Les 9 - 5 havo - periode 3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom!

Als de timer is afgelopen heb je...

• Tas op de grond
• Leer- en opdrachtenboek op tafel
• Telefoon in je tas 

Telefoon in telefoontas of eigen tas

Startopdracht

Wat? Maken startopdracht.

Hoe? Alleen 

Tijd: 6 min.

Klaar? Bestuderen §3.10 & §3.11

Bespreken startopdracht

Herhalingsvragen

Herhalingsvragen

• Verschil tussen sociale en regionale ongelijkheid?
• Centrum-periferie model? Tot welke groep behoort Brazilië?
• Wat is het verschil tussen sociale- en natuurlijke bevolkingsgroei?
• Brazilië kent vooral tropische en subtropische klimaten. Welke factoren verklaren de aanwezigheid van deze klimaten?
• Waarom is Brazilië zo in trek bij FDI?
• Waar staat de UNASUR voor? Wat is de functie hiervan?
• Wat zijn de belangrijkste oorzaken van ontbossing in het Amazonegebied?

Programma vandaag

• Herhalingsvragen & Startopdracht: §10 & §11
• H3 herhalen

Herhaling leerstof

Algemene vragen

- welke begrippen, focus van de toets etc....

Hoe werkt het BBP/hoofd?

BBP/Hoofd: bruto binnenlandsproduct per hoofd

Dat bereken je door de waarde van alle goederen en diensten die door binnen- én buitenlandse personen en bedrijven in een land in één jaar worden geproduceerd, op te tellen / aantal inwoners

Bbp per hoofd

Beroepsbevolking

BBP

• BBP= bruto binnenlands product
  
• Maar de hoogte van het BBP geeft niet altijd een goed beeld.
• Waarom niet? 2 redenen:

1. Omdat het BBP niks zegt over de verdeling van de rijkdom van dat land.
   
2. Omdat het BBP niet zegt met hoeveel mensen je dat geld moet verdelen.

BBP per hoofd

• BBP per hoofd= Het BBP gedeeld door het aantal inwoners.
  
• Maar ook de hoogte van het BBP per hoofd geeft niet altijd een goed beeld.
• Waarom niet?

1. Omdat het BBP per hoofd niks zegt over de verdeling van de rijkdom van dat land.

Welvaart en welzijn

Welvaart = Economische term, meten van rijkdom.

Welzijn = In hoeverre mensen ook gelukkig leven.

Welvaart meet je met BBP (bruto binnenlands product).

Welzijn meet je met HDI (human development index) (zover welzijn te meten is).

Getal tussen 0 en 1 (1 is beste).

Een combinatie van het inkomen per hoofd van de bevolking, de levensverwachting en het percentage alfabetisme.

WELVAART meten

1.  Bruto binnenlands product per inwoner
2. Samenstelling van de beroepsbevolking
3. VN-ontwikkelingsindex

• inkomen
• levensverwachting
• anafalbetisme

Problemen meten welvaart

1. dollar is niet overal even veel waard -> koopkracht

2. informele sector wordt niet meegenomen

3. sociale ongelijkheid niet te meten

4. regionale verschillen niet te zien

Welvaart

Alle landen in Zuid-Amerika zijn qua welvaart en welzijn te rekenen tot 

semiperiferie.

Venezuela staat hier hoger maar Brazilië is stabieler, waarom?

Wat zie je niet in deze cijfers?

Venezuela draait om de olie, Brazilië is meer divers.

Grote sociale en regionale verschillen (ongelijkheid).

Sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid kun je aflezen met behulp van Lorenzcurves.

2012

De armste 80% van de bevolking verdient 60% van het totale inkomen. De rijkste 20% de overige 40% van het inkomen.

2002

De armste 80% van de bevolking verdient 30% van het totale inkomen. De rijkste 20% verdient de overige 70% van het totale inkomen.

Vegetatie

Selva: 

tropisch regenwoud

biodiversiteit enorm

Cerrado: vochtige savanne

Caatinga: witte woud, steppeklimaat

Llanos: drogere savanne

Mangrove: tropische kust, bomen met wortels in zee

Caatinga (Doornstruiksavanne)

Selva

LLanos (grassavanne)

Cerrado (boomsavanne)

Mangrove

Pantanal (moeras)

Pampa's (grasvlaktes)

Vegetatie Brazilië

• Selva: tropisch regenwoud
• Caatinga: droogbestendige vegetatie, zoals doornstruiken en cactussen 
• Cerrado: boomsavanne.

Tropische regenwouden

(Selva)

Hoge luchtvochtigheid met veel neerslag door: 
- Aanlandige wind

- Evapotranspiratie

Hoge biodiversiteit. 

Kenmerken Selva

• Altijd warm (min. 18 gr)
• Neerslag (> 2000 mm/jaar)
• Biodiversiteit hoog
• Begroeiing in etages
• Bodem = latosol
• Vruchtbaarheid LAAG

Caatinga (doornstruiksavanne)

Caatinga

In het noordoosten ligt de Caatinga. Daar is het gebied zo droog dat er sprake is van een B-klimaat. Dat komt omdat dit gebied in de regenschaduw ligt van een kustgebergte. Vanwege de droogte groeien hier vooral doornstruiken (zie afbeelding). Vanwege de beperkte neerslag heeft de Caatinga meer weg van een steppe dan van een savanne. 

Cerrado

De bodem onder de Cerrado is ook onvruchtbaar. 

Op het hoogland van Brazilië ligt veel oud en verweerd gesteente. De voedingstoffen zijn hierdoor verdwenen door de jaren heen. 

FDI

Foreign Direct Investment: investeringen door buitenlandse partijen.

FDI

Buitenlandse investeringen (of ‘foreign direct investments’ = fdi) in allerlei bedrijfstakken en infrastructuur. Buitenlandse investeringen vanwege:

Waarom FDI?

aanwezigheid natuurlijke hulpbronnen

groeiende afzetmarkt

Nederland grote investeerder in Brazilië

Economische ontwikkeling

Demografie

Exploitatie heeft een prijs

Blz 92/93

Gevolgen van groene energie/duurzaamheid

• waterkrachtcentrales zorgen voor een wijziging in de natuurlijke waterloop
  
• flora en fauna gaat veranderen
• kolonisatie regenwoud (ontginning) -> nieuwe landbouwgronden -> landgrabbing/landroof

Demografie

1. Op welke manieren groeit een bevolking?
   

• Natuurlijk en sociaal

1. Welke algemene regel verklaart het dalende geboortecijfer?
   

• Hoe meer de welvaart stijgt, hoe lager het geboortecijfer. 
  

1. Wat is gezinsplanning?
   

• Aantal kinderen en moment van geboorte plannen. 
  

1. Welke twee demografische ontwikkeling zijn zichtbaar in 2020?
   

• Vergrijzing en ontgroening. 
  

Houtkap in het Amazone gebied

Commerciële houtkap

Het kappen van bomen met als doel deze te verkopen.

Illegale houtkap

Het kappen van bomen terwijl dit door de wet verboden is.

UNASUR

UNASUR

1. oprichting UNASUR = dit is het economisch, cultureel en politiek samenwerkingsverband van alle zelfstandige Zuid-Amerikaanse landen. Initiatief Brazilië:

de oprichting is een reactie op plan V.S. om handelsblok te vormen van Noord- en Zuid-Amerika samen (dat plan wekte angst voor concurrentie producten uit V.S.)

om te voorkomen dat Zuid-Amerikaanse landen zich bij V.S. zouden aansluiten

Focus op de transportinfrastructuur

De UNASUR is zichtbaar en actief in de transportinfrastructuur, gericht op verbinding van economische kerngebieden

Klimaatgebieden

Klimaatgebied:

Groot gebied met hetzelfde klimaat (vaak aan de hand van classificatie van Köppen)

Maar...

niet alleen beïnvloed door breedteligging.

Ook door:

• Atmosferische circulatie
• Oceanische circulatie
• Reliëf
• Land-zee verdeling

Verwerken

Wat? Maken examentraining Brazilië opgave 1 & 2 (blz 65)

Hoe? Alleen 

Klaar? Maken samenvattingsopdracht CE en SE (blz 78)