Herhaling T2

Thema 2 Voeding en vertering

Voedingsmiddelen 

Voedingsmiddelen zijn alle producten die je eet of drinkt.

• Plantaardige producten

• Dierlijke producten

afkomstig van (delen van) planten.

Bijvoorbeeld: groente en fruit

afkomstig van (delen van) dieren of producten van dieren.

Bijvoorbeeld: vlees, melk, eieren en vis

Voedingsstoffen

Voedingsmiddelen bevatten: 

• Voedingsstoffen = bruikbare bestanddelen uit voedingsmiddelen. 
• Voedingsvezels = alle onverteerbare stoffen in plantaardig voedsel. 

Functies van voedingsstoffen 

• Bouwstoffen zijn nodig voor groei en ontwikkeling.
• Brandstoffen leveren energie.
• Reservestoffen worden opgeslagen in bepaalde delen van je lichaam. 
• Beschermende stoffen beschermen het lichaam. 

Voedingsvezels 

Stoffen uit planten die je lichaam niet kan verteren. 

• zorgen voor een verzadigd (vol) gevoel
• nodig voor een goede darmwerking. 

Eiwitten

Belangrijke bouwstof

• Vorming van nieuwe cellen
• Opbouw van spieren

Te veel eiwitten > brandstof of omzetten in reservestof

Koolhydraten

Belangrijke brandstof

• Suikers, zetmeel en glycogeen

Te veel koolhydraten > omgezet in vet (reservestof) 

Kan ook dienen als bouwstof

Vetten

Dient vooral als brandstof

Ook bouwstof en reservestof

Te veel vet wordt opgeslagen onder de huid. 

Water

Lichaam 60% water

• belangrijke bouwstof

Nodig voor vervoer van stoffen in het lichaam

Mineralen

Worden ook wel zouten genoemd

• Calcium, natrium, magnesium en ijzer.
• Bouwstof en beschermende stof

Vitaminen

Bouwstof en beschermende stof

• Te weinig vitaminen > ziek

Niet verteren (direct opname bloed)

Glucose, Mineralen, Water, Vitaminen

Wel verteren

Vetten, Eiwitten, Koolhydraten

Verteren

Verteren = het afbreken van van grote voedingstoffen tot kleinere (verteringsproducten)

• verteringsproducten kunnen wel door de darmwand heen 

1. voedsel in kleine stukjes verdelen (kauwen)
2. voedingsstoffen afbreken met verteringssappen 

Tanden en kiezen

Snijtanden (8) en hoektanden (4) zijn voor het afbijten van stukken van je voedsel

• Hoektanden zijn iets puntiger dan snijtanden

Kiezen (16) malen het voedsel fijn

• Kiezen hebben een knobbelige bovenkant

Verteringsappen 

Functie van verteringssappen:

• bevatten enzymen: zorgt ervoor dat verteringsstoffen sneller worden afgebroken

Verteringsklieren:

1.  Speekselklieren (mondholte)         
2.  Maagsapklieren (maagwand)       
3.  Lever
   
4.  Alvleesklier 
5. Darmsapklieren (dunne darm)

Darmperistaltiek

Schema darmperistaltiek

1. Lengtespieren ontspannen; kringspieren trekken samen.
2. Darmkanaal wordt nauwer en duwt voedsel vooruit.
3. Lengtespieren trekken samen; kringspieren ontspannen.

In de wand van het darmkanaal zitten spieren, deze zorgen ervoor dat voedsel door darmkanaal vooruit gaat, van mond tot kont met peristaltische bewegingen

Mondholte, keelholte en slokdarm

De vertering van voedsel begint in je mondholte

• gebit -> kauwen
• speekselklieren -> speeksel

Door te slikken komt voedsel via de keelholte terecht in de slokdarm

• Neusholte wordt afgesloten met de huig
• Luchtpijp wordt afgesloten met het strotklepje

Maag

Door de peristaltiek van de slokdarm wordt voedsel naar de maag geduwd

Maag kneed voedsel met maagsap

Het voedsel blijft een paar uur in de maag

• zoutzuur doodt bacteriën 

De maagportier laat kleine hoeveelheden voedsel door naar de twaalfvingerige darm

Twaalfvingerige darm, lever, galblaas en alvleesklier

Twaalfvingerige darm = eerste deel van de dunne darm 

• gal (aangemaakt in de lever) verdeelt grote vetdruppels in kleinere = emulgeren
• alvleessap -> vertering van koolhydraten, eiwitten en vetten

Dunne darm

Opname van voedingsstoffen en verteringsproducten in het bloed via de darmwand

• Darmplooien en darmvlokken vergroten de oppervlak -> opname van stoffen gaat sneller

Dikke darm en endeldarm

Onverteerde voedselresten komen vanuit de dunne darm terecht in de dikke darm

• voedselbrij wordt ingedikt
• tijdelijke opslag in de endeldarm
• ontlasting verlaat het lichaam via de anus 

B5 - Gezonde voeding

Groen: vitaminen

Geel: vetten 

Roze: eiwitten 

Oranje: koolhydraten

Blauw: water 

Voedingsmiddelen en energie

Bijna alle voedingsmiddelen bevatten energie.

Een                               bevat meer energie dan een 

De hoeveelheid energie wordt aangegeven in de kCal

Energiebehoefte is afhankelijk van inspanning, grootte van de persoon, leeftijd en geslacht