H34: Gewervelden

• Biologie
• HBO
• Studiejaar 2

H34: Gewervelden

Planning van vandaag 

1. Introductie opdracht 
2. Instructie 
3. Afsluitende opdracht  

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je:

1.  …de belangrijkste kenmerken van chordadieren identificeren, waaronder de chorda, het dorsale, holle zenuwkoord, faryngale bogen en spleten, en de gespierde staart.
2.  …de kenmerken van verschillende soorten aquatische vertebraten vergelijken, zoals slijmprikken en lampreien.
3. … de overgang van kraakbeen naar been in de evolutie van vertebraten begrijpen en de rol van de zwemblaas.
4. … begrijpen wat tetrapoden zijn en identificeer je hun belangrijkste kenmerken, zoals ledematen met tenen en een apart hoofd met een nek.
5. … Onderscheid maken tussen reptielen en zoogdieren binnen de groep van amnioten en de gemeenschappelijke kenmerken van reptielen beschrijven, zoals de huid met keratine en de voortplanting op het land.
6. … onderscheid maken tussen de drie grote lijnen van zoogdieren: cloacadieren, buideldieren en placentadieren, en de voortplantingsstrategieën en kenmerken van elke groep identificeren.

Voorkennis activeren 

1. W: werkblad 1: fylogenetischeboom 
2. H: zelfstandig (ook zonder boek of internet)
3. H: buurman, buurvrouw of buurmens 
4. T: 5 min
5. U: een ingevulde fylogenetischeboom van de gewervelden
6. K: rustig wachten tot de tijd om is 

1. Notochord
2. Gewervelde 
3. kwastvinnigen 
4. Ei met vlies 
5. Urochordata 
6. Dipnoi
7. Mammalia  

Instructie 

H34: gewervelden

Hoofdstuk 34.1

Aan het einde van deze les kun je de belangrijkste kenmerken van chordadieren identificeren, waaronder de chorda, het dorsale, holle zenuwkoord, faryngale bogen en spleten, en de gespierde staart.

Memoriespel (34.1)

1. W: Memoriespel 
2. H: In groepjes van 4 (zelf samenstellen)
3. H: Je groepsgenoten 
4. T: 10 min
5. U: de belangrijkste kenmerken van chordadieren op een rijtje 
6. K: Het spel opnieuw doen of wachten tot iedereen klaar is

Hoofdstuk 34.2

• Aan het eind van deze les kun je de kenmerken van verschillende soorten aquatische vertebraten vergelijken, zoals slijmprikken en lampreien.

Vertebraten

• Cambrische periode: chordadieren --> vertebraten
  
• Specialiseren in jagen 

Vertebraten

• schedel en wervelkolom 
• hogere orde --> beter ontwikkeld ruggenmerg 
• Aquatische dieren --> botstructuren die vinnen ondersteunen

Slijmprikken (myxini) en lampreien (petromyzontida)

• enige vertebraten zonder zonder kaken
• geen ruggengraat (rudimentair orgaan)
• slijmprikken en lampreien --> cyclostomen 

Slijmprikken

• Hebben een verkleinde schedel en bestaat uit kraakbeen in plaats van been 
• Hebben een klein brein, oren, ogen en een nasale opening die gelinkt is aan de keelholte. De mondholte bevatten de voorlopers van tanden 
• Worden tot 60 cm lang  
• Slijmprikken hebben klieren op de huid die een grote hoeveelheid slijm kunnen produceren wanneer de slijmprik aangevallen wordt. Dit slijm gaat in de kieuwen zitten van de predator. 

Lampreien

• Leven als parasieten. Ze bijten zich vast aan levende vissen en zuigt met de mond en tong bloed uit de vis 
• 
  Skelet van lampreien bestaat uit kraakbeen die geen collageen bevat 
• De larven van lampreien leven in zoetwaterstromen en leven daar vooral onder het sediment. Als ze volwassen worden kunnen ze zich verplaatsen.        

Hoofdstuk 34.3

Aan het einde van deze les kun je de overgang van kraakbeen naar been in de evolutie van vertebraten begrijpen en de rol van de zwemblaas.

Hoofdstuk 34.3

• Ghnasthostomes

Hoofdstuk 34.3

• Fossielenbestand

• --> 440 miljoen jaar geleden
• --> Placodorm

Hoofdstuk 34.3

• Clade Osteichthyes

• --> Verbeend endoskelet
• --> Zwemblaas

Hoofdstuk 34.4

Aan het eind van de les kun je: begrijpen wat tetrapoten zijn en identificeer je hun belangrijkste kenmerken, zoals ledematen met tenen en een apart hoofd met een nek.

Hoofdstuk 34.4

• Gnathostomen met ledematen --> tetrapoten 
• De eerste land bewoners

Kenmerken tetrapoten

• Ledematen met tenen 
• 
  Het hoofd werd een apart onderdeel van het lichaam en verbonden aan de rest van het 
• 
  lichaam met een nek. 
• 
  De botten waar de achterpoten aan vast zitten, zijn gehecht aan de wervelkolom. 
• 
  Met enkele uitzonderingen hebben de tetrapoten geen kieuwen. De botten die de kieuwen ondersteunen bij andere vertebraten, worden bij tetrapoten delen van het binnenoor.
  
  
  
   

Amfibieën

• Tetrapoten 
• Drie clades: salamanders, kikkers en wormsalamanders 
• Metamorfose 
• Bevruchting buiten het lichaam, geen schaal  

Hoofdstuk 34.5

Aan het eind van deze les kun je onderscheid maken tussen reptielen en zoogdieren binnen de groep van amnioten en de gemeenschappelijke kenmerken van reptielen beschrijven, zoals de huid met keratine en de voortplanting op het land.

Hoofdstuk 34.5

• Amnioten

• --> Reptillia en Zoogdieren

•  Amniotisch ei

• --> Het amnion
• --> Het chorion
• -->  De dooierzak
• --> De Allantois

Hoofdstuk 34.5

•    Zoogdieren als amnioten

Hoofdstuk 34.6

Aan het eind van deze les kun je onderscheid maken tussen de drie grote lijnen van zoogdieren: cloacadieren, buideldieren en placentadieren, en de voortplantingsstrategieën en kenmerken van elke groep identificeren.

Classificatiespel (34.6)

1. W: Classificatiespel 
2. H: Met de hele klas
3. H: Je klasgenoten
4. T: 10 min
5. U: De belangrijkste verschillen tussen zoogdieren op een rijtje 
6. K: Wachten tot het spel afgelopen is

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je:

1.  …de belangrijkste kenmerken van chordadieren identificeren, waaronder de chorda, het dorsale, holle zenuwkoord, faryngale bogen en spleten, en de gespierde staart.
2.  …de kenmerken van verschillende soorten aquatische vertebraten vergelijken, zoals slijmprikken en lampreien.
3. … de overgang van kraakbeen naar been in de evolutie van vertebraten begrijpen en de rol van de zwemblaas.
4. … begrijpen wat tetrapoden zijn en identificeer je hun belangrijkste kenmerken, zoals ledematen met tenen en een apart hoofd met een nek.
5. … Onderscheid maken tussen reptielen en zoogdieren binnen de groep van amnioten en de gemeenschappelijke kenmerken van reptielen beschrijven, zoals de huid met keratine en de voortplanting op het land.
6. … onderscheid maken tussen de drie grote lijnen van zoogdieren: cloacadieren, buideldieren en placentadieren, en de voortplantingsstrategieën en kenmerken van elke groep identificeren.

Afsluiting 

1. W: Leerdoelen toetsen/evaluatie  
2. H: Exit ticket invullen + feedback
3. H: Zelfstandig 
4. T: 5 min 
5. U: Toetsing van de leerdoelen en evaluatie miniles 
6. K: Lever je exit ticket voor vertrek van de les