examentraining Ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Examentraining

BI/K/9 Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding

bvj 4b th 5: Gaswisseling

delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) beschrijven:–naam, ligging, bouw en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name:-mondholte, neusholte en keelholte(met huig en strotklepje)-luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen-bronchiënx
delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) beschrijven:–naam, ligging, bouw en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name:-mondholte, neusholte en keelholte(met huig en strotklepje)-luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen-bronchiënx
BIOLOGIE VMBO| syllabus centraal examen 20212-versie, juni 2019BI/K/9 Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheidingpagina 18van 27-longblaasjes–verschillen tussen borst-en buikademhaling–functie van hoesten–voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond–kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoorts7delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) en werking beschrijven:–naam, ligging, bouw, werking en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name:-mondholte, neusholte en keelholte(met huig en strotklepje)-luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen-bronchiën-longblaasjes–verschillen tussen borst-en buikademhaling/ventilatiebewegingen door veranderingen van borstkas, middenrifspieren, buikspieren en tussenribspieren–functie van hoesten–voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond–kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoortslongblaasjes–verschillen tussen borst-en buikademhaling–functie van hoesten–voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond–kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoorts7delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) en werking beschrijven:–naam, ligging, bouw, werking en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name:-mondholte, neusholte en keelholte(met huig en strotklepje)-luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen-bronchiën-longblaasjes–verschillen tussen borst-en buikademhaling/ventilatiebewegingen door veranderingen van borstkas, middenrifspieren, buikspieren en tussenribspieren–functie van hoesten–voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond–kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoorts

BI/K/9 Het lichaam in stand houden: voeding en genotmiddelen, energie, transport en uitscheiding.

De kandidaat kan:–vorm, werking en functie van het verteringsstelsel, bloedvatenstelsel, ademhalingsstelsel en uitscheidingsstelsel beschrijven–hun onderlinge verband toelichten.

In dit verband kan de kandidaat

7:

Delen van het ademhalingsstelsel noemen, in afbeeldingen aanwijzen en functie(s) en werking beschrijven:

- naam, ligging, bouw, werking en functie van delen van het ademhalingsstelsel, met name:

• mondholte, neusholte en keelholte(met huig en strotklepje)
• luchtpijp met kraakbeenringen, slijmvlies met trilharen
• bronchiën
• longblaasjes

- verschillen tussen borst-en buikademhaling/ventilatiebewegingen door veranderingen van borstkas, middenrifspieren, buikspieren en tussenribspieren

– functie van hoesten–voordelen van ademhalen via de neus in vergelijking met ademhalen via de mond

– kwaliteit van ingeademde lucht i.v.m. astma, bronchitis, longemfyseem en hooikoorts

Begrippenlijst/ samenvatting

• begrippenlijst
• Samenvatting
  

Hoe te leren

- Ken de begrippen, overhoor jezelf.  WRTS

- Lees en leer de samenvatting.

- Oefenen. D-toets, examenbundel, werkboek

- Verder bekijken van deze lessonup

voor welk proces hebben we zuurstof nodig in ons bloed?

Welke brandstof gebruiken onze cellen het liefste?

Ademhalingsstelsel

Het lichaam heeft zuurstof nodig voor de verbranding. Je ademt dat in met de lucht.

(We onderscheiden bovenste- en onderste luchtwegen.) De bovenste luchtwegen bestaan uit:

- neusholte

- mondholte

- keelholte

- strottenhoofd

bronchie

vertakkingen

Luchtwegen zijn ruimten in je lichaam die gevuld zijn met lucht

Neusharen / neusslijmvlies / trilhaarcellen

neusholte & mondholte

• neusholte is bedekt met neusslijmvlies

• bloedvaatjes

• trilhaartjes

Waarom zit dit allemaal in je neus? 

neusslijmvlies:

-In het neusslijmvlies zitten slijmproducerende cellen, deze maken de neusholte vochtig, de ingeademde lucht wordt hierdoor ook vochtig

Bloedvaatjes:

-Dicht onder het neusslijmvlies lopen bloedvaatjes

-Het bloed verwarmt  het neusslijmvlies en hierdoor ook de binnenstromende lucht

Trilhaartjes:

-Verplaatsen het slijm met stofdeeltjes naar de keelholte waar het wordt ingeslikt

Antwoord:

-In de lucht die je inademt zitten vaak stofdeeltjes en ziekteverwekkers

-Voor in de neusholte zitten neusharen die de grote stofdeeltjes tegen houden

-Kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven plakken aan het neusslijmvlies

trilhaartjes: verplaatsen slijm met stofdeeltjes naar keelholte -> inslikken

neusslijmvllies: slijmproducerende cellen maken neusholte vochtig en ingeademde lucht ook vochtig, als dat niet gebeurd beschadigen de longen

Via de neusholte

Neusslijmvlies maakt de ingeademde lucht vochtig

Bloedvaatjes in de neusslijmvlies maken de lucht warm

Neusharen houden stofdeeltjes tegen

Reukzintuig in de neus: Waarschuwt voor giftige gassen

Ruiken

• ruiken doe je met je
reukzintuig
• reukzintuig bovein de
neusholte
• reukzintuig is een deel van
het neusslijmvlies
• neusslijmvlies houdt de
neusholte vochtig

Gaswisseling

• 1. Zuurstof gaat naar het bloed
  

Zuurstof gaat vanuit de longenblaasjes het bloed in (door de wand heen). Zuurstof bindt zich aan rode bloedcellen.

• 2. Koolstofdioxide gaat uit het bloed
  

Koolstofdioxide gaat vanuit het bloed de longblaasjes in (door de wand heen). We ademen koolstofdioxide uit.

Kijk goed naar de stand van huig en strotklepje

Ademhaling

Huig is open, lucht kan keel in

Strotklep is open, lucht kan luchtpijp in

Slikken

Huig is dicht, eten gaat niet in de neusholte

Strotklep is dicht, eten gaat slokdarm in

Verslikken

Huig of strotklep sluit niet goed, eten gaat luchtpijp in

Waardoor gaat de gaswisseling in de longen snel?

1. Groot oppervlak van de longblaasjes
2. Dunne wand van de longblaasjes
3. Groot oppervlak van de longblaasjes en een dunne wand longblaasjes
4. Dunnen wand longblaasjes en snel in en uit ademen

Waar vindt de gasuitwisseling plaats?

1. in de longblaasjes
2. in de bronchiën
3. In de luchtpijptakjes
4. in de neusholte

Waarin vertakt de luchtpijp

1. Bronchiën
2. Longblaasjes
3. luchtpijptakje
4. Strottenhoofd

Langs welke route bereikt zuurstof de longblaasjes?

1. neusholte - keelholte - luchtpijp - strottenhoofd - luchtpijptakje - bronchiën - longblaasjes
2. neusholte-keelholte-strottenhoofd - luchtpijp - luchtpijptakje - bronchiën - longblaasjes
3. neusholte - keelholte - strottenhoofd - luchtpijptakje - luchtpijp- bronchiën - longblaasjes
4. neusholte-keelholte-strottenhoofd - luchtpijp - bronchiën - luchtpijptakje - longblaasjes

Bloed dat naar de longblaasjes toestroomt is...

1. Zuurstofarm en koolstofdioxide rijk
2. Zuurstofrijk en koolstofdioxide arm
3. Zuurstofarm en koolstofdioxide arm
4. Zuurstofrijk en koolstofdioxide rijk

Wat wordt er uitgewisseld in de longblaasjes

1. Zuurstof in, Koolstofdioxide uit
2. Koolstofdioxide in, Zuurstof uit
3. Stikstof in, Koolstofdioxide uit
4. Zuurstof in , Stikstof uit

Borstademhaling:

 De tussenribspieren trekken samen. 

Door deze beweging gaat de borstkas omhoog en wordt groter,

de longen worden groter, waardoor er lucht in de longen stroomt. 

Tijdens het ademhalen kan je ook de borst naar voren en omhoog zien bewegen

Buikademhaling 

De spieren in het middenrif spannen aan en deze gaat naar beneden. De ruimte in je borstholte wordt groter, de longen groter en er stroomt lucht in de longen. Bij deze manier van ademhalen zet je buik een beetje uit, omdat je organen naar voren worden gedrukt.

Middenrifspieren zijn betrokken bij

1. Buikademhaling
2. Borstademhaling

Bij buikademhaling bewegen

1. ribben en borstbeen
2. het middenrif

Ribademhaling heet ook wel

1. Middenrifademhaling
2. Borstademhaling
3. Buikademhaling
4. Longademhaling

Astma

COPD

• COPD is ook een chronische longziekte
  
• Ook hier zwellen de slijmvliezen op en wordt er meer slijm gemaakt in de luchtwegen
  
• Patienten worden kortademig, hoesten meer en geven vaak slijm op
  
• Belangrijkste oorzaak: Roken!
  

Waardoor is iemand allergisch?

• Bij een allergie reageert je lichaam extreem gevoelig op antigenen. Die veroorzaken dan een afweerreactie.

• Bij mensen met een allergie geven sommige cellen in de slijmvliezen de stof histamine af waardoor een allergische reactie  ontstaat (bijv. jeukende ogen, niezen etc.)

Hooikoorts

• Allergie voor stuifmeelkorrels
• lichaam valt de stuifmeelkorrels aan
• Symptomen: tranende ogen, ontstoken slijmvliezen, loopneus, niesbuien, benauwdheid
  

Allergie

• Je lichaam reageert extreem gevoelig op antigenen van stoffen, waar de meeste mensen normaal op reageren.

• Een van de meeste bekende allergieën is hooikoorts.

Wordt astma door roken veroorzaakt?
En COPD?

1. Alleen Astma
2. Alleen COPD
3. Beide
4. Geen van Beide

Een ziekte waarbij de longen continu ontstoken zijn, noemen we?

1. COPD
2. Astma
3. longontsteking
4. bronchitis

Juist of onjuist?
Astma is een chronische ziekte

1. Juist
2. Onjuist

Bij de ziekte astma zijn de luchtwegen vernauwd, onder andere doordat spiercellen in de wand van de luchtwegen zich samentrekken. De ziekte astma is mede erfelijk bepaald.

Bij iemand die aan astma lijdt, bevindt het erfelijke materiaal voor astma zich alleen in de spiercellen van de luchtwegen.

1. juist
2. onjuist

In het voorjaar heb je meer last van hooikoorts dan in de winter

1. juist
2. onjuist

Bij COPD is/zijn de ..... kapot

1. Luchtpijp
2. Bronchiën
3. Longblaasjes

een allergische reactie op stuifmeelkorrels noemen we?

1. COPD
2. Astma
3. longontsteking
4. hooikoorts

Welke stelling is niet juist over allergie?

1. Je kunt uitslag, jeuk en ontstekingen krijgen
2. Je lichaam reageert sterk op een stof
3. Het afweersysteem in je lichaam reageert sterk op een stof
4. Je kunt voor allerlei stoffen allergisch zijn

Ademhaling bij dieren

Eencelligen: gaswisseling via celmembraan

Meercelligen (vissen, zoogdieren): speciale organen nodig

Insecten: buizensysteem (tracheeën), met openingen buiten

Eencelligen

• Alle organismen doen aan gaswisseling. 
  
• gaswisseling: Het opnemen van zuurstof en het afgeven van koolstofdioxide.
  
• Bij eencellige dieren vindt de gaswisseling plaats via het celmembraan.

Kieuwen

Ademhalingssysteem insecten

Ademhalinsorganen zijn sterk vertakte buizen (tracheeen).

Opening naar de buitenkant heet een stigma

Pompen met het achterlijf om lucht te verversen

Waar vindt bij eencellige dieren de gaswisseling plaats

1. in de celkern
2. in de vacuole
3. op het celmembraan
4. in de bladgroenkorrels

Hoe heten de openingen in het achterlijf van een insect

1. Stigma's
2. Tracheeën
3. Kieuwen
4. Longen

Stekelbaarsjes verversen het water in de kieuwen door pompende bewe-gingen te maken met de kieuwen.

1. Juist
2. Onjuist

Wanneer gaat het water uit de kieuwen van een vis?

1. Als zijn bek open is
2. Als zijn bek dicht is

Hoe heten het stelsel van buizen van insecten om adem te halen?

1. Stigma
2. Tracheeën
3. kieuwen
4. openingen

Vissen ademen met kieuwen. In welk onderdeel worden de gassen uitgewisseld?

1. kieuwplaatjes
2. kieuwbogen
3. kieuwdeksel
4. kieuwholte