2.1 ontbossing amazone gebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Geografische Ligging

Tropische regenwouden bevinden zich dicht bij de evenaar.

Ze groeien tussen 23,5 graden noorderbreedte en 23,5 graden zuiderbreedte.

Voorbeelden: Brazilië (Amazoneregenwoud), Congo, Indonesië, Filippijnen.

 Biodiversiteit

Tropische regenwouden hebben de grootste biodiversiteit van alle ecosystemen op aarde.

Het warme, vochtige klimaat ondersteunt een enorme variëteit aan planten- en diersoorten.

Klimaat

Temperatuur: Gemiddeld 25-30°C het hele jaar door.

Regen: Tropische regenwouden krijgen 2000 tot 10.000 mm neerslag per jaar.

Veel regen is essentieel omdat het zorgt voor veel water in de bodem, wat cruciaal is voor de groei van planten en bomen.

Uitleg: De zon schijnt het hele jaar door direct op dit gebied, waardoor het warm is.

Waarom Daar?

Tropische regenwouden groeien daar waar het warm en vochtig is.

Door het jaarlijks constante klimaat (warm en veel regen) kunnen de bossen het hele jaar door blijven groeien en zich voortplanten.

Deze bossen spelen een cruciale rol in het reguleren van het klimaat en het absorberen van CO2.

Wat gaan we doen vandaag?

• Welkom
• Lesdoelen
• Uitleg §2.1
• Opdrachten maken
• Gezamenlijke afsluiting 
  Laptops mogen nog even dicht blijven

Leerdoelen voor paragraaf 1

• Je weet waar tropische regenwouden groeien en waarom daar.
• Je weet waarom het tropisch regenwoud wordt bedreigd, en waarom ze belangrijk zijn.
• Je weet hoe je het tropische regenwoud kunt beschermen. 
•  Je weet hoe een klimaatdiagram in elkaar zit en hoe je hem kan aflezen.
• Je weet waarom de breedteligging effect heeft op de temperatuur.
• Je weet hoe stijgingsregen ontstaat.

Amazonegebied:

• 170 x groter dan Nederland
• Negen landen.
• Amazone: op 1 na langste rivier ter wereld
• Peru (Andes) -> Brazilië (in zee)

Het Amazoneregenwoud is het grootste regenwoud ter wereld en beslaat een gebied dat maar liefst 170 keer groter is dan Nederland. Dit immense gebied strekt zich uit over negen Zuid-Amerikaanse landen, met het grootste deel in Brazilië. Het regenwoud wordt doorkruist door de Amazone-rivier, die met een lengte van ongeveer 4.345 kilometer de op één na langste rivier ter wereld is, na de Nijl. De rivier ontspringt in de Andes in Peru en stroomt door landen als Colombia en Brazilië, voordat ze uitmondt in de Atlantische Oceaan.

Het Amazonegebied is van cruciaal belang voor het wereldklimaat, omdat het enorme hoeveelheden CO2 opneemt en het weer op aarde beïnvloedt. Het is ook de thuisbasis van duizenden plant- en diersoorten, waarvan vele nergens anders ter wereld te vinden zijn. Het behoud van dit gigantische ecosysteem is essentieel voor de biodiversiteit en het evenwicht van het mondiale klimaat.

Tropische regenwouden

Een dicht ondoordringbaar bos in de warme en vochtige tropen (BV. Amazonegebied in Zuid-Amerika)

Kenmerken:

1. In de tropen (23,5º NB en 23,5 º ZB)
2. Altijd warm
3. Veel regen; 2000 tot 10.000 mm neerslag per jaar
4. Grote biodiversiteit (dieren en planten)
5. Verschillende etages in bomen

Tropische regenwouden, zoals het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika, bevinden zich in de warme en vochtige tropen, tussen 23,5° NB en 23,5° ZB. Het klimaat is het hele jaar door warm, met veel regen – tot wel 10.000 mm per jaar. Deze bossen staan bekend om hun enorme biodiversiteit, met duizenden soorten planten, bomen, dieren en insecten. De bomen vormen verschillende etages, van lage struiken tot hoge boomtoppen die de zon bereiken. Deze gelaagde structuur creëert verschillende leefomgevingen voor talloze diersoorten, waardoor regenwouden een van de rijkste en meest complexe ecosystemen ter wereld zijn.

Klimaatdiagram: gemiddelde neerslag en temperatuur

Een klimaatdiagram is een grafiek die het klimaat van een bepaald gebied toont. Het laat de gemiddelde temperatuur en neerslag per maand zien. In zo’n diagram zie je twee lijnen: de temperatuurlijn (meestal rood) en de neerslaglijn (meestal blauw). De temperatuur wordt weergegeven in graden Celsius, de neerslag in millimeters. De temperatuurlijn geeft de gemiddelde temperatuur per maand aan, terwijl de neerslaglijn de gemiddelde neerslag per maand toont. Het klimaatdiagram helpt te begrijpen hoe het weer in een bepaald gebied varieert door het jaar, bijvoorbeeld of het warm of koud is, en of het veel of weinig regent.

klimaatdiagram

Amazonegebied

Het klimaatdiagram van het Amazoneregenwoud toont een warm en vochtig klimaat. De temperatuurlijn is vrijwel constant, meestal rond de 25-30°C gedurende het hele jaar, wat aantoont dat het daar altijd warm is. De neerslaglijn laat zien dat het veel regent, met pieken van 2000 tot 3000 mm per jaar, vooral in de maanden van het regenseizoen. De regen is gelijkmatig verdeeld over het jaar, met misschien iets meer regen in de regenmaanden (meestal van december tot mei). Dit klimaat zorgt ervoor dat het regenwoud weelderig en groen blijft, ideaal voor de enorme biodiversiteit.

B48: breedteligging en temperatuur

Breedteligging (afstand tot evenaar) heeft groot effect op de temperatuur:

Hoge breedte - koud / Lage breedte - warm

Bij evenaar zonnestralen loodrecht op aardoppervlak.

2 oorzaken:

1. Loodrechte zonnestralen verwarmen een kleiner oppervlak met dezelfde energie als schuine zonnestralen

2. Loodrechte zonnestralen hebben korte weg door dampkring - dus minder stofdeeltjes en wolken

De breedtegraad van een gebied heeft een groot effect op de temperatuur. Hoe verder een plaats van de evenaar ligt, hoe kouder het wordt. Dit komt doordat de zonnestralen in de hoge breedte (dichter bij de polen) schuin op het aardoppervlak komen, terwijl de zon in de lage breedte (dichter bij de evenaar) bijna loodrecht op de aarde schijnt. Dit verschil in de invalshoek van de zon heeft twee belangrijke oorzaken.

Ten eerste, loodrechte zonnestralen verwarmen een kleiner oppervlak met dezelfde hoeveelheid energie dan schuine zonnestralen. Wanneer de zon recht boven een gebied staat, wordt de energie geconcentreerd op een kleiner oppervlak, waardoor het warmer is. Bij schuine zonnestralen wordt de energie over een groter oppervlak verspreid, waardoor het minder intens is en de temperatuur lager blijft.

Ten tweede hebben loodrechte zonnestralen een kortere weg door de dampkring, wat betekent dat ze minder stofdeeltjes en wolken tegenkomen. Dit zorgt ervoor dat er minder energie verloren gaat onderweg, waardoor het gebied directer wordt verwarmd. In gebieden dichter bij de evenaar, waar de zon loodrecht staat, is het dus het warmst, terwijl dit in de hogere breedtes veel minder het geval is.

Korte weg door dampkring
bij loodrecht

Kleiner oppervlak
bij loodrecht

Neerslag

- Warme lucht stijgt op en koelt af. 

- Koude lucht kan minder waterdamp bevatten, er ontstaan wolken -> het gaat regenen

-De regens in het gebied rond de evenaar noem je stijgingsregens

koude lucht kan minder waterdamp bevatten dan warme. Het teveel aan waterdamp verandert in waterdruppels of sneeuw. Als ze aan elkaar vast gaan zitten en groter worden, vallen de druppels of ijsdeeltjes naar beneden als neerslag: water dat in vaste of vloeibare vorm uit de dampkring op aarde neerkomt. Bij de vaste vorm moet je denken aan sneeuw en hagel, bij de vloeibare vorm aan regen en mist.

Droge dalende lucht

Droge dalende lucht

Bij de evenaar is het altijd warm. Door de warmte stijgt de lucht op. Je weet uit B57 dat stijgende lucht afkoelt en minder waterdamp kan bevatten. Er ontstaan wolken en het gaat regenen. De regens in het gebied rond de evenaar noem je stijgingsregens

Warme lucht stijgt op omdat het lichter is dan koude lucht. Naarmate de lucht hoger komt, koelt deze af. Koude lucht kan minder waterdamp vasthouden dan warme lucht, dus het vocht in de lucht condenseert en vormt wolken. Wanneer de lucht verder afkoelt, worden de waterdruppels in de wolken groter en vallen ze als regen naar beneden. Dit proces komt vaak voor in tropische gebieden, waar het de hele dag door warm is. De regen die ontstaat door de opwarming van de lucht en het opstijgen ervan, noemen we stijgingsregens. Deze regens zijn typisch voor gebieden rond de evenaar, zoals in het Amazoneregenwoud in Zuid-Amerika en delen van Afrika. In deze regio’s valt vaak dagelijks regen, wat bijdraagt aan het weelderige en groene landschap. Stijgingsregens zijn dus essentieel voor de groei van tropische regenwouden en andere tropische ecosystemen.

nos.nl

Ontbossing, waarom?

Reden ontbossing

- Landbouw;

- Winning natuurlijke hulpbronnen;

- Ongelijke bevolkingsspreiding (bv. veel bevolking in het westen en weinig in het oosten);

- Duurzame energie;

- Aanleg Infrastructuur;

Oplossingen 

Duurzaam gebruik (ervoor zorgen dat het altijd blijft bestaan) > weinig kappen, herbebossing. Waarom belangrijk? 

Ontbossing is een groot probleem dat wereldwijd ernstige milieugevolgen heeft. Een belangrijke oorzaak is landbouw. Veel bossen worden gekapt om plaats te maken voor landbouwgrond, vooral voor de teelt van soja, palmolie en andere gewassen die wereldwijd worden geëxporteerd. Ook de winning van natuurlijke hulpbronnen, zoals hout en mineralen, draagt bij aan ontbossing. Bomen worden gekapt voor hun hout of om ruimte te maken voor mijnbouwactiviteiten.

Daarnaast speelt de bevolkingsgroei en verstedelijking een rol. Naarmate de bevolking toeneemt, is er meer land nodig voor woningen en steden. Infrastructuur, zoals wegen, dammen en steden, wordt vaak aangelegd in bosrijke gebieden, wat resulteert in verlies van bossen.

In sommige gevallen wordt ontbossing aangemoedigd door de wens om duurzame energiebronnen te creëren, zoals het verplaatsen van bossen voor bio-energieproductie. Hoewel bio-energie op het eerste gezicht duurzamer lijkt, kan het de biodiversiteit en koolstofopslag van het bos aantasten.

Oplossingen voor ontbossing liggen in het duurzaam gebruik van bosgebieden. Dit betekent het minimaliseren van het kappen van bomen, het bevorderen van herbebossing, en het toepassen van duurzame landbouwtechnieken. Het behoud van bossen is essentieel voor het klimaat, de biodiversiteit en de wereldwijde koolstofbalans. Bossen spelen een cruciale rol in het absorberen van CO2 en het beschermen van talrijke diersoorten.

Opdrachten maken

Start met het maken van het huiswerk

• paragraaf 2.1 opdracht 1 t/m 6
  
• Eerste 10 minuten in stilte zelf bezig

Afsluiting

- Wat is een tropisch regenwoud

- Hoe wordt het Amazone gebied bedreigd?

- Wat is een klimaatdiagram? En hoe lees je hem af?

-