Zorg bij de uitscheiding

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Uitscheiding

Welke vormen van uitscheiding kennen jullie?

welke namen kennen jullie voor het woord feces 

Vormen van uitscheiding

• Urineren
  
• Ontlasting
  
• Braken
  
• Sputum
  
• Transpiratie
  
• Menstruatie

Welke zorg is van belang bij uitscheiding

• Hygiëne
  
• Welbevinden van zorgvrager
  
• Observeren van de uitscheidingsproducten en afwijkingen signaleren
  
• Zorgbehoefte inschatten
  
• Uitscheidingspatroon observeren
  
• Privacy
  

Ontlasting

• Kleur
  
• Geur
  
• Frequentie
  
• Hoeveelheid
  
• Samenstelling
• Spontaan verlies ontlasting

AFWIJKENDE FEACES

Zoek de oorzaak van onderstaande feaces op en beschrijf indien van toepassing de kleur:

1. Zwarte ontlasting
2. Meleana
3. Ontkleurde ontlasting: grauw-wit van kleur
4. Steatorroe
5. Slijm bij ontlasting
6. Diarree
7. Etter bij de ontlasting
8. Lintvormig of potloodvormige ontlasting

AFWIJKENDE FEACES

• Zwarte ontlasting: wordt veroorzaakt door ijzerpreparaten of norit
  
• Bloedontlasting (meleana): zwart van kleur en duidt op bloeding in maag-darm kanaal. Bij grote hoeveelheden ontstaat een volumeuze hoeveelheid met weeïge geur.
  
• Ontkleurde ontlasting: grauw-wit van kleur. Komt voor bij afvoerbelemmering van gal naar darmen en soms bij leverontsteking.

AFWIJKENDE FEACES

• Vetontlasting of steatorroe: grijzig, brijachtig en vettig om te zien. Bij verteringsstoornissen (afwijkingen bij alvleesklier of darmen)
  
• Slijm bij ontlasting: t.g.v. overactiviteit slijmklieren bij ziekte aan dikke darm of prikkelbaardarm syndroom
  

AFWIJKENDE FEACES

• Diarree: meerdere malen per dag waterige ontlasting
  
• Obstipatie: minder frequente ontlasting, vaak harde knobbelige ontlasting
  
• Etter bij ontlasting: afkomstig van ziekte proces in laatste deel van de darm
  
• Lintvormig of potloodvormige ontlasting: kan duiden op afsluiting darm door bijv tumor
  

Afwijkende bestanddelen ontlasting

• Onverteerbare voedselresten
  
• Slijm (gevolg van darmslijmvlies)
  
• Bloed (gevolg van tumoren of aambeien)
  
• Pus (gevolg van ontstekingen)
  
• Wormen
  

Dit gebruik je als de zorgvrager

1. Moet braken
2. Alleen moet urineren
3. Moet urineren en/of defeceren
4. Moet braken, urineren en defeceren

Dit is een .....?

1. Schuitje
2. Trottoir
3. Urinaal
4. Vaginaal

Urine bestaat uit water afvalstoffen, zout en overtollige vitamines.

1. Waar
2. Niet waar

Hulp bij urineren 

Observeren urine:

• Geur
  
• Kleur
  
• Hoeveelheid
  
• Frequentie
  
• Helderheid
  
• Manier van urineren

Diuerese

Nycturie: urineproductie is in de nacht groter

Oligurie: Urineproductie < 500ml/24uur

Anurie: urineproductie <50ml/24uur

Polyurie: urineproductie > 2l/24uur

AFWIJKENDE URINE

Zoek 6 verschillende geuren en 4 verschillende kleuren op van afwijkende urine en benoem de oorzaak hiervan.

KLEUR VAN URINE

• Helder en lichtgekleurd: Lage concentratie urine bij hoge productie
  
• Donker geel: kleine productie met hoge concentratie
  
• Donkerbruin met schuim: duidt op hoog gehalte aan galkleurstof (billirubine, geelzucht)
  
• Rode kleur of roodbruin: duidt op bloed in urine = hematurie (blaasontsteking, nierstenen, trauma nieren)
  

KLEUR VAN URINE

• Rode verkleuring door eten: bijv. na het eten van bietjes
  
• Witachtig troebel: teveel witte bloedcellen of kristallen in de urine
  
• Verkleuring door medicatie: bijv furadantine (antibioticum) kan donkere kleur geven aan urine
  

Maatregelen bij veranderingen van de uitscheiding

• Bij alle geconstateerde veranderingen de volgende algemene maatregelen treffen.
  
• Stel de zorgvrager gerust, maar doe geen uitspraken over gevolgen van de observatie.
• Vraag de zorgvrager welke producten hij gegeten en gedronken heeft, die misschien invloed hebben op kleur, geur en samenstelling van de uitscheiding.

Maatregelen bij veranderingen van de uitscheiding

• Bewaar eventueel de urine of feces om deze te laten zien, zodat de arts een goed beeld krijgt.
  
• Rapporteer de veranderingen uitgebreid in het zorgdossier, zo objectief mogelijk.
  
• Geef de veranderingen mondeling door aan de leidinggevende.
  
• Leg bij veranderingen in het mictiepatroon en bij diarree een vochtbalans aan.

OPDRACHT

Op welke manier kan jij als VP de urine bevorderen op een natuurlijke manier? Benoem er 6

Urineren bevorderen op natuurlijke manieren

Er zijn verschillende natuurlijke middelen of maatregelen om het urineren te bevorderen:

1. veel lichaamsbeweging;
   
2. prettige houding tijdens het urineren, liefst rechtop zittend met goede ondersteuning;
   
3. voldoende privacy: streven naar rust en afzondering;
   
4. voldoende vocht, minimaal anderhalve liter tot twee liter per 24 uur 

rekening houden met de wensen en de culturele achtergronden van de zorgvrager;

de kraan zachtjes laten lopen;

een lauwe po aanbieden of er lauw water in doen;

de mannelijke zorgvrager laten staan bij het urineren als dit kan en mag;

de vrouwelijke zorgvrager op een postoel of toilet laten plassen als dit kan en mag.

Urineren bevorderen op natuurlijke manieren

1. Waterrijke voedingsmiddelen geven, zoals peer, meloen, selderij;
2. Geen zout toevoegen aan de maaltijden;
   
3. Eventuele schaamtegevoelens met de zorgvrager bespreken;
   
4. Zorgen voor de noodzakelijke hulpmiddelen, als de zorgvrager niet uit bed kan;
   
5. Rekening houden met de wensen en de culturele achtergronden van de zorgvrager;
   
6. De kraan zachtjes laten lopen;
   
7. Een lauwe po aanbieden of er lauw water in doen;
   

de mannelijke zorgvrager laten staan bij het urineren als dit kan en mag;

de vrouwelijke zorgvrager op een postoel of toilet laten plassen als dit kan en mag.

Braken

Ook wel vomeren genoemd.

Maaginhoud komt naar buiten.

Tegengestelde peristaltische beweging van de maag en slokdarm.

Wat kunnen de oorzaken van braken zijn?

welke namen kennen jullie voor het woord feces 

Oorzaken van braken

• Prikkeling of ontsteking van het maagslijmvlies door besmet voedsel
• Hersenaandoeningen
• Vergiftiging door medicatie
• Angst / Nervositeit
• Aangeboren afwijkingen in het spijsverteringskanaal
• Zwangerschap 

Observatiepunten bij braken

• Tijdstip / aanleiding
• Frequentie
• Hoeveelheid
• Kleur / geur 
• Samenstelling; bloed, gal, ontlasting
• Manier van braken; explosief?

VP aandachtspunten

• Zorg voor een opvangbakje
• Verschonen van bed en of kleding
• Ademweg vrij houden
• Stabiele zijligging indien nodig
• ZN medicatie tegen braken
• Let op uitdroging
• Rapporteren

Menstruatie

1 x per maand

Periode van 1 tot ong 8 dagen

Per vrouw verschillend

Observatie

• Slijmvliesresten
• Bloedstolsel
• Vocht

Je bent begeleider bij een woongroep van Middin.

Mw. Hof menstrueert, hoe kun je als VP haar hier het beste in ondersteunen?

Antwoord

1. Goede voorlichting geven (wat, hoe, waarom, opvangmiddelen)
2. Pijn verlichtingen d.m.v. van warmte toedienen, PCM en rust
3. Menstruatie observeren
4. Hygiëne
5. Anticonceptie?

Transpiratie

Zweten doet iedereen.

Normale gezonde reactie van het lichaam om warmte kwijt te raken.

Kan ook aanwijzing zijn voor een afwijking.

Observeren

• Hoge buitentemp
• Te warme kleding
• Hoge activiteit
• Koorts
• Angst
• Algemene zwakte
• Hormonale oorzaak

Welke verzorging kan je aanbieden bij een zv die transpireert, benoem er tenminste 4.

Verzorging bij transpireren

1. Begrip tonen
2. Decubitus en smetten voorkomen
3. Extra drinken geven zoals bouillon
4. Regelmatig opfrissen
5. Tocht voorkomen
6. Omgevingstemp regelen
7. Kleding en beddengoed verschonen
8. Rapporteren

PRAKTIJK

URITIP

INCO materiaal omdoen

PO aanbieden

URINAAL aanbieden

Zoek bovenstaande op in VILANS

Incontinentie

Signalen die wijzen op incontinentie

Welke katheterzakken ken je?

1. verblijfszak en dagzak
2. beenzak en nachtzak
3. retentiezak en complicatiezak

Een katheterzak mag iedere dag verwisseld worden.

1. waar
2. niet waar

Wat voor soort katheter zou dit zijn?

1. Condoomkatheter
2. Verblijfskatheter
3. Suprapubische katheter

katheterzakken en houders

been zak

nacht zak