bouw van de plant

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Doel van deze lessonup

In deze lessonup leer je alles over:

• de bouw van de plant
• De functies van de onderdelen van de plant
• De bouw van het blad

Functies

Bloem: Voortplanting

Stengel: Stevigheid en transport van stoffen

Blad: Energie maken

Wortels: Water en mineralen uit de grond halen.

De bloem is het voortplantingsorgaan van de plant. Veel planten hebben vrouwelijke bloemen die worden bestuivd door de wind of door insecten en vormen daarna zaadjes. 

De stengel is een onderdeel van de plant wat zorgt voor stevigheid en dat de plant rechtop blijft staan, net als de botten in jouw lichaam. De plant heeft hier wel water voor nodig!

Het blad is belangrijk voor de plant om energie te maken. In de plantencellen zitten bladgroenkorrels. Deze kunnen zelf uit zonlicht energie maken. Het blad heeft veel plantencellen, dus de meeste energie van de plant komt hiervandaan. 

De wortels van de plant nemen water en mineralen op uit de grond, deze heeft de plant nodig om te groeien en om stevig te blijven. 

Sleep de kaartjes 

naar de goede plek

Wortel

Bloem

Blad

Stengel

Planten

Producenten

Produceren glucose (= org. stof)

Bevat veel energie

een deel van de glucose gaat naar de volgende schakel van de voedselketen --> planteneters eten de planten (consumenten 1e orde)

Uit welke delen bestaat een plant?

 Een plant bestaat ook uit organen, net zoals bij mensen.

Elk orgaan heeft zijn eigen bouw en taak 

• Wortels: Water uit de bodem, meststoffen: mineralen
• Stengel: Houdt de plant overeind, de stengel zorgt ervoor dat water en stoffen naar de bladeren en bloemen kunnen en andersom
• Bladeren: Nerven, zorgen voor vervoer van water en stoffen maar geven ook stevigheid. Bladmoes: hierin maakt de plant zijn eigen voedingsstoffen
• Bloemen: zijn voor de voortplanting.  Uit de zaden groeien nieuwe planten.

Gaswisseling in de plant

Via de huidmondjes wordt koolstofdioxide opgenomen en zuurstof afgestaan aan de lucht (als het licht is)

Via de huidmondjes gaat koolstodioxide het blad in. Dit kan nu gebruikt worden voor de fotosynthese.

Het teveel aan zuurstof kan via het huidmondje het blad weer uit.

Het huidmondje kan ook water laten verdampen

Huidmondjes zitten aan de onderkant van het blad

Huidmondjes gezien door de microscoop

Huidmondjes => voor gaswisseling

weefsel in het blad

sponsachtig weefsel

vulweefsel

weefsels in het blad

Weefsel=  een groep cellen met dezelfde vorm en functie

Weefsel van een blad: 

• opperhuid
• nerven
• bladmoes
• huidmondjes

bouw blad

Vetlaagje:

• zit aan de buitenkant van de opperhuid
• zorgt ervoor dat er geen water verdampt

bouw blad

Opperhuid:

• zit aan de buitenkant van het blad
• bevat geen bladgroenkorrels
• Onderste opperhuid bevat huidmondjes.

bouw blad

Huidmondje:

• zit aan de onderkant van het blad
• regelt hoeveel water er verdampt
• regelt de gaswisseling
• enige deel van de opperhuid met bladgroen

bouw blad

Vaatbundel:

• in het blad heet de vaatbundel de nerf
• zorgt voor transport van stoffen

bouw blad

Vulweefsel en sponsachtig weefsel:

• Is het grootste deel van het blad
• bevat veel bladgroenkorrels
• zorgt voor fotosynthese

Vulweefsel

Sponsachtig weefsel

weet je alle onderdelen en hun functies??

vulweefsel

Bevat veel bladgroenkorrels

sponsachtig weefsel

Bevat veel bladgroenkorrels, voor fotosynthese.

er is ook veel ruimte tussen de cellen, zodat gaswisseling kan plaatsvinden.

Huidmondje.

Kan open en dicht. Hierdoor kan de plant de verdamping regelen.

Ook kunnen zuurstof en koolstofdioxide het blad in en uit gaan

Dekweefsel. 

Dekt het blad af.

Bevat geen bladgroenkorrels!

Aan de buitenkant van het dekweefsel zit een wasachtig laagje. Dit gaat verdamping tegen

Functie van stengels

• De stengel zorgt voor het vervoer van voedingsstoffen en water. 
• In een stengel lopen vaten
• vaatbundels 
• vaten zorgen voor transport voor stoffen in de plant. 

Functie wortels

Een plant gebruikt zijn wortels de hele dag en nacht om water en voedingsstoffen uit de grond te halen. 

Wat is een huidmondje, en waar vind je ze?

1. een kleine opening, op de huid van koudbloedige dieren.
2. een kleine opening, in de wortels van een plant.
3. een kleine opening, op de bladeren van een plant.
4. huidmondjes bestaan niet.

Wat was de functie van een huidmondje?

1. Water opnemen
2. Het maken van voedingsstoffen
3. Zorgen dat een boom groen blijft
4. Het uitwisselen van gassen

Welk gas gaat via het huidmondje naar buiten bij fotosynthese?

1. koolzuur
2. zuurstof
3. koolstofdioxide
4. glucose

Hoe komen houtachtige stengels aan hun stevigheid?
En kruidachtige stengels?

1. Houtachtige en kruidachtige stengels krijgen door water hun stevigheid
2. Houtachtige stengels krijgen door hout hun stevigheid, kruidachtige stengels door kruiden.
3. Houtachtige stengels krijgen door hout hun stevigheid, kruidachtige stengels door water.
4. Houtachtige en kruidachtige stengels krijgen door hout hun stevigheid.

Je ziet hier de punten van een wortel met wortelharen. Wat is een taak van de wortel?

1. watertransport, voedselopslag
2. wateropname, stevigheid in de grond
3. voedsel maken, voedselopslag
4. groei van de plant, watertransport

Wat is de functie van de stengel?

1. Stevigheid
2. Vervoer van voedingsmiddelen en water
3. Het opnemen van zonlicht
4. Het aantrekken van insecten

Een deel van de gemaakte glucose wordt naar de wortels vervoerd, omdat de wortelcellen zelf geen glucose kunnen maken uit koolstofdioxide en water.

Welke onderdelen van het blad vind je terug in een wortel van de plant?

1. deel P, Q en R
2. deel Q en T
3. deel P en R

In de cellen van een huidmondje van een blad kan fotosynthese plaatsvinden

1. waar
2. niet waar

Wat is geen functie van de stengel?

1. Water vervoeren naar de wortels
2. Dragen van bladeren en bloemen
3. Reservevoedsel opslaan
4. Voedingsstoffen vervoeren naar de wortels

Vergelijk blad 2 met blad 3.
Welk blad is het beste aangepast aan
droge omstandigheden?
Waarom?

1. Blad 2. Heeft geen dikke waslaag
2. Blad 2. Heeft een dikke waslaag
3. Blad 3. Heeft geen dikke waslaag
4. Blad 3. Heeft een dikke waslaag

In de afbeelding zie je links een geopend huidmondje en rechts een gesloten huidmondje.

Wat is waar over deze afbeelding?

1. Het huidmondje is geopend als er gaswisseling plaatsvindt en er water verdampt
2. Bij een tekort aan water zal het huidmondje open staan.
3. Het huidmondje is gesloten als er gaswisseling plaatsvindt en er water verdampt
4. Het huidmondje is geopend als er gaswisseling plaatsvindt

Welke stof(fen) gaan door het huidmondje?

1. Waterdamp
2. Zuurstof
3. Koolstofdioxide
4. Alle genoemde stoffen

Wortels zijn er om ...

1. water op te nemen.
2. Water en reservestoffen op te nemen en voedingsstoffen op te slaan.
3. om aan het paard van sinterklaas te geven.
4. water en voedingsstoffen opnemen en reservestoffen opslaan.

Wat is de functie van het blad van een plant

1. fotosynthese (glucose)maken
2. opslag reservevoedsel
3. voortplanting
4. vastzetten in de bodem

Wortels kunnen:

1. De plant vastzetten in de grond.
2. Voedsel opslaan voor na de winter.
3. Water en mineralen opnemen uit de grond.
4. Alle bovenstaande antwoorden.