Hoofdstuk 8 paragraaf 5 De Sociale kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.5 De sociale kwestie

ka:   De discussies over de sociale kwestie

Voorkennis nodig voor deze les: Je weet het belangrijkste ideaal van socialisten.

Planning voor vandaag

1. Uitleg werkvorm. 
2. Herhaling (Samen)
3. Uitleg: Samen of individueel.
4. Uitleg 2: Samen of individueel. 
5. Afsluiting (samen) 

Leg uit wat de sociale kwestie was.

Wat heeft het ontstaan van de industriële samenleving te maken met de sociale kwestie.

de Sociale Kwestie.

Arbeidersvraagstuk

• De slechte woon- en werkomstandigheden van de arbeiders, vrouwen- en kinderarbeid, honger, werkeloosheid

• Eind 19e eeuw., vooral in de steden.
• 'De rijken worden rijker, de armen worden armer’
• Bij economische crisis werden de arbeiders ontslagen. 
• Censuskiesrecht

Let op: De weekinkomsten van een mannelijke arbeider

was ongeveer 900 cent (9 gulden)

Leg uit wat het verband is tussen de economische crisis en de quote: "De rijker worden rijker en de armen worden armer''

Planning voor vandaag

1. Uitleg werkvorm. 
2. Herhaling (Samen)
3. Uitleg: Samen of individueel.
4. Uitleg 2: Samen of individueel. 
5. Afsluiting (samen) 

Leg uit hoe liberalen, confessionelen en socialisten dachten over het oplossen van de sociale kwestie.

Wie helpt de arbeiders? 

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Leg uit waarom veel liberalen tegen inmenging waren van de overheid over de sociale kwestie. Maak hierbij gebruik van een ideaal van de liberalen.

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten

• Sociale wetten kosten teveel geld

• Rechts in de politiek

Liberalen en de sociale kwestie:

• principe: geen of zo weinig mogelijk invloed van de staat
• 1874: Kinderwet Van Houten:
• - eerste sociale wetgeving in Ned
• - liberaal parlementslid
• - beweegredenen van Van Houten:
• 1.  humanitair
• 2. angst voor ontluikend verzet/revolutie

Geef één rede waarom streng gelovigen voor ingrijpen waren en tegen ingrijpen waren van de sociale kwestie.

Confessionelen

• Confessie=geloof (Protestant/Rooms-katholiek)

• Ongelijkheid omdat God het zo wil

• Goede christenen helpen elkaar

• Werkgevers en werknemers moeten er samen uitkomen

Leg uit hoe socialisten verschillend dachten over hoe de sociale kwestie aangepakt moest worden.

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

• Links in de politiek

Leg uit wat een verzorgingsstaat.

Eind: Leg uit waarom de verzorgingsstaat beter past bij sociaaldemocraten dan bij sociaal-revolutionairen.

Voorkennis nodig voor de volgende les: Je weet welke Europese landen koloniën hadden in Afrika, Amerika en Azië.

Aan de slag: Huiswerk

1.  Maken paragraaf 8.5
2. Leren leerdoelen 8.5. 

Begrippen uit deze les:

economische crisis: lange tijd van economische achteruitgang en werkloosheid.

sociale kwestie: het probleem van de slechte leef- en werkomstandigheden van de arbeiders.

verzorgingsstaat: staat waarin de overheid zich inzet voor welvaart en welzijn (prettig leven) van zijn burgers
.

vakbonden: organisatie van werknemers.

sociale wet: wet die zwakkeren in de samenleving beschermt