Ontleden - O, PV, WWG, LV, MV

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

ONTLEDEN

DOEL VAN DEZE LES

• je kunt de persoonsvorm (pv) vinden
• je kunt het onderwerp (ow) vinden
• je kunt het werkwoordelijk gezegde (wg) vinden
• je kunt het lijdend voorwerp (lv) vinden
• Je kunt het meewerkend voorwerp (mv) vinden

Persoonsvorm (pv)

• De zin vragend te maken.
  Het eerste woord is de persoonsvorm.

Ik mag mijn jas aantrekken. 

• De zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

Jullie werken hard tijdens de les.

Hoe vind ik de persoonsvorm? 2 manieren!

De persoonsvorm is ALTIJD een werkwoord?

1. juist
2. niet juist

Ik heb de bal gegooid.
Wat is de pv in deze zin?

Zoek de pv:
Niemand heeft ooit van hem gehoord.

1. pv= heeft
2. pv= gehoord
3. pv=heeft gehoord
4. pv =niemand

Zoek de pv: De snoepjes kleven aan mijn kiezen.

1. De snoepjes
2. kleven
3. aan mijn kiezen
4. De snoepjes kleven

Zoek de pv: De kat springt in de boom.

1. in de boom
2. de kat
3. springt

Zoek de PV...
Ik ben naar de stad gefietst.

1. Ik
2. ben
3. stad
4. gefietst

HET ONDERWERP

Kort gezegd: Degene die iets doet in de zin

Stel de vraag:

Wie of wat + werkwoordelijk gezegde?

Antwoord = onderwerp!

Wat is het onderwerp in deze zin?

''Ik heb de bal gegooid''

Zoek het onderwerp:
Mijn opa is jarig.

1. jarig
2. is
3. Mijn opa
4. opa

Zoek het onderwerp:

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Zoek het onderwerp:

Hij belt de dokter voor een afspraak.

1. de dokter
2. voor een afspraak
3. belt
4. Hij

Zoek het onderwerp:
Waar is mijn boek?

1. is
2. Waar
3. mijn boek
4. boek

Zoek het onderwerp

De studenten aten pannenkoeken.

1. aten
2. de studenten
3. pannenkoeken

WERKWOORDELIJK GEZEGDE

De persoonsvorm + alle andere werkwoorden in een zin

Ik heb de bal gegooid.
Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Mira en Sil zijn een muurtje aan het metselen.

1. zijn
2. zijn metselen
3. zijn aan het metselen

Werkwoordelijk gezegde?

Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen.

1. ik
2. kan
3. benoemen
4. kan benoemen

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Hebben de varkens alles opgegeten?

1. hebben
2. hebben opgegeten
3. de varkens

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Morgen bel ik mijn moeder op.

1. bel
2. bel op
3. ik

Zoek het werkwoordelijk gezegde

Welke idioot heeft dat plan verzonnen?

1. Welke idioot
2. heeft
3. heeft verzonnen

Zoek het werkwoordelijk gezegde:

Zij zijn naar huis gefietst in de regen.

1. gefietst
2. zijn
3. zijn gefietst
4. in de regen

Lijdend voorwerp (lv)

Het lijdend voorwerp is een zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Lijdend voorwerp (lv)

Lijdend voorwerp (lv)

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Lijdend voorwerp (lv) - pas toe

''Ik heb de hond geslagen.''

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Zoek het Lijdend-voorwerp:
Lindy maakt haar huiswerk

1. Lindy
2. Maakt
3. huiswerk
4. haar huiswerk

Zoek het lijdend voorwerp.

Mijn jas heb ik zojuist aan de kapstok gehangen.

1. Mijn jas
2. aan de kapstok
3. ik
4. zojuist

Zoek het lijdend voorwerp in deze zin:

Mijn nicht heeft een reis geboekt.

1. Mijn nicht
2. een reis
3. geboekt
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp uit deze zin:

Ik heb voor school mijn agenda nodig.

1. Ik
2. voor school
3. mijn agenda
4. Er is geen lijdend voorwerp

Zoek het lijdend voorwerp.

Harrie bedenkt een goede smoes.

1. een goede smoes
2. bedenkt
3. Harrie
4. Harrie bedenkt

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is iemand die meewerkt met het onderwerp. 

Het meewerkend voorwerp ontvangt iets.

Leon geeft een cadeau aan Emma.

Let op! Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp.

Zoek het meewerkend voorwerp:
Ik geef aan Piet een mooi cadeau.

1. Ik
2. aan piet
3. een mooi cadeau
4. geef

Zoek het meewerkend voorwerp:
Fenne maakt drinken voor haar vader.

1. voor
2. Fenne
3. drinken
4. voor haar vader

Zoek het meewerkend voorwerp:
Ties geeft een cadeau aan zijn broer.

1. aan zijn broer
2. cadeau
3. zijn
4. Ties

Zoek het meewerkend voorwerp: zij geeft Tim een nieuwe fiets.

1. Zij
2. een knikker
3. Tim
4. een nieuwe fiets

Zoek het meewerkend voorwerp:
Mijn oma heeft mij deze sieraden nagelaten.

1. mijn oma
2. mij
3. heeft nagelaten
4. deze sieraden

Zoek het meewerkend voorwerp:
Op Moederdag koop ik ook altijd bloemen voor mijn stiefmoeder.

1. op Moederdag
2. ik
3. bloemen
4. voor mijn stiefmoeder