Les 6: Theater in de Middeleeuwen

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Les 6: Theater in de Middeleeuwen

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven op welke manier en met welk doel het theater voorzichtig zijn intrede in de kerk deed.

- Je begrijpt de ontwikkeling van het liturgisch drama en het ontstaan van de mysterie-, passie- en mirakelspelen.

-Je hebt de begrippen theatervormgeving en spelvormgeving opgefrist.

Liturgisch drama

• Liturgie (kerkdienst) moet aantrekkelijker worden voor leken: liturgisch drama ontstaat.
• ​Voorgelezen verhalen uitbeelden voor de kerkgangers in dialoogvorm. ​
• Beperkte regie.​
  
• Werd groot --> verplaatst eerst in de kerk (per scene), later ​naar buiten
• Eerst in Latijn, later ook in de volkstaal. 
• ​Wordt steeds minder een mis en steeds meer theater.
• Begin 14e eeuw geen liturgisch drama meer in de kerk --> mysteriespel

Video: theater in de ME

Verklarende woordenlijst:

Cycle play = mysteriespel

clergy = geestelijken

clerical = geestelijk / kerkelijk

secular = seculier (= wereldlijk, niet-kerkelijk)

Guild = gilde

Mysteriespel: kenmerken

• ​Vindt plaats buiten de kerk.​
• Gebaseerd op Bijbelverhalen of het leven van heiligen​
• Kan dagenlang duren.​
• Wagenspel: de verschillende scènes worden op boerenwagens gespeeld met elk een eigen decor. 
• Passiespel: over lijdensweg en kruisiging Jezus Christus​

Mirakelspel: kenmerken

• Staat losser van de Bijbelteksten
• Onderwerp: zondaars die hun leven beteren, vaak door een wonder.
• Sterke morele boodschap (goed/kwaad): 'memento mori'
• Voorbeeld: Mariken van Nieumeghen, Elkerlyck

Verhaalanalyse: 5 W's

Bekijk het filmpje over Mariken van Nieumeghen.

Noteer de informatie bij de 5 W's in de volgende slide

Wie: Marieke (Emmeken), oom, tante, duivel (Moenen),paus
Waar: (buiten en in) Nijmegen
Wanneer: een periode van 6 jaar
Maar WAT, WAAROM:

Theatervormgeving

Spelvormgeving

Decor

Kostuum

Grimering

Muziek

Belichting

Lichaam

Stem

Mise-en-scene

Locatie

speelstijl

THEATER

Verhaal

Theater

VORMGEVING

Theater SPEL

5 W's

- decor, locatie

- attributen, rekwisieten

-kostumering

- kap en grime

- licht
- muziek
- audiovisueel

- Lichaam

- Stem

- Speelstijl

- Mise-en-scene

Voorstelling

wat te zien/te horen, wat voor soort stuk

Opdracht (20 minuten)

Je maakt een korte scène (± 2 minuten) van een liturgisch drama in groepen van 4/5 op basis van een gegeven bijbelverhaal. Let daarbij op de punten:

• De regie is simpel
• Het spel is weinig naturalistisch, eerder voorgedragen tekst
• het is in dialoogvorm
• Iedereen heeft een rol
• Je gebruikt minimaal 2 locaties (en verplaatst dus ook daarheen)

Stappenplan

- Zoek het bijbelverhaal dat je hebt gekregen op en lees goed door;

- Bewerk de tekst tot een kort script in dialoogvorm;

- Verdeel rollen (verzin er desgewenst passende rollen bij);

- Repeteer en voer uit.

- Extra: verzin iets simpels met rekwisieten / decor 

Groep 1: Zondeval 

Groep 2: Annunciatie

Groep 3: Laatste avondmaal (en iets verder)
Groep 4: Wederopstanding van Christus

Groep 5: Pinksteren