VEI 4.6 Planteneters, vleeseters en alleseters M4 2022

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Spijsvertering                                                          

Welkom bij biologie, fijn dat jullie er zijn!

Leg vast klaar: pen, boeken, laptop 

                              en je schrift!!!

De spijsvertering breekt voeding af tot kleinere eenvoudige moleculen. Deze moleculen worden opgenomen en kunnen dienen als bouwstenen voor menselijke stoffen, bijvoorbeeld voor energie.

Lesplanning

Herhaling (Organen)

Examenvraag maken

Leerdoelen

Uitleg BS 6

Hoofdstuk4: voeding en vertering

4.1 Voedsel

4.2 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

4.3 Voeding en leefstijl

4.4 Het verteringsstelsel

4.5 De organen voor vertering

4.6 Planteneters, vleeseters en alleseters

Spijsvertering

1.	Mond	A	Speeksel - zetmeel verteren
2.	Slokdarm		XXXXX
3.	Maag	B	Maagsap - eiwit verteren
4.	12-vingerige darm	C	Gal - vet emulgeren Alvleessap - eiwit, koolhydraten en vet
5.	Dunne darm		Darmsap - eiwit, koolhydraten en vet
6.	Dikke darm	D	Water uit onverteerbare resten
7.	Endeldarm		opslag onverteerbare resten
8.	Anus		Kringspier

Examenvraag

B6: Planteneters, vleeseters en alleseters

Th4: Voeding en vertering

Leerdoelen bij 4.6 

• Je kunt de onderdelen van een tand of kies benoemen met hun kenmerken.
• Je kunt bij zoogdieren het verband aangeven tussen de voedselkeuze, de lengte van het darmkanaal en de kenmerken van de tanden en kiezen.
• Je kunt omschrijven wat tandplak en tanderosie is.

Gebitselement

Een volwassene heeft 28 (32) tanden

• Snijtand
• Hoektand
• (Verstand)Kies
  

Onderdelen tand/kies

Kroon en wortel

1. Glazuur
2. Tandholte
3. Tandvlees
4. Tandbeen
5. Cement
6. Wortelvlies
7. Kaakbeen
8. Zenuw
9. Bloedvat
   

Doe

Maak de opdracht van de Kies

Planteneter

• Darmkanaal is in verhouding tot de lichaamslengte lang, omdat ...........................
• Kiezen zijn plooikiezen (harde richels van glazuur) om ................
• Hoektanden ontbreken want  ..........................
  

Planteneter

• Darmkanaal is in verhouding tot de lichaamslengte lang, omdat plantaardige vezels moeilijker te verteren zijn
• Kiezen zijn plooikiezen (hard glazuur) om  het plantaardige voedsel goed fijn te malen.
• Hoektanden ontbreken want (niet nodig) zitten in de weg als gras wordt afgesneden
  

Vleeseters

• Darmkanaal  in verhouding tot de lichaamslengte kort
• Kiezen zijn knipkiezen -> vlees in kleine stukjes 'knippen'
• Hoektanden spits en scherp, scheuren het vlees
  

Wat zijn mensen (en varkens)?

Planteneter, vleeseter of .............

• Alleseter
• in  in verhouding tot de lichaamslengte middellang
• Kiezen zijn knobbelkiezen -> 'knippen' en malen
• Hoektanden altijd aanwezig
  

Planteneters, alleseters, vleeseters

Tandbederf: Aantasting van tanden en kiezen door tandplak of tanderosie

Tandplak

• Dun laagje op tanden en kiezen: bacteriën, etensresten en speeksel
  
  Gevolgen:
• Bacteriën zetten suikers om in zuren
• Zuur lost glazuur op --> gaatjes --> tanderosie (tandafbraak)
• Bacteriën kunnen tandvleesontsteking veroorzaken
• tandplak kan tandsteen worden --> verwijderen door tandarts
  

Voorkomen gaatjes

Fluoride

Fruitsap en frisdrank bevatten zuren die het glazuur aantasten! 

Een varken is een...

1. Planteneter
2. Vleeseter
3. Alleseter
4. Afvaleter

Welk spijsverteringskanaalis van een planteneter?

1. Afbeelding A
2. Afbeelding B
3. Beiden

Dit is het gebit van een

1. Alleseter
2. Vleeseter
3. Planteneter

Is dier A een planteneter of vleeseter? Heeft die een lang of kort darmkanaal?

1. Planteneter met een kort darmkanaal
2. Planteneter met een lang darmkanaal
3. Vleeseter met een kort darmkanaal
4. Vleeseter met een lang darmkanaal

Wat is C voor kies?

1. Plooikies
2. Valse kies
3. Knobbelkies
4. Knipkies

Wat voor soort kies heeft de planteneter?

1. Knipkies
2. Knobbelkies
3. Plooikies

Vleeseter

planteneter

Alleseter

Welke eigenschap hoort bij welk dier? Sleep het naar de juiste plaats

plooikiezen

geen hoektanden

kleine hoektanden

grote hoektanden

knip en scheurkiezen

korte darmen

lange darmen

niet kort niet lange darmen

knobbelkiezen

Aan de slag!

Lezen: basisstof 4.6 Planteneters, vleeseters en alleseters (bladzijde 29 t/m 32 boek 4B) 

Maken: opdracht 42 t/m 45 (48)

Doe: test jezelf online

Doelstelling

• Je kunt de onderdelen van het gebit benoemen en uitleggen welke functie deze onderdelen hebben.
  
• Je kunt uitleggen wat het verband is tussen het voedsel dat een dier eet, het gebit van het dier en de lengte van zijn verteringsstelsel.