Maatschappijleer strafrecht

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

2.6.1 De rechtstaat en het strafrecht

Wat zou er gebeuren als de overheid geen regels had om haar eigen acties te beperken?

Wat zou er gedaan kunnen worden om dit willekeurig handelen van de overheid tegen te gaan?

Legaliteitsbeginsel

• Alles wat de overheid doet, moet gebaseerd zijn op de wet
  
• Nieuwe wetten mogen niet met terugwerkende kracht worden toegepast
• Doel: bescherming van burgers tegen willekeurige en onverwachte acties van de overheid

Waarom is het belangrijk dat nieuwe wetten niet met terugwerkende kracht worden toegepast?

Legaliteitsbeginsel en strafrecht

Legaliteitsbeginsel zie je terug in de regels van het Wetboek van Strafrecht:

• Strafbaarheidsbeginsel
• Strafbepaling
• Ne bis in idem-regel
• Maximumstraf
• Verjaringstermijn

Strafbaarheidsbeginsel

•  Je mag niet veroordeeld worden voor een niet bestaand strafbaar feit
• Wat strafbaar is, moet in de wet staan

Strafbepaling

Er moet duidelijk omschreven zijn wat een strafbaar feit is in de wet

Waarom is het denk je noodzakelijk dat wetten duidelijk te begrijpen zijn voor alle burgers?

Ne bis in idem-regel

• Je kan niet 2 of meer keer vervolgt worden voor hetzelfde strafbaar feit
  
• Uitzondering bij bijzonderen gevallen, zoals nieuw bewijs door dna-analyse

Maximumstraf

•  De maximumstraf die de rechter mag opleggen is per delict wettelijk vastgelegd

Oplichting

Beroving

Autorijden onder invloed

Deelneming aan een criminele organisatie

Moord

Max 1 jaar gevangenisstraf

Max 4 jaar gevangenisstraf

Max 9 jaar gevangenisstraf

Max levenslange gevangenisstraf 

Max 6 jaar gevangenisstraf

Verjaringstermijn

•  Na 12 jaar kan je niet meer vervolgd worden voor een misdrijf
• Met uitzondering  voor ernstige misdrijven als moord, verkrachten of mensensmokkel

Het verjaringstermijn moet worden afgeschaft

Eens

Oneens

Misdrijf of overtreding

• Misdrijf
• Ernstig strafbaar feit
• Zoals mishandeling, doodslag, verkrachting en rijden onder invloed 
• Overtreding
• Minder ernstig strafbaar feit
• Zoals overlast, fietsen zonder licht en wildplassen

Gepaste straf

Per overtreding of misdrijf zoekt een rechter een gepaste straf 

zij hebben te maken met een maximale straf, ze mogen dus niet een hogere straf geven dan wat wettelijk is vast gesteld. 

• Cel: levenslang
• Taakstraf: 240 uur
• Boete: 1.030.000 euro 

een rechter kan ook kiezen voor maatregelen zoals TBS 

fraude

1. misdrijf
2. overtreding

diefstal

1. misdrijf
2. overtreding

vandalisme

1. misdrijf
2. overtreding

zededelict

1. misdrijf
2. overtreding

hebben jullie iets nieuws geleerd?

Ja

Nee

Een beetje