5.2 De Nederlandse opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.2 De Nederlandse opstand

Deze les

Leerdoelen

Terugblik

Uitleg

Leerdoelen controleren

Leerdoelen

Aan het eind van de les kun je uitleggen:

• Waarom Nederlanders ontevreden werden over de politiek van hun vorst
• Hoe Nederlanders in opstand kwamen tegen hun vorst
• Hoe een onafhankelijke Nederlandse staat ontstond

De meeste mensen in Nederland waren katholiek

1. Waar
2. Niet waar

Maarten Luther vond dat de bijbel overbodig was

1. Waar
2. Niet waar

De Nederlanden

• Karel V: keizer van Duitsland, koning van Spanje, heer der Nederlanden
  
• Karel V was katholiek
• Landvoogd en stadhouder
• Gewestelijke Staten besturen de gewesten
  
• Nederlandse gewesten: veel vrijheid —> privileges in ruil voor belastingen

Onrust

•  Karel wil centraliseren:
  
• 1. Afschaffing privileges adel
• 2. Invoering bloedplakkaten (1550) —> verbod op protestantisme
  
• 1555: opvolger Filips II vervolgt protestanten nog heviger

Beeldenstorm

• 1566: smeekschrift der edelen
• Filips II weigert smeekschrift te accepteren
  
• Gevolg: hernieuwde vervolgingen
• 1566: Beeldenstorm
  
• 1567: de hertog van Alva naar de Nederlanden

Opstand

• Hertog van Alva richt Bloedraad op:
• 1568: Slag bij Heiligerlee —> Willem van Oranje verslaat Spaans leger
• Doelen: Alva verdrijven en Opstand beëindigen
  

Wat was Willem van Oranje's rol in de Tachtigjarige Oorlog?

1. Koning van Frankrijk
2. Leider van de opstand tegen de Spaanse overheersing
3. Hij was een Nederlandse handelaar
4. Hij was een Spaanse generaal

Opstand

• Watergeuzen kapen schepen voor Willem
  
• 1572: Watergeuzen veroveren Den Briel
  
• Gevolg: Grote steden aan kant Willem van Oranje
• 1576: Furie van Antwerpen
• Gevolg: Pacificatie van Gent (1576)

Wat was de belangrijkste reden voor de opstand van de Nederlandse Gewesten?

1. De gewesten wilden meer macht
2. Spanje wilde de Nederlanden verkopen
3. Er was te weinig godsdienstvrijheid
4. Onvrede over de centralisatiepolitiek van Filips II

Alva stuurde Filips II naar de Nederlanden om de beeldenstormers te vervolgen

1. Waar
2. Niet waar

Opstand

• 1581: Plakkaat van Verlatinghe
  
• 1584: moord op Willem van Oranje
  
• 1588: Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

In de Unie van Utrecht zaten de zuidelijke katholieke gewesten

1. Waar
2. Niet waar

Twaalfjarig Bestand 

• 1609: wapenstilstand 
• Machtsstrijd
• Maurits van Oranje: stadhouder
• Johan van Oldenbarnevelt: raadspensionaris
• 1621: einde wapenstilstand
• 1648: Republiek der Zeven Nederlanden