Les 1: NAH

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Niet aangeboren hersenletsel (NAH) 

Zorgvragers met aandoeningen aan de hersenen

Epidemiologie

• Jaarlijks krijgen in Nederland naar schatting 130.000 tot 140.000 mensen te maken met een vorm van hersenletsel, hiervan zijn er 19.000 kinderen en jongeren.
• Jaarlijks houden ongeveer 40.000 mensen blijvende beperkingen over aan NAH.

Traumatisch hersenletsel

Niet traumatisch hersenletsel

Zuurstof tekort na reanimatie

Auto ongeluk

Covid-19

Val van de trap

Vergiftiging door alcohol of drugs

Traumatisch Hersenletsel

- Zonder schedelletsel:

- (Verkeers)ongeval;

- val;

- zwaar voorwerp tegen het hoofd;

- klap tegen het hoofd;

- shaken baby-syndroom.

Met schedelletsel:

- Binnendringen van botgedeeltes als gevolg van schedelbreuk;

binnendringen van een voorwerp, zoals een kogel, steekwapen of ijzeren voorwerp.

Niet-traumatisch hersenletsel ontstaat door een proces in het lichaam. Voorbeelden van niet-traumatisch hersenletsel zijn:

- Beroerte/Cerebro Vasculair Accident (CVA):

 herseninfarct (afsluiting bloedvat);

 hersenbloeding;

- infectie:

 hersenen (encefalitis);

 hersenvliezen (meningitis);

 bloed (sepsis);

- gezwel/tumor;

- vergiftiging/intoxicatie (drugs, alcohol);

- zuurstofgebrek (hypoxie/anoxie), ten gevolge van:

 hartstilstand;

 reanimatie;

 bijna-verdrinking;

 Afsluiting luchtpijp;

 rookvergiftiging;

- epilepsie;

- waterhoofd/hydrocephalus;

- stofwisselingsaandoeningen;

- Covid-19 (coronavirus)

De volgende degeneratieve ziekten kunnen ook als NAH worden geclassificeerd, maar worden in de zorg niet onder NAH genoemd, omdat de behandeling, zorg en gevolgen van deze aandoeningen zeer verschilt van de andere vormen van niet-aangeboren hersenletsel:

Multiple Sclerose;

Parkinson;

Alzheimer;

ziekte van Huntington.

Welke van de volgende aandoeningen wordt niet als NAH beschouwd?

1. CVA Infarct
2. Alzheimer
3. Val op het hoofd
4. Covid-19

feitjes over NAH

• NAH ontstaat na de geboorte.
• Het kan ontstaan door verschillende oorzaken.
• Er ontstaat een breuk in de levenslijn. Door deze breuk is er sprake van een veranderd leven. Er is een tijd van vóór en een tijd na het hersenletsel. 
• Hersenletsel verandert mensen, bijna niemand wordt weer zoals hij of zij was.
  
• NAH is geen diagnose maar een verzamelnaam van allerlei aandoeningen in het brein.
  

 

Zichtbare gevolgen

Onzichtbare gevolgen

halfzijdige verlamming

Incontinentie

epilepsie

Verwaarlozing lichaamshelft

concentratiestoornis

prikkelbaar

initiatief-loos

Zichtbare (lichamelijk) gevolgen

• Hemiplegie
• Hemiparese
• Hemianopsie
• Apraxie
• Incontinentie
• Epilepsie

Onzichtbare gevolgen

• Cognitief: aandacht- en concentratievermogen, vermoeidheid, geheugenstoornis (agnosie)
• Communicatief: taal en spraakstoornissen (afasie, dysartrie)
• Gedragsmatig: geen/verminderd ziekte inzicht, rusteloos, agressief, teruggetrokken
• Emotioneel: karakterverandering, decorumverlies, verminderd zelfvertrouwen, onzekerheid, depressie

Hemiplegie _ halfzijdige verlamming

Hemiparese - halfzijdige spierzwakte of verlamming

Hemianopsie - zicht

Behandeling?

(Neuro)revalidatie 

met o.a. neuroloog, neuroverpleegkundige, psycholoog, fysiotherapeut, ergotherapeut, logopedist, gedragskundige, spelactiviteitentherapeut etc.

Zeer weinig mensen herstellen volledig na hersenletsel.

Vervolg

De volgende degeneratieve ziekten kunnen ook als NAH worden geclassificeerd, maar worden in de zorg niet onder NAH genoemd, omdat de behandeling, zorg en gevolgen van deze aandoeningen zeer verschilt van de andere vormen van niet-aangeboren hersenletsel:

Multiple Sclerose;

Parkinson;

Alzheimer;

ziekte van Huntington.

Wat is een symptoom van acuut hersenletsel?

1. Braken
2. Spierspasmen
3. Hoofdpijn
4. Benauwdheid

 

Stoornissen bekend bij zorgvragers met letsel in de hersenstam

Bewustzijnsstoornissen

In de acute fase vaak prikkeling van het braakcentrum

Afhankelijk van de plaats van het letsel kunnen er ook stoornissen in het gevoel en motoriek ontstaan.

Door aantasting van oogspierkernen kan er dubbelzien ontstaan.

Sufheid, verwardheid en loopstoornissen kunnen symptomen zijn van.......

1. Syndroom van Korsakov
2. Syndroom van Wernicke
3. Verslaving aan lachgas

Korsakov is het gevolg van jarenlange alcoholverslaving in combinatie met slecht voeding. 

Het is een chronische aandoening, die vooraf gegaan wordt door een acute fase (de ziekte van Wernicke). 

Het syndroom van Wernicke is het gevolg van een tekort aan Vit b1, wat verholpen kan worden door het tijdig toedienen van Thiamine. Echter helpt dit op de langere termijn niet als de verslaving nog aanwezig is.

 

Bij kortdurend zuurstof gebrek zijn duizeligheid, verwardheid, misselijkheid, bewusteloosheid.

Gevolgen op de lange termijn:

Tekort aan vit B12 zorgt voor zenuwschade (verdoofd gevoel in de ledematen (signalen worden niet meer doorgegeven)

Dwarslaesie of uitvalsverschijnselen

Opdracht

Bekijk het filmpje en beredeneer de symptomen bij de verschillende soorten hersen beschadigingen. 

- Hersenstam

- Kleine hersenen

- Grote hersenen

Paars, geel, blauw en groen zijn de grote hersenen  verantwoordelijk voor alle vrijwillige bewegingen, denken, intelligentie, bewustzijn, geheugen en persoonlijkheid.

Bruin de kleine hersenen  coördineren, houding, beweging en motorische vaardigheden. Bewegingen zouden ongecontroleerd zijn.

Oranje is de hersenstam  bestaat uit 3 onderdelen welke verantwoordelijk zijn voor controleren ademhaling/hartslag/bloeddruk, controleren en coördineren van spieren.