1.2 Kopen is kiezen?

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon uit zicht

Planning

- nakijken: par. 1.1 vraag 11 en 13

- par. 1.2 (blz 12 en 13 theorie)

- par. 1.2 maken: opgave 14 t/m 22 + bespreken

keuzes maken

• schaarste in middelen:  (als consument)
• omdat middelen (tijd & geld) niet oneindig aanwezig zijn
  
  
  
• schaars goed   (productie)
• middelen nodig om ze te produceren
• Geen middelen nodig? -> vrije goederen
• bijv. zonlicht en wind

   

nakijken 11 en 13

• 11a. schaars betekent in de economie dat er middelen ingezet moeten worden (en niet dat er weinig van het goed is is)
• 11b. er is minder aanbod en meer vraag naar fossiele brandstoffen
• 11c. de gereedschappen, menskracht en materialen kunnen ook voor andere doeleinden gebruikt worden.
  
  
• 13. door de toepassing van robots kan er waarschijnlijk sneller en goedkoper geproduceerd worden, er is dus minder tijd & geld nodig voor de productie. 

Lesdoelen

Kopen is kiezen?

• Je kunt voorbeelden geven van verschillende soorten uitgaven.
  
• Je kunt verschillende soorten inkomen benoemen.
  
• Je kunt een begroting opstellen.
  

Verschillende uitgaven huishoudens

• vaste lasten
• uitgaven die je met regelmaat (bijv. per maand) moet betalen, zoals contributie en huur.
  
  
• huishoudelijke uitgaven
• alledaagse uitgaven, zoals boodschappen en uitgaan
  
  
• incidentele uitgaven
• meestal grote uitgaven die je af en toe doet, zoals reparatie vd auto, vakantie, nieuwe laptop
  
  
• reserveren: 
• geld apart zetten voor grote (incidentele) uitgaven

opdrachten maken: 

14, 15 en 16   (ong. 10 min)

• vrg 14: vaste lasten: contributie (ov-chipkaart)
• huish. uitg: kapper, supermarkt, (ov-chipkaart)
• inc. uitg: vakantie, schoenen
  
  
• 15. a. 'modaal' betekent dat wat het meest voorkomt, in Nederland ligt het modale inkomen rond de € 35.000. 
• b.   deel : geheel x 100 = deel in %   deel wat je wil weten; vaste lasten dus € 528 + € 670 = € 1.198
• € 1198 : € 2.206 × 100 = 54,3%
• c. contributie, gas/water/elektra, abonnement

vraag 16: Nibud

• a. huishoudens adviseren bij financiële zaken
• b. een spaarpotje, geld achter de hand
• c. € 20.000 - € 5000 = € 15.000 nog te sparen. Ze sparen 10% van € 3600, dus € 360 per maand. € 15.000 : € 360 = 41,7 maanden. 
• d. mensen met een hoger inkomen kopen vaak duurdere spullen, dus die hebben dan een hogere buffer nodig. 

Het Nibud is een onafhankelijk kennis- en adviescentrum op het gebied van huishoudfinanciën. We ontwikkelen, verzamelen en vertalen kennis met als doel te laten zien wat financieel kwetsbare situaties zijn en hoe die verbeterd kunnen worden. Onze missie is een Nederland zonder geldproblemen.

drie soorten inkomen

• inkomen uit arbeid:
• geld wat je ontvangt, als beloning voor arbeid (loon, vakantietoeslag, prestatietoeslag)
  
  
• inkomen uit bezit:
• geld wat je ontvangt omdat je iets bezit (rente op spaargeld, huur voor een pand, dividend bij aandelen)
  
  
• overdrachtsinkomen:
• geld ontvangen zonder tegenprestatie (uitkering, zakgeld, studiefinanciering, kinderbijslag)
  
  
• Je totale inkomen noem je je budget. Dit is beschikbaar om uit te geven. 

Welkom bij Economie

- Boek, schrift, rekenmachine op tafel

- telefoon uit zicht

Lesdoelen

Kopen is kiezen?

• Je kunt voorbeelden geven van verschillende soorten uitgaven.
  
• Je kunt verschillende soorten inkomen benoemen.
  
• Je kunt een begroting opstellen.
  
• je kan met een budgetformule berekenen hoe een gegeven budget kan worden besteed
• je kan een budgetlijn tekenen en uitleggen hoe de budgetlijn verandert als prijzen en budget veranderen

Planning

- nakijken: par. 1.2 vraag 17 tm 22

- par. 1.2 theorie budgetlijn (blz 15, 16 en 17)

- par. 1.2 maken: opgave 23 t/m 29

Begroting

• een overzicht van al je verwachte inkomsten en uitgaven (in een bepaalde periode)
  helpt om overzicht te houden over je inkomsten en uitgaven, helpt om niet te veel uit te geven of op tijd actie te ondernemen
  
• soms moet je de periode omrekenen:

Nakijken opdracht 17, 18 en 19

• 17. uit arbeid: als de ondernemer zelf meewerkt
         uit bezit: als het bedrijf winst maakt (zonder dat de ondernemer meewerkt)
  
  
• 18a. zakgeld + kleedgeld = overdrachtsinkomen  ;  bijbaantje + vakantiewerk = arbeid 
• b. jongens hebben minder vaak een bijbaan, maar áls ze een bijbaan hebben is dat vaak iets zwaarder/ beter betaald werk. 
• c. € 26 + € 59 + € 140 = € 225
  
  
• 19. Je moet iets (bijv. pand, spaargeld, aandelen) bezitten om inkomen uit bezit te kunnen krijgen. Vaak moet je eerst werken (geld verdienen) om bijv. een pand te kunnen bezitten, of spaargeld te hebben. 

nakijken vraag 20, 21 en 22

• 20.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
• b. tekort = € 109,17 - € 88,67 = € 20,50; deel : geheel x 100 ; € 20,50 : € 109,17 x 100 = 18,8% 

soort Ink	berekening	bedrag	soort uitgaven	berekening	bedrag
zakgeld			kleding
kleedgeld			snoep, drinken
oppassen			uitgaan
rapportgeld			telefoon
totaal			totaal

• 20c. minder uitgeven, meer werken voor inkomen
  
  
• 21.  € 240,89 + € 198,38 = € 439,27
• b. € 439,27 x 4 = € 1757,08 per jaar;  € 1757,08 : 52 = € 33,79 per week
• c. veel dingen voor oudere kinderen kosten meer geld, zoals kleding, eten, sport.
  
  
• 22. Op de incidentele uitgaven kun je het snelst bezuinigen, je stelt het kopen van nieuwe spullen uit. Maar op de vaste lasten kun je vaak het meest bezuinigen, omdat die het meest terugkomen. Je zet dan een abonnement of contributie stop, of je zoekt een goedkopere verzekering. 

theorie: budgetformule + budgetlijn

maken: opdracht 23 t/m 29

in duo's 

Nakijken

• 23 a € 5 ÷ € 0,05 = 100. Je kunt dus 100 minuten bellen.
  
•  b 125 × € 0,02 + 50 × € 0,05 = € 5
  
•  c € 5 – 42 × € 0,02 = € 4,16. € 4,16 ÷ € 0,05 = 83,2 minuten
  
  
  
• 24 a (€ 12,50 – € 5) ÷ € 5 × 100% = 150%
  
•  b € 12,50 ÷ € 0,02 = 625
  
  
  
• 25 a (€ 0,07 – € 0,05) ÷ € 0,05 × 100% = 40%
  
•  b M = 0,07X + 0,03Y
  
•  c € 12,50 ÷ 0,03 = 416,6. € 12,50 ÷ 0,02 = 625. 625 – 416,6 = 208,4.
  

Lesdoelen

Kopen is kiezen?

• Je kunt voorbeelden geven van verschillende soorten uitgaven.
  
• Je kunt verschillende soorten inkomen benoemen.
  
• Je kunt een begroting opstellen.
  
• je kan met een budgetformule berekenen hoe een gegeven budget kan worden besteed
• je kan een budgetlijn tekenen en uitleggen hoe de budgetlijn verandert als prijzen en budget veranderen