2.3 De steden komen weer tot bloei B

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Tijd van Monniken en Ridders

2.3 De steden komen weer tot bloei

Terugblik

In de late middeleeuwen vonden in de agrarische sector belangrijke veranderingen plaats.

Noem een direct gevolg en een indirect gevolg van de nieuwe aanpak van boeren.

Terugblik

Een direct gevolg was dat de voedselopbrengsten stegen.

Gevolgen van de gestegen 

Indirecte gevolgen:

- dat de bevolking kon groeien.

- dat er handel kon worden gedreven met de overschotten.

Terugblik

Verbeteringen in de landbouw:

• het drieslagstelsel (2/3 van de grond kon worden gebruikt i.p.v. 1/2 zoals bij tweeslag)
• Woeste gronden werden in gebruik genomen (bossen en moerassen) als akkers
• Gebruik van een ijzeren ploeg in plaats van hout en gebruik van paarden i.p.v. ossen

Terugblik

Gevolgen van de toenemende opbrengsten:

• Bevolkingsgroei en toename handel. (Overschotten op lokale markten bij waterwegen en kruispunten van landwegen.)
• Ontstaan van jaarmarkten (lange-afstandshandel): Noord-Italiaanse steden, Champagnestreek en Vlaanderen.

Terugblik

Gevolgen van meer handel (1)

• Steden gingen nauw met elkaar samenwerken (12e eeuw: de Hanze: samenwerkingsverband in Noord-Europa)
• Binnen de Hanze golden handelsvoordelen en bescherming van reizende kooplieden (o.a specerijen, graan, wol, wijn, vis)

Terugblik

Gevolgen van meer handel (2)

• Koningen en adel gingen de handel bevorderen/stimuleren (welvaart) door meer veiligheid en snelle rechtspraak.
• Groeiende vraag naar geld. Het slaan van munten waardoor de geldhandel tot ontwikkeling kwam. Steden hadden hun eigen munten. 

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je:

• uitleggen welk belang stadsbewoners en landsheren hadden bij stadsrechten;
  
• beschrijven dat er in steden groepen mensen met verschillende politieke en economische rechten waren.

Economische en politieke rechten

• Bewoners onderhandelden met de heer voor speciale stadsrechten  zoals het recht om: jaarmarkten, rechtspraak, tolvrijheid, verdedigingsmuur.
• Heren gaven stadsrechten in ruil voor belastingen en militaire steun.
• Hierdoor werd de stad onafhankelijker van de heer. Ze gingen ook eigen wetten maken.  

Stadsbewoners

• Burgerij: Mensen met burgerrechten zoals:
  - berechting door stadsgenoten
  - In aanmerking voor bestuur.
• Patriciërs: Rijke families met de belangrijkste bestuursfuncties.
• Mensen zonder burgerrecht: armen, ongeschoolde arbeiders, (Door huwelijk of een geldsom konden ze wel burgerrecht krijgen.)

Gilden

• Om concurrentie tegen te gaan en de kwaliteit en prijzen te bewaken werden gilden gesticht.
• Ook een verzekering bij ziekte en overlijden.
• Als je geen lid was van een gilde mocht je dat beroep niet uitoefenen.
• Om het vak te leren ging je bij een meester van het gilde in de leer.

Verzwakking feodale stelsel

• Steden werden vrijer door stadsrechten.
• Steden werden rijker door de geldeconomie.
• Stedelingen waren minder afhankelijk van de bescherming van de heer. 

Huiswerk

Maak paragraaf 2.3 helemaal.