6.1 Wederopbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

6.1 Een rijk land

H6: Nederland na 1945

Leerdoelen

Aan het einde van de les

• Je kunt beschrijven hoe de economie van Nederland zich na 1945 ontwikkelde.
  
• Je kunt uitleggen hoe Nederland in de jaren 1950 een verzorgingsstaat werd.
  
• Je kunt uitleggen wat verzuiling is en waarom de verzuiling vanaf 1960 minder werd.

Nederland tijdens de oorlog

Huizen, wegen, bruggen en fabrieken verwoest. De handel en industrie waren tot stilstand gekomen. 

Wederopbouw

Dag na het bombardement begint Rotterdam met puin ruimen

Wat zie je vandaag er nog van?

* Rotterdam heeft ander stadsgezicht dan andere NL steden

* Brandgrens is aangegeven met lampjes in de grond

* Beeld 'De verwoeste stad' 

De kubuswoningen, Rotterdam 1982

De Tuitgevel, Amsterdam 1620

Instap:

ik laat de leerlingen nadenken over het verschil in architectuur in de steden. 

Door eerst na te gaan wat de leerling ziet op plaatje 1 en op plaatje 2. daarna ga ik bij de leerlingen na waarom daar een verschil in zit. Samen met de docent werken ze naar het antwoord dat Rotterdam ten tijden van de Tweede Wereldoorlog is gebombardeerd en compleet opnieuw gebouwd moet worden. Amsterdam behoud haar oude pakhuizen nog en Rotterdam heeft vooral nieuwe woningen. De leraar legt uit dat het te maken had met de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Hij werkt zo naar de hoofdvraag en lesdoelen en vervolgd dan verder zijn les.

Oorzaken snel herstel economie in Nederland

1. Samenwerking regering, werkgevers en vakbonden.

Lage lonen

Productie minder duur > goedkopere producten

Meer verkoop naar buitenland

2. Marshallhulp 

Economische steun die West-Europese landen kregen van de VS. 

grondstoffen / goederen / geld / levensmiddelen

European Recovery Program

Zet de gebeurtenissen in juiste volgorde (vr 2)

De lonen stijgen in Nederland.

De economische crisis die in de VS begon, raakte ook Nederland

Nazi-Duitsland geeft zich over, de oorlog is voorbij. 

Nederland begint met de wederopbouw

Nederland ontvang Marshallhulp van de VS. 

Verzorgingsstaat

• Burgers die niet voor zichzelf kunnen zorgen krijgen van de overheid inkomsten en gezondheidszorg. 
• Ook voor mensen die niet kunnen werken (bijv. ouderen)

Willem Drees 

Verzorgingsstaat in opbouw

• Werkloosheidswet (WW, 1949)
• Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967)
• Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)
• Algemene Bijstandswet (ABW, 1965)

Bejaarden vieren de invoering van de AOW. Applaus voor minister Drees. (Foto uit: 1956)

Welke zin over de verzorgingsstaat is juist.

1. Bejaarden krijgen een uitkering
2. Gehandicapten moeten zelf zorgen voor voldoende inkomen.
3. Gezonde jongeren hoeven niet te werken.
4. Mensen die werkeloos worden, moeten hulp vragen bij familie.

Dagelijks leven in de jaren 50. 

Verzuiling

• In de jaren 50 was de Nederlandse samenleving verdeeld in zuilen = groepen.
• Dit noem je verzuiling.
• Alleen contact met mensen uit eigen zuil

Vanaf 1960

-De zuilen werden steeds minder belangrijk --> groeiende welvaart en de verzorgingsstaat waren mensen minder afhankelijk.

Jongeren maakten zich als eerste los van de zuilen. 

Twee oorzaken.

• Jongeren gingen langer naar school dan hun ouders. Kritischer

• Veel jongeren gingen niet meer naar de kerk. 

Traditioneel rollenpatroon

Man werkt. Vrouw zorgt voor
huishouden en kinderen

Jaren 50

• Hard werken, zuinig leven, weinig vrije tijd.
•  Er waren strenge regels.
• Gehoorzamen aan ouders, docenten
• Een vast rollenpatroon. 
• babyboom 

Welke zin past bij het begrip 'verzuiling' ?

1. Alle arbeiders waren lid van dezelfde vakbond.
2. De meeste protestanten lazen een katholieke krant.
3. Katholieke fabriekseigenaren en katholieke arbeiders behoorden tot dezelfde zuil.
4. Vrouwen hoorde tot de ene zuil, mannen tot de andere.

Watersnoodramp, 1953

Deltawerken

Een verdedigingssysteem tegen het water.