in andere landen die in Nederland niet gelden als een overtreding of misdrijf. Het mag zo raar zijn als je wilt, maar probeer ook serieuze te vinden.

• 10 min
• volume laag
• vervolgens klassikale nabespreking

voorbeelden

overtredingen:

• Italië: verboden te rijden met teenslippers
• Thailand: je mag je huis niet verlaten zonder ondergoed
• VS, Oklahoma: verboden met schoenen aan te slapen

misdrijven:

• Soedan: doodstraf op homoseksualiteit
• Polen: abortus mag alleen bij verkrachting of als de gezondheid van de moeder in gevaar is.

opdracht 2: vroeger en nu

ga nu in dezelfde twee- of drietallen op zoek naar misdrijven of overtredingen die vroeger golden en nu niet meer. Of juist misdrijven en overtredingen die nu gelden maar voorheen niet.

• 10 min
• volume laag
• vervolgens klassikaal bespreken.

voorbeelden

Vroeger strafbaar:

• Gebruik van softdrugs was voorheen een misdrijf.
• Het homohuwelijk was niet toegestaan.

strafbaar geworden:

• verkrachting binnen het huwelijk was strafbaar.
• Hacken was voorheen geen misdrijf.

misdrijven en overtedingen

• De straffen voor misdrijven zijn hoger.
  
• Een poging tot overtreding is niet strafbaar, een poging tot misdrijf wel.
  
• Criminaliteit: alle misdrijven omschreven in de wet.

procedure van een strafproces

1. De politie doet onder leiding van officier van justitie onderzoek(en) naar een zaak. Na elk onderzoek wordt er een proces-verbaal opgemaakt.
   
2. De officier van justitie bepaalt of er voldoende bewijs is voor een rechtszaak.
   
3. Als er voldoende bewijs is, wordt de zaak voorgelegd aan een rechter.
   

Bevoegdheden politie (zonder toestemming)

Zonder toestemming mag de politie een verdachte:

• Staande houden.
  
• Arresteren.
  
• Fouilleren.
  
• Vasthouden op het bureau (maximaal 9 uur).
  
• Bewijsmateriaal in beslag nemen.
  

discussie

discussieer in vier-of vijftallen het onderwerp 'bevoegdheden politie zonder toestemming'. Ga na of jij een voor- of tegenstander bent en waarom.

• 10 min
• laag volume

bevoegdheden politie (met toestemming)

Met toestemming van een officier van justitie of rechter-commissaris mag de politie:

• Een woning binnentreden. Doorzoeken kan alleen met een huiszoekingsbevel.
  
• Iemand langer dan negen uur vasthouden.
  
• Preventief fouilleren.
  
• Telefoongesprekken afluisteren en internetverkeer aftappen.
  
• Infiltreren in misdaadorganisaties.
  

discussie

discussieer in vier-of vijftallen het onderwerp 'bevoegdheden politie met toestemming'. Ga na of jij een voor- of tegenstander bent en waarom.

• 10 min
  
• laag volume

kerstvakantie/koppensnellen