Tekstopbouw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Goedemorgen klas 2C

Vandaag...

- stillezen

- Lezen hoofdstuk 1

Vandaag...

-lezen eigen leesboek 15 min

- Blok 3.3 Lezen 

 tekstopbouw: inleiding, middenstuk, slot

 Huiswerk:

Zie weekplanner

Leerdoelen:

- Ik weet hoe een tekst is opgebouwd

Leerdoel

Je weet hoe een tekst is opgebouwd (inleiding, middenstuk, slot).

Opbouw van een tekst

- Inleiding

- Middenstuk (kern)

- Slot

De meeste teksten beginnen met een inleiding

1. Waar
2. Niet waar

De meeste teksten hebben een slot

1. Waar
2. Niet waar

'Een tekst bestaat uit drie delen' is hetzelfde als 'een tekst bestaat uit drie alinea's'

1. Waar
2. Niet waar

Welk deel van de tekst bevat meestal de meeste alinea’s?

1. inleiding
2. kern
3. slot

In welk deel van de tekst vind je de meeste nieuwe informatie over het onderwerp?

1. Inleiding
2. kern
3. slot

Inleiding

Het onderwerp wordt aangekondigd in de inleiding.

Dit gebeurt vaak met een

- voorbeeld

- anekdote (grappig verhaaltje)

- bijzondere gebeurtenis

De lezer wordt nieuwsgierig gemaakt...

Middenstuk

Dit is het grootste gedeelte van de tekst.

Hierin staat de meeste informatie over het onderwerp.

Het middenstuk bestaat uit alle alinea's tussen de inleiding en het slot.

Slot

Het laatste deel van de tekst is het slot. Hier vind je bijvoorbeeld:

- conclusie (dus, daarom)

- of een samenvatting (kortom, al met al)

-of een vooruitblik naar de toekomst

- of een aanbeveling (advies)

- of aansluiting bij de inleiding

Let op:

- Een nieuwsbericht heeft meestal geen slot. 

In deze berichten staat het belangrijkste 

vaak aan het begin van de tekst. 

Het deel daarna geeft extra informatie.

- Informatieve teksten (naslagwerken en op internet) zit meestal geen inleiding en slot.

tekstopbouw

Twee manieren om een tekst op te bouwen komen veel voor:

• Een driedeling: inleiding-kern-slot;
• Een tweedeling: inleiding-kern. Deze indeling vind je het meest in nieuwsberichten 

Inleiding

Kern

Slot

Op welke plaats in een tekst hoort een conclusie?

1. slot
2. inleiding
3. kern
4. kern of slot

Waar wordt een anekdote gebuikt?

1. Middenstuk
2. Slot
3. Inleiding

Waar of niet waar: een krantenartikel heeft altijd een slot

1. Waar
2. Niet waar

Waar of niet waar:
Deelonderwerpen komen voor in de inleiding

1. Waar
2. Niet waar

Opbouw van alinea's

Alinea = een deel van de tekst die bij elkaar hoort.

Je herkent een alinea doordat er een witregel tussen zit, de tekst een stukje inspringt of dat er een stukje wit aan het einde is.

Opbouw van alinea's

Een alinea bevat altijd een 

KERNZIN

Kernzin is de belangrijkste informatie uit de alinea.

De kernzin vind je meestal aan het begin van de alinea als eerste zin.

De rest van de alinea is een toelichting op de kernzin 

Waaraan zie je dat dit de inleiding van de tekst is? Er zijn twee goede antwoorden.

1. Er worden vragen gesteld
2. Er staat waar het over gaat: je bed opmaken is ongezond.
3. Je weet nu alles over huisstofmijten.
4. Je wilt weten waarom je bed opmaken ongezond is.

In het middenstuk van een tekst...

1. ...staat vaak veel informatie over het onderwerp (hoe, waarom of wat e.d.)
2. ...wordt het belangrijkste van de tekst nog een keer herhaald.
3. ..staat waarom je nieuwsgierig wordt om verder te lezen
4. ...wordt het onderwerp van de tekst ingeleid.

In het slot van een tekst...

1. ...staat vaak veel informatie over het onderwerp (hoe, waarom of wat e.d.)
2. ...wordt het belangrijkste van de tekst nog een keer herhaald.
3. ..staat waarom je nieuwsgierig wordt om verder te lezen
4. ...wordt het onderwerp van de tekst ingeleid.

Leg uit hoe je aan de slotalinea kunt zien of een tekst een tweedeling of een driedeling heeft.

Uit welke twee delen bestaat een goed opgebouwde alinea?

Waar vind je meestal de kernzin?

Welke informatie verwacht je bij deze kernzin?
-Spanning kan verschillende oorzaken hebben-

Welke informatie verwacht je bij deze kernzin?
-Het afsteken van vuurwerk rond oud-en-nieuw moet verboden worden.-

Hoofd- en bijzaken

De belangrijkste informatie over het onderwerp van de tekst noem je hoofdzaken.

De minder belangrijke informatie zijn de bijzaken.

Bijzaken kunnen zijn:

• een voorbeeld
• een herhaling
• een uitleg

Kernzinnen horen bij de hoofdzaken van een tekst

1. waar
2. Niet waar

Soms kan een hele alinea een bijzaak zijn.

1. Waar
2. Niet waar

Om de tekst te begrijpen zijn bijzaken altijd nodig

1. Waar
2. Niet waar

De angst voor spinnen heet ook wel spinfobie

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Het is een vrees die bij heel veel mensen voorkomt, maar die we eigenlijk nooit behandelen.

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

De meeste mensen vinden dat niet nodig, ze hebben er immers niet veel last van.

1. Hoofdzaak
2. Bijzaak

Aan het werk

3.3 blz 148 Opdracht 7, 8, 9 en 10 

Klaar?

3.2 blz 89 tekst 4

Opdracht 16, 17, 18, 19, 20 21,

Maak de test jezelf van blok 2.3