Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Tekstverbanden

Tussen woorden, zinnen en alinea's bestaat een verband. Dit noemen we een tekstverband.
Zonder tekstverbanden is je tekst niet 'stevig'.

Welke tekstverbanden ken je nog?

De tekstverbanden:

1. Chronologisch tekstverband

2. Opsommend tekstverband

3. Tegenstellend tekstverband

4. Toelichtend tekstverband

5. Concluderend tekstverband

6. Doel-middelverband

7. Oorzakelijk verband

8. Redengevend verband

9. Samenvattend verband

10. Vergelijkend verband

Chronologisch verband

geeft de gebeurtenissen in de juiste tijdsvolgorde aan.

Gisteren zijn we eerst naar de supermarkt gegaan om boodschappen te doen. 

Chronologisch verband 

Signaalwoorden

daarna, dan, eens, eerst, inmiddels, intussen, later, nadat, nu, ooit, terwijl, toen, uiteindelijk, vervolgens, voordat, vroeger

Voorbeeld

Toen we terugkwamen van vakantie, bleek dat er was ingebroken

Concluderend verband

trekt de auteur een conclusie uit eerdere informatie in de tekst.

Kortom, stop met vapen, want dan ben je veel cooler. 

Concluderend verband

al met al, concluderend, daarom, dat houdt in, dus, kortom 

Opsommend verband

worden bepaalde zaken achter elkaar beschreven.

Opsommend verband

bovendien, daarnaast, en, niet alleen ... (maar) ook, om te beginnen, ook (nog), ten eerste, ten tweede, ten slotte, verder, vervolgens

Ik vind dat we hier goed naar moeten kijken. Ten eerste heeft het invloed op de sfeer in de klas. Bovendien zorgt het voor veel onrust. 

Tegenstellend verband

laat tegenovergestelde zaken zien.

Tegenstellend verband

aan de ene kant … aan de andere kant, (daar staat) tegenover, daarentegen, echter, hoewel, maar, ofschoon, ondanks dat, toch

Hoewel de Tweede Kamer hier nog over moet debatteren, lijkt er een meerderheid voor dit wetsvoorstel te zijn.

Toelichtend verband

wordt extra informatie bij een onderwerp gegeven, vaak in de vorm van een voorbeeld.

Toelichtend verband

als, bijvoorbeeld, denk (maar) aan, neem nou, zo, zoals

Dat hebben we in het verleden al eerder gezien. Denk maar aan 9/11. 

Toch vrezen wij voor onze banen.
Welk tekstverband is het?

1. Chronologisch
2. Samenvattend
3. Tegenstellend
4. Opsommend

Ter illustratie wil ik u het volgende laten zien.
Welk tekstverband is dit?

1. Toelichtend
2. Opsommend
3. Tegenstellend
4. Chronologisch

Aan de slag

Zie lesplanning op het bord