Les 1. Joodse Identiteit: Cultuur, Religie en Afstamming

• Godsdienst
• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 1,2

Joodse Identiteit: Wie is Joods?

Joodse Identiteit: Wie is Joods?

Het Joodse volk als natie

Historische context:

Het Joodse volk wordt in de Tenach (de Joodse Bijbel) vaak beschreven als een volk of natie.

Ze hadden een eigen land: het oude Israël (met Jeruzalem als hoofdstad).

Na de verwoesting van de Tweede Tempel in 70 na Chr. raakten de Joden verspreid over de wereld (diaspora), maar ze behielden hun identiteit als één volk.

Etniciteit en cultuur:

Voor veel Joden, zelfs seculiere Joden, is Joods-zijn een deel van hun afkomst of etniciteit. Dit betekent dat ze zichzelf Joods voelen vanwege hun geschiedenis, cultuur of familie, zelfs als ze niet religieus zijn.

Israël en nationaliteit

Oprichting van de staat Israël (1948):

Israël werd opgericht als een Joodse staat, bedoeld als thuis voor Joden over de hele wereld.

De Israëlische nationaliteitswet erkent elke Jood het recht om staatsburger te worden in Israël (de Wet op de Terugkeer).

Nationaliteit als identiteit:

Voor veel Israëlische Joden is hun nationaliteit (Israëli) nauw verbonden met hun Joodse identiteit.

Toch is niet elke Israëli een Jood, en niet elke Jood is een Israëli. Maar Israël speelt een belangrijke rol in het nationale bewustzijn van veel Joden wereldwijd.

Seculiere Joodse nationaliteit

Zionisme:

Dit is de beweging die pleitte voor een eigen land voor het Joodse volk.

Het benadrukt de nationale en etnische aspecten van het Joodse volk, los van religie.

Veel seculiere Joden voelen zich verbonden met de Joodse cultuur en geschiedenis, maar niet per se met de religieuze traditie.

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat het betekent om Joods te zijn.
• Je kunt het verschil uitleggen tussen Joods zijn door geboorte en Joods zijn door religie.
• Je kunt uitleggen waarom niet alle Joden religieus zijn.

Heb jij in jouw familie tradities of gewoonten die je belangrijk vindt?

Bijvoorbeeld een feest dat je elk jaar viert, een speciaal moment samen, of iets wat jullie altijd op dezelfde manier doen?"

Hoe zou je jezelf omschrijven? 

Hoe zou je jezelf omschrijven? Denk aan je afkomst, cultuur of geloof."

Wat is identiteit?

Identiteit gaat over wie je bent.

Afkomst: Waar je familie vandaan komt.

Tradities: Feesten, gewoonten of gebruiken die je belangrijk vindt.

Geloof: Of je wel of niet gelooft in iets, en hoe dat je leven verandert.

Persoonlijke keuzes: Wat jij belangrijk vindt in het leven.

Je identiteit is dus als een puzzel: het bestaat uit allemaal verschillende stukjes die samen vertellen wie je bent. Vandaag kijken we naar de vraag: wat maakt iemand Joods? Is dat je familie, je geloof, of misschien iets anders?"

Wanneer ben je Joods?

Je kunt Joods zijn door nationaliteit omdat het Jodendom niet alleen een religie is, maar ook een etnische en nationale identiteit. Dit is vergelijkbaar met hoe sommige groepen zoals de Sami of Maori zichzelf zien als een volk met een eigen cultuur en geschiedenis, ongeacht religie.

Bijvoorbeeld: een Jood die seculier is, kan zichzelf toch Joods noemen omdat hij deel uitmaakt van het Joodse volk, een gedeelde geschiedenis heeft, of verbonden is met Israël.

1. Joods door geboorte

Volgens de Joodse wet ben je automatisch Joods 

als je geboren bent uit een Joodse moeder.

Dit was belangrijk in een tijd waarin het niet altijd zeker was wie de vader was, maar de moeder altijd bekend was.

De moeder speelt een belangrijke rol in de opvoeding van het kind en het doorgeven van Joodse tradities en waarden.

Je hoort als persoon bij het Joodse volk.

In de Tenach wordt Joodse afkomst bepaald door de moeder.

Joods door Geboorte volgens de Halacha (Joodse wet)

De Halacha is het geheel van Joodse wetten en voorschriften die bepalen wat als Joods wordt beschouwd. In de Halacha wordt gesteld dat iemand Joods is als zijn/haar moeder Joods is.

Waarom via de moeder?

De reden waarom de afstamming via de moeder wordt bepaald, is historisch en 

praktisch:

Zekerheid over de moeder: In de oude tijden was de identiteit van de moeder altijd bekend, terwijl de identiteit van de vader soms moeilijk te bevestigen was (zeker in tijden van onzekerheid of migratie).

Religieuze opvoeding: De moeder wordt vaak gezien als degene die de religieuze en culturele opvoeding van het kind op zich neemt, en daarom wordt haar identiteit als bepalend beschouwd.

Let op: Deze regel is al duizenden jaren in de Joodse traditie aanwezig en wordt strikt gevolgd in orthodoxe en conservatieve gemeenschappen.

 niet alle Joden zijn religieus 

Sommigen voelen zich Joods door hun tradities, taal of geschiedenis, maar geloven niet per se in God.

Joods-zijn als religie, cultuur en afkomst

1. Joods-zijn als religie:

Veel Joden volgen de religieuze wetten en tradities van het Jodendom, zoals het vieren van de sabbat, het eten van koosjer voedsel, en het volgen van de Joodse feestdagen.

Deze Joden beschouwen hun Jood-zijn voornamelijk vanuit een religieus perspectief. Ze geloven in de leer van de Tenach (Joodse Bijbel) en volgen de richtlijnen van de Halacha (Joodse wet).

Joods-zijn als cultuur en afkomst:

Voor andere Joden is hun identiteit sterk verbonden met cultuur en afkomst, zonder noodzakelijkerwijs religieus te zijn.

Deze Joden kunnen de Joodse taal (Hebreeuws), tradities, geschiedenis en sociale gewoonten in hun leven integreren, maar geloven niet noodzakelijk in de religieuze aspecten van het Jodendom.

Ze kunnen zich bijvoorbeeld als Jood identificeren, maar niet deelnemen aan religieuze rituelen zoals de sabbat of de Joodse feestdagen.

2. Seculiere Joden

Seculiere Joden:

Seculiere Joden zijn Joden die zich wel verbonden voelen met het Joodse volk, maar die niet actief de religieuze voorschriften van het Jodendom volgen.

Ze voelen zich vaak sterk verbonden met de Joodse cultuur, geschiedenis en het idee van het Joodse volk, maar hun religieuze overtuigingen kunnen variëren of zelfs niet aanwezig zijn.

In veel gevallen beschouwen secu­liere Joden hun Jood-zijn meer als een nationale of culturele identiteit dan als een religieuze.

Voorbeeld:

Een seculiere Jood viert misschien de Joodse feestdagen zoals Chanukah voor de culturele waarde en de samenkomst met familie, maar houdt zich niet aan de religieuze regels die met die feesten verbonden zijn, zoals het vermijden van werken op sabbat.

3. Waarom zijn niet alle Joden religieus?

Joodse geschiedenis en diaspora:

Door de lange geschiedenis van vervolging, verspreiding en migratie (de diaspora), hebben veel Joden zich in verschillende landen en culturen gevestigd. Dit heeft geleid tot verschillende manieren van Joods-zijn, variërend van streng religieus tot volledig seculier.

Veel Joden in de diaspora hebben zich aangepast aan de cultuur van het land waar ze wonen, maar blijven zich identificeren als Jood vanwege hun afkomst of culturele achtergrond.

Identiteit los van religie:

Joods-zijn kan dus ook gezien worden als een culturele en eth­nische identiteit. Dit betekent dat een Jood zich kan identificeren als deel van het Joodse volk vanwege zijn of haar familiegeschiedenis, zonder per se religieus te zijn.

4. Moderne stromingen

Religieuze en seculiere stromingen:

In sommige stromingen van het Jodendom, zoals het Reform-Jodendom en Conservatief-Jodendom, zijn er meer openheid en acceptatie voor verschillende manieren van Joods-zijn.

Deze stromingen erkennen dat iemand zich Joods kan voelen en zich identificeren met het Joodse volk zonder alle religieuze voorschriften te volgen.

Zionisme en Joodse nationaliteit:

Naast religie, kan Joods-zijn ook een nationale of politieke dimensie hebben, bijvoorbeeld door het idee van Zionisme (de steun voor een Joodse staat, Israël). Veel Joden beschouwen Israël als het thuisland voor het Joodse volk, zelfs als ze niet religieus zijn.

Kun je Joods zijn zonder dat je in God gelooft?

1. Nee, het Jodendom is alleen een godsdienst
2. Nee, dat is verboden
3. Ja, dat kan want je kan ook Joods omdat je een joodse moeder hebt
4. Ja, dat kan alleen als je ook in Israël woont

2. Joods door religie

Het Jodendom is de godsdienst waarin jij gelooft.

Dit betekent dat je gelooft in de Tenach  en dat je leeft volgens de Joodse wetten.

Je kunt Joods worden door je te bekeren tot het jodendom.

Veel Joden volgen de religieuze wetten en tradities van het Jodendom, zoals het vieren van de sabbat, het eten van koosjer voedsel, en het volgen van de Joodse feestdagen.

Deze Joden beschouwen hun Jood-zijn voornamelijk vanuit een religieus perspectief. Ze geloven in de leer van de Tenach (Joodse Bijbel) en volgen de richtlijnen van de Halacha (Joodse wet).

Je ouders zijn beide religieus Joods, maar je hebt geen Joodse moeder. Ben je volgens de traditionele Joodse wet Joods?

1. Ja, je bent Joods omdat je ouders Joods zijn
2. Nee, je bent niet Joods omdat je moeder niet Joods is
3. Ja, je bent Joods als je vader Joods is
4. Nee, je moet eerst de Tenach uit je hoofd leren

Je kunt Joods zijn op twee manieren: door geloof of door                         . 

Als je Joods bent door geloof, betekent het dat je  de Joodse tradities volgt en in de                          gelooft. 

Maar je kunt ook Joods zijn zonder te                         . Als je                          Joods is, word je volgens de traditie als Joods gezien, omdat het via haar                                      doorgegeven wordt. 

Dat maakt het Jodendom                        : het is een                               én een verbinding door familie.

bijzonder

godsdienst

Torah

moeder

geloven

afkomst

bloedlijn