4V Thema 5 BS 5

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Veranderende ecosystemen

4 Vwo

Thema 5

Basisstof 5

Vandaag

Leerdoelen:

• Je kunt de veranderingen in een ecosysteem beschrijven

Programma:

1. Bespreken opdr. 23
2. Uitleg: successie en stabiele ecosystemen
3. Zelf werken

Energiestroom

Een deel van de productie van een trofisch niveau (Pn-1):

1. wordt niet gegeten (N)
2. wordt niet verteerd (F)
3. wordt gebruikt voor verbranding (R)
4. wordt gebruikt voor biomassa van het volgende trofische niveau (Pn)

BPP = alle biomassa die wordt geproduceerd door producenten.

NPP = BPP - dissimilatie

Successie

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniersoorten zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniersoorten. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus, waardoor de omstandigheden sterk verbeterd zijn. Hierdoor kunnen grotere planten op deze plek groeien, grotere dieren zich hier vestigen en het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de omstandigheden nóg gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen.

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

Evenwicht

Een systeem is in evenwicht als het zichzelf kan reguleren en daardoor stabiel blijft. Tussen twee evenwichten zit het kantelpunt.
Instabiel evenwicht gemakkelijk worden makkelijk verstoord.

Voorbeelden:

• Algenbloei bij eutroficatie
• Konijnen in de duinen

In welk ecosysteem blijft de biomassa gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Zelf werken

Lezen

Thema 5 BS 5 (blz. 115 t/m 120)

Maken

Thema 5 opdr. 26, 27, 29 en 30

Kun je:

• de veranderingen in een ecosysteem beschrijven?