Thema 3: BS3 de lever

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Een persoon ademt rustig in en uit. Het diagram geeft de verandering van de pCO2 in de ademlucht op een bepaalde plaats in de luchtpijp weer gedurende een aantal ventilatiebewegingen.

Op welke van de tijdstippen beginnen de middenrifspieren van deze persoon zich samen te trekken?

1. P
2. Q
3. R

De ademhalingsfrequentie wordt direct beïnvloed door

1. De pCO2 van de ingeademde lucht
2. De pCO2 van het bloed
3. De pO2 van de ingeademde lucht

In de afbeelding wordt het verband weergegeven tussen de zuurstofverzadiging van hemoglobine bij verschillende waarden van de zuurstofdruk en bij een koolstofdioxidedruk van 5, van 7 en van 9 kPa. In een experiment verricht een proefpersoon gedurende een bepaalde tijd steeds zwaardere arbeid.
Wordt, ten gevolge van de verandering van de pCO2 tijdens inspanning, de hoeveelheid O2 die per ml
bloed aan de weefsels van de proefpersoon wordt afgegeven, kleiner, blijft die gelijk of wordt die groter?

1. wordt kleiner
2. wordt groter
3. blijft gelijk

Wanneer is de druk in de interpleurale ruimte (tussen longvlies en borstvlies) het hoogst?

1. Tijdens de inademing
2. Tijdens de uitademing

Basisstof 3: De lever

Lesopbouw:

Lessonup met:

Uitleg bouw en functie lever

video

zelfsturend werken

Leerdoelen

• Je kunt de bouw, 
• werking en functies van de lever beschrijven 
• en je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de lever (homeostase)

Bouw lever

• Op hoekpunt elk leverlobje aftakkingen van poortader, leverslagader en galgang
• Midden leverlobje aftakking van leverader

Bouw: Binas 82D

Bouw van de lever

De bouw van de lever

Een leverlobje is zeshoekig en 1 mm in doorsnee.

Op de hoekpunten van het leverlobje zitten aftakkingen van de leverslagader en de poortader (en de aftakkingen van de galgang).

In het midden zit de aftakking van de leverader

Bouw: Binas 82D

www.bioplek.org

biologiepagina.nl

Kijkvraag filmpje

Wat zijn de taken van de lever?

Kijkvraag filmpje

Wat zijn de taken van de lever?

taken van de lever 

1. afbraak van rode bloedcellen/hemoglobine -> bilirubine, ferritine en galzouten -> emulgerende werking op vetten
2. tijdelijke opslag van glucose uit bloed in glycogeen (o.i.v. insuline) en afgifte van glucose aan bloed (o.i.v. glucagon)
3. transaminering: essentiële aminozuren (uit voeding) kunnen worden omgezet in niet-essentiële aminozuren -> afb.36 op p.139

taken van de lever (vervolg)

1. afbraak van aminozuren (bij overmaat of schade) tot ureum  -> afb.37 p.139
2. synthese van plasma-eiwitten: albumine, globulinen, fibrinogeen, protrombine
3. detoxificatie: alcohol, medicijnen -> afb.39 p.140
4. productie van cholesterol -> enterohepatische cyclus
5. zeer actief orgaan -> warmte transport via bloedbaan

Functies van de lever

• Gal - galblaas - twaalfvingerige darm
• rode bloedcellen - bilirubine (galwegen)+ ijzer (ferritine - opslag)
• opslag - vitaminen, mineralen en glycogeen - bloedsuikerspiegel
• eiwitstofwisseling - transaminering - overbodige AZ - desaminering (ammoniak - ureum)
• lipidenstofwisseling - cholesterolconcentratie - galzure zouten/steroidhormonen/vit D
• stollingsfactoren - fibronigeen en protrombine
• detoxificatie - onwerkzaam (alcohol) of opslag (kwik) - levercirrose - vetopslag

Lever functies

Huid

Lever&Galblaas

De lever produceert gal (0,5L per dag). 

Gal wordt opgeslagen in de galblaas.

Bevat bilirubine, galzuur, cholesterol en water

Gal maakt grote vetdruppels kleiner > emulgeren

Dit is dus niet verteren!

Koolhydraatstofwisseling

Eiwitstofwisseling

Eiwitstofwisseling

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren 

-> transaminering

Eiwitstofwisseling

Deaminering: stikstofgroep wordt verwijderd -> ureum wordt gevormd.

Eiwitstofwisseling

9 van de 20 aminozuren zijn níet door de lever te maken: essentiële aminozuren.

Overtollige aminozuren worden door de lever afgebroken (er is geen ‘voorraad’). 

De lever produceert verschillende plasma-eiwitten.

Eiwitstofwisseling

De lever kan aminozuren omzetten in andere aminozuren -> transaminering

Poortader

• Bloedvaten van de
  darmwand naar de lever.
• Vervoert voedingsstoffen naar de lever.

Quiz

Poortader

Leverader

Leverslagader

1.

2.

4.

4.

3.

1.

5.

6.

7.

Leverslagader

Poortader

centrale ader

Galgang

Levercellen

Ader

Bindweefsel

alcohol wordt afgebroken door de lever ; hoe komt het dat alcohol dan toch je hersenen bereikt, waardoor je aangeschoten/dronken wordt?

welk van de genoemde bloedvaten is arm aan zuurstof en rijk aan voedingsstoffen?

1. leverslagader
2. leverader
3. poortader
4. maagader

waardoor maakt je lichaam meer ureum wanneer je koorts hebt?

De lever zorgt NIET voor:

1. Het filteren van het bloed
2. het maken van nieuwe eiwitten van aminozuren
3. Het afbreken van alcohol en medicijnen
4. Het afvoeren van bilirubine van versleten bloedcellen

welke twee belangrijke taken heeft cholesterol in ons lichaam?

pasgeboren baby's hebben regelmatig een gele huidskleur; waardoor wordt deze veroorzaakt?

Kijk in je binas
waar kunnen aminozuren, glycerol en vetzuren verwerkt worden voor de stofwisseling?

Welke stof kan NIET opgeslagen worden in de lever?

1. Vitamine D
2. glycogeen
3. bilirubine
4. ferritine

Wat houdt transaminering in?

Welke afvalstof wordt geproduceerd bij de desaminering van aminozuren?

1. cholesterol
2. ammoniak
3. ureum
4. koolstofdioxide

Van welke bloedvaten ontvangt de lever bloed?
En welke 'uitgangen' heeft de lever?

In deze delen van het verteringsstelsel komen verteringssappen bij de voedselbrij:

1. mond, slokdarm, maag
2. 12-vingerige darm, dunne darm, dikke darm
3. mond, dunne darm, endeldarm
4. mond, maag, dunne darm

Welk enzym heeft dezelfde optimumtemperatuur als de enzymen in jouw darmen?

1. enzym A
2. enzym B

Lipase is een enzym. Wat is het substraat bij dit enzym?

1. vetten
2. gal
3. geëmulgeerde vetten
4. monoglyceriden, glycerol en vetzuren

De alvleesklier is een:

1. Exocriene klier
2. Endocriene klier
3. Beide
4. Geen van beide

Als de lever teveel alcohol te verwerken krijgt, is er een grote kans op een leverbeschadiging. Welk proces in het darmkanaal kan minder goed verlopen als gevolg van een leverbeschadiging?

1. De darmperistaltiek.
2. De vertering van eiwitten.
3. De vertering van koolhydraten.
4. De vertering van de vetten.

Bij langdurig overmatig alcoholgebruik neemt de lever in omvang toe. De leverfunctie neemt echter steeds verder af. Een van de symptomen bij een falende lever is een gelige huidskleur.

Welke van de volgende falende leverfuncties is een verklaring voor het ontstaan van deze gele kleur?

1. De lever kan minder afvalstoffen via de gal verwijderen.
2. De lever kan minder alcohol afbreken.
3. De lever kan minder aminozuren afbreken.
4. De lever kan minder glycogeen opslaan.

Aan de slag

25 t/m 31

klaar: oefenen op biologiepagina.nl

biologiepagina.nl

Ik heb de leerdoelen van basisstof 3 onder de knie

😒🙁😐🙂😃

Wat vind je lastig/moeilijk?