KADER uitleg Hoofdstuk 5

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

H5 Samen in de wereld

In deze lessonup vind je de uitleg die hoort bij dit hoofdstuk. 

Op het einde vind je een oefentoets.

Leven in armoede

Gevolgen van armoede:

• Ondervoeding (te weinig goede voeding)
• Analfabetisme (veel mensen kunnen niet lezen en schrijven)
• Lage koopkracht (weinig geld om de basisbehoefte te kunnen betalen)

In ontwikkelingslanden is niet iedereen arm. Het verschil tussen rijk en arm is daar vaak heel erg groot.

Leven in armoede

Vicieuze cirkel

• Door armoede hebben mensen weinig te besteden
• Hierdoor kunnen ze minder gaan kopen
• Dan wordt er dus ook minder geproduceerd
• Waardoor de werkloosheid toeneemt
• Hierdoor stijgt dan weer de armoede.

Je ziet dat er hier sprake is van een vicieuze cirkel waar je vaak moeilijk uit kunt komen

Huiswerk

Maak van paragraaf 1 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 7 + 11

Bevolkingsgroei en welvaart

Nationaal inkomen is het inkomen van alle inwoners bij elkaar opgeteld.

Nationaal inkomen per hoofd van de bevolking is het nationaal inkomen delen door het aantal inwoners.

Immigratie is alle mensen die naar jou land toe gaan.

Emigratie is alle mensen die uit jou land weg gaan.

Huiswerk

Maak van paragraaf 2 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 9 + 12

Oorzaken armoede

Oorzaken van armoede

• Kennis (mensen zijn onvoldoende)
• Natuur (geen vruchtbare grond, geen grondstoffen in de grond)
• Oorlog
• Protectie (door invoerrechten worden jouw producten extra duur gemaakt zodat het buitenland niets bij jou komt kopen)

Huiswerk

Maak van paragraaf 3 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 8 + 10

De handel in grondstoffen

De prijs van grondstoffen worden bepaald door vraag en aanbod.

Hierdoor kan de prijs elke dag anders zijn.

Bij een grondstoffenfonds koopt (vraag stijgt) de overheid de producten op als de prijs te ver daalt om zo een verdere daling te voorkomen. Als de prijs te veel stijgt dan verkoopt (aanbod stijgt) de overheid de grondstoffen weer om de prijsstijging af te remmen.

Een grondstoffenfonds kan alleen bij grondstoffen die je langere tijd kunt opslaan.

De handel in grondstoffen

Bij een monocultuur (mono is een ander woord voor één) is het land vaak afhankelijk van één exportproduct.

Wanneer de prijs daalt hebben zij direct een groot probleem, want dan verdienen ze een stuk minder.

De ruilvoet is de verhouding tussen de gemiddelde exportprijzen en de gemiddelde inkoopprijzen. Bij een lage ruilvoet kunnen ze minder importeren. 

Ruilvoet stijgt als de exportprijzen harder stijgen dan de importprijzen.

Huiswerk

Maak van paragraaf 4 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 6 + 9

Een land in ontwikkeling

Multinationals (bedrijven die in vele landen zijn gevestigd) hebben vaak ook fabrieken in ontwikkelingslanden omdat de lonen hier een stuk lager zijn. Hierdoor stijgt de werkgelegenheid in die landen. Helaas ontwijken die grote bedrijven de belasting in die langen waardoor de overheid te weinig geld heeft voor de noodzakelijke voorzieningen.

Een land in ontwikkeling

IMF (Internationaal Monetair Fonds) kan arme landen helpen met geld lenen tegen gunstige voorwaarde (lage rente) mits ze aan hun IMF eisen voldoen.

De staatschuld van een land wordt als volgt berekend:

Schuld begin - Aflossing + extra lening = Schuld eind

Let op de rente verminderd nooit de staatsschuld

Huiswerk

Maak van paragraaf 5 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 6

Ontwikkelingssamenwerking

Diverse soorten hulp:

• Noodhulp (tijdelijke hulp in geld of opvang
• Structurele hulp (blijvende hulp in geld, kennis of machines)
• Vermindering invoerrechten (lagere invoerrechten is beter voor een land)

Als de invoerrechten worden verminderd dan stijgt de werkgelegenheid in het ontwikkelingsland en daalt de werkgelegenheid bij ons. Hierdoor zal de import toenemen vanuit dat ontwikkelingsland

Ontwikkelingssamenwerking

Bij gebonden hulp moet het land een deel van het ontvangen bedrag uitgeven in het land waar het vandaan komt. Bij ongebonden hulp mogen ze zelf bepalen waar ze het aan uitgeven.

Gebonden hulp is beter voor de werkgelegenheid in Nederland

Bilaterale hulp is de hulp die een ontwikkelingsland direct ontvangt van een ander land zonder tussenkomst van een andere instelling.

Hulp kan ook komen van internationale instellingen zoals VN (verenigde naties), Wereldbank of IMF (Internationaal MonetairFonds)

Huiswerk

Maak van paragraaf 6 de volgende opdrachten:

1 t/m 4 + 8 + 9

(N)iets voor jou?

Je kunt zelf ook veel doen voor ontwikkelingslanden zoals:

• Bewust kiezen voor een fairtrade product
• Geen producten kopen die door kinderen zijn gemaakt
• Geld beleggen in microkredieten (kleine leningen voor ondernemers uit arme landen)
• Ontwikkelingswerk (in het land zelf helpen)

Huiswerk

Maak van paragraaf 7 de volgende opdrachten:

1 t/m 5 + 8 + 9

Oefentoets

Wat is koopkracht?

1. Hoeveel je verdient
2. Hoeveel winkels ergens zijn
3. Hoeveel je kunt kopen met je inkomen
4. Hoeveel inkomen de overheid krijgt

Elektriciteitsnet en stromend water zijn voorbeelden van infrastructuur?

1. Juist
2. Onjuist

Een land telt 3,2 miljoen inwoners per 1000 inwoners worden er 19 mensen geboren en sterven er 16 mensen.
Met hoeveel mensen groeit of krimpt het inwonersaantal?

Een land telt 3,2 miljoen inwoners per 1000 inwoners worden er 19 mensen geboren en sterven er 16 mensen.
Met welk percentage groeit de bevolking?

Lagere invoerrechten voor een ontwikkelingsland betekent ...... in het ontwikkelingsland

1. meer werkgelegenheid
2. minder werkgelegenheid

Vraag en aanbod bepalen de prijs.
Wanneer zal de prijs stijgen?

1. Wanneer het aanbod stijgt
2. Wanneer de vraag stijgt
3. Wanneer het aanbod daalt
4. Wanneer de vraag daalt

Vicieuze cirkel, door armoede komt armoede. Zet de volgende onderdelen in de juiste volgorde

1

2

3

4

Overheid verwaarloost de infrastructuur

Bedrijven produceren minder

Overheid ontvangt minder belastingen

Bedrijven hebben last van de slechte infrastructuur

De ruilvoet is?

1. Hoeveel een land exporteert
2. Hoeveel een land importeert
3. Het totale inkomen van een land
4. Verhouding tussen export en import

Wanneer de export stijgt en de import blijft gelijk dan is dat ...... voor de ruilvoet

1. Gunstig
2. Ongunstig

Een land gaat grondstoffen VERKOPEN uit een grondstoffenfonds wanneer ......

1. de wereldmarktprijs hoger is dan de aanvaardbare prijs
2. de wereldmarktprijs lager is dan de aanvaardbare prijs
3. de wereldmarktprijs gelijk is aan de aanvaardbare prijs

Een land heeft een schuld op 1 januari van 265 miljoen. Ze lossen dat jaar 30 miljoen af en betalen 17 miljoen rente. Helaas hebben ze hiervoor wel een nieuwe lening moeten afsluiten van 20 miljoen. Hoe groot is nu de nieuwe schuld?