Brandaan thema 5 les 2 stap 1 en 2 Naar Oost-Indië?

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Naar Oost-Indië?

Les 2, stap 1 en 2

Wat ga je deze les leren?

• Waarom landen en kooplieden zelf naar verre landen wilden.
• Welke landen dit ook durven.
• Hoe de zeelieden hun weg over de zeeën en oceanen vonden.
• Wat ze nodig hadden om niet te verdwalen op de grote oceanen.
• Hoe mensen toen bedachten dat ze makkelijker boeken konden maken

Je weet al van de vorige les:

•  waar Oost-Indie ligt.
  
• wat specerijen zijn 
• dat kooplieden uit deze periode handelden met Arabieren. 
• Je weet ook waar op de wereld Arabieren wonen.

Hoe zat het ook alweer...

Tijdbalk

Tijd van ontdekkers & hervormers 1500 - 1600

Eens kijken wat jullie onthouden hebben van de vorige lessen...

Een kogge is...

1. Een veelgebruikt schip van de Hanze
2. Een soort schip van vikingen
3. Een schip gebouwd van ijzer
4. Een schip voor olifanten en schoolkinderen.

Wat hoort bij de Hanzesteden?

1. aandelen
2. koggeschip
3. Amsterdam
4. goud en zilver

Wat is de Hanze?

1. Steden die samen handelden in 1500-1600
2. Een middeleeuwse stad
3. Samenwerking tussen belangrijke adel.
4. Veel koggeschepen bij elkaar

Waar handelden de Hanzesteden
niet in?

1. Zout
2. Goud
3. Dierenhuiden
4. Hout

Komen specerijen uit Nederland?

1. Ja
2. Nee

Waar komen specerijen dan wel vandaan?

1. Van de Noordpool
2. Uit de winkel
3. Uit tropische landen
4. Uit Amerika

Waarom heten Ommelandvaarders nou eigenlijk Ommelandvaarders?

1. Omdat ze uit Ommeland kwamen.
2. Omdat ze uit Ommen kwamen en dat was een hanzestad.
3. Omdat ze OM land heen vaarden (ze hadden toen nog geen kompas).
4. Dat vonden ze gewoon een mooie naam.

Genoeg quizvragen, 

de 3e les online gaat beginnen!

Naar Oost-Indië?

• Arabische kooplieden verkochten hun spullen voor veel geld.
• Europese kooplui wilden zelf veel geld verdienen.
• Arabische kooplui bewaakten hun handelsroutes over land.
• Europese kooplui wilden daarom maar over de zee naar die verre gebieden...
• Maar hoe? Daar gaat deze les over.
• Veel plezier!

Lees eerst deze tekst van stap 1 van het boek

Specerijen

• Kruiden
  
  
• Erg interessant, meer smaak, langere houdbaarheid, medicijn.

• Groeit alleen in tropische landen.

• Door lange route, met veel handelaren die de specerijen steeds aan elkaar doorverkopen, zijn specerijen peperduur.

Kijk eens hoe ver de koopmannen moesten varen om in Indie te komen

Nederland

Afrika

Azie

Indie

Zuid-Amerika

Noord-Amerika

Filmpje

Klokhuis > boekdrukkunst

Bekijk de volgende afbeelding

• Op de volgende afbeelding is te zien hoe ze vroeger in de drukkerij werkten. 
• Bekijk de afbeelding goed en lees wat erbij staat. 
• Onthoud goed wat de volgorde van werken is. 

In de drukkerij aan het werk

Zet de plaatjes in de goede volgorde: 

Schrijf 3 dingen op uit het filmpje die je wilt onthouden.

Boeken

In de middeleeuwen schrijven monniken boeken met de hand. Het kost veel tijd om één boek te maken. 

Boekdrukkunst

Aan het eind van de middeleeuwen wordt de boekdrukkunst ontdekt. 

Drukken gaat veel sneller dan schrijven. 

Zo kun je veel boeken tegelijk maken. 

Dit zijn allemaal dezelfde boeken. 

Het drukken van boeken heet boekdrukkunst. 

De verschillen

Boek uit een drukkerij

Boek uit de middeleeuwen

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek hebben allebei plaatjes. Waar of niet waar?

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek hebben allebei teksten om te lezen.
Waar of niet waar?

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek hebben allebei mooie kleuren.
Waar of niet waar?

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek: ...

... hebben allebei versierde hoofdletters.

1. waar
2. niet waar

Uitvindingen en ontdekkingen

De tijd na de middeleeuwen wordt de tijd van de ontdekkers genoemd.

De boekdrukkunst is niet de enige uitvinding.

Er worden allerlei nieuwe instrumenten bedacht door geleerden, zoals de telescoop en het kompas. 

Uitvindingen en ontdekkingen

Om de sterren goed te bekijken is een telescoop handig.

Zo ontdekten geleerden dat de aarde om de zon draait.

Zeelieden kunnen met een kompas zien of ze in de goede richting varen.

Zeereizen worden daardoor minder gevaarlijk. 

Filmpje: Hoe werkt een kompas? (3.29 min)

Vroeger waren er geen smartphones waarmee je de weg kon vinden. Toen gebruikten ze een kompas. Een kompas heeft een naald die elektrisch geladen is, net als onze aarde. Daardoor wijst hij altijd naar het noorden. En met de gradenring kun je heel nauwkeurig navigeren.

De aarde plat of rond? 

Ontdekkingsreizigers

In die tijd kennen de mensen alleen Afrika en Indië. 

Ze hebben nog nooit van Amerika gehoord.

Kooplieden kopen al heel lang mooie spullen in Indië. 

Ze reizen altijd over land, want ze weten niet hoe ze met een schip in Indië moeten komen.

Wat vind jij de belangrijkste uitvinding of ontdekking? Waarom?
Kies uit: boekdrukkunst, telescoop, kompas, Amerika, de aarde draait om de zon, de aarde is rond.

Je leert vandaag:

• wat boekdrukkunst is;
• hoe een boek wordt gedrukt;
• waarom dat belangrijk is geweest voor de ontdekkingsreizigers
• enkele ontdekkingen en uitvindingen kennen. 
• wat specerijen zijn

De aarde plat of rond? 

De romeinen wisten al dat de aarde een bol was. De Arabieren leerden dat in de middeleeuwen weer aan de Italianen. Die gingen toen op zoek naar nieuwe landen!

Wat heb je deze les geleerd?

Heel ver terug in de tijd

- De eerste boten zo'n 5000 jaar geleden.

- Langs de kust varen. 

- Gebruik maken van de sterren en de windroos. 

- Kaarten bestonden nog niet. 

- Rond 1100: Chinezen ontwikkelden eerste kompas voor op zee. 

- Later werd dit kompas verbeterd -> windroos in het kompas. 

Hoe navigeren wij nu?