P8W3: TV5 - Tijd van ontdekkers en hervormers 1

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 2,3

P8W3: TV5 - Ontdekkers en Hervormers 1

In deze les

• Lesdoelen
• Korte terugblik vorige les
• Introductie tijdvak 5: Florence 1500 / de Renaissance 
• Ontdekkers (5.1): Indië en Amerika
• Theorievragen (5.1)
• Huiswerk 

Lesdoelen

• Je hebt teruggekeken op de het gemaakte werk en bepaald of je alles hebt uitgevoerd
• Je hebt kennis genomen van de introductie van tijdvak 5: Florence 1500 / de Renaissance
• Je hebt kennis opgedaan die betrekking heeft op de ontdekking van Indië en de ontdekking van Amerika
• Je hebt de theorievragen gemaakt die horen bij 5.1: de ontdekkers
• Je hebt het huiswerk voor de eerstvolgende les genoteerd.

Vorige les

• Het Bourgondische rijk
• Filips de Goede
• de Kruistochten 

Voordat we met nieuwe info starten...

Wat is het hofstelsel?

= een boer die door het hofstelsel gebonden was aan de grond van de landheer. Deze bood bescherming in ruil voor werk op zijn land (herendiensten) en verlies van vrijheid.

Wat is het leenstelsel?

= een politiek stelsel waarbij de koning (leenheer) grond in leen gaf aan een leenman. Deze gaf in ruil militaire dienst, advies en bestuurde het gebied.

Leg uit hoe de steden steeds zelfstandiger en machtiger konden worden ten opzichte van de vorsten en adel.

De steden werden rijker door inkomsten uit de handel en groeiden,

waardoor de bevolking toenam. Een stad kon zich steeds beter verdedigen. De vorsten en adel verkochten rechten aan de steden (stadsrechten). Dit leidde ertoe dat de steden ook juridische macht kregen. Kort samengevat kun je zeggen dat de steden steeds machtiger werden en dat de macht van de vorsten en vooral de adel afnam.

Tijdvak 5

Les 1: Tijd van ontdekkers en hervormers

Josquin des Prez kan worden gezien als de meest invloedrijke musicus van de Renaissance: https://nl.wikipedia.org/wiki/Josquin_des_Prez

Introductie tijdvak 5: Florence 1500

de Renaissance

• Kaart van Europa in 1492: Stabiel Europa na een onrustige periode van de pest, honderdjarige oorlog, val van het Oost-Romeinse Rijk etc. Hier is ook de basis van het moderne Europa zichtbaar.
• Vanwege de toenemende handel in de late middeleeuwen ontstaat er weer rijkdom en mensen worden geïnspireerd door de klassieke cultuur, dit leeft weer op (renaissance). Hierdoor veranderd ook het levensmotto naar Carpe diem = pluk de dag.

De ontdekkers

- De ontdekking van Indië

- De ontdekking van Amerika

Welke ontdekkingsreizigers ken je?

Op de kaart zijn verschillende routes te vinden van de verschillende ontdekkingsreizigers. Donkerrood is Mangelhaes. Naar Kaap de Goede Hoop is Dias. Da Gama gaat een stukje verder naar India. 

De ontdekking van Indië

Route die men vanuit Portugal nam om na vele pogingen uiteindelijk in Indië te geraken. De route die op de afbeelding wordt getoond is de reis die da Gama maakte. 

Ontdekkingsreizigers die hierin mogen worden benoemd zijn:

- Bartholomeus Diaz

- Vasco da Gama (eerste Europeaan in Indië)

- Ferdinand Magelhäes

Waarom gaan mensen op ontdekkingsreis?

Santa Maria

De Santa Maria: het vlaggenschip van Columbus.

Theorievragen 5.1

Ga (samen) aan de slag met het maken van de zes vragen die horen bij dit onderdeel.

Huiswerk

- Lees in theorieboek onderdeel 5.2: In opstand tegen een groot rijk

- Bekijk de aflevering: Geuzen en Papen (Het verhaal van Nederland)

- Luister naar deze aflevering op Spotify: Hoe werden Amerikaanse beschavingen door Europeanen vernietigd? 

- Maak een begin met de samenvatting van TV5; begin met 5.1

Einde les 1

P8W4: TV4 - Ontdekkers en Hervormers 2

Welke 2 zinnen zijn correct?

1. De renaissance had erg veel belangstelling en waardering voor kunst en de wetenschap van de oudheid.
2. De renaissance had erg veel belangstelling en waardering voor kunst en de wetenschap van de middeleeuwen.
3. De kunstenaars van de oudheid waren veel knapper dan de kunstenaars van de renaissance.
4. De renaissance betekende het eind van de middeleeuwen.

a + d

Welk begrip past beter bij het plaatje?
Het plaatje is een wereldkaart ontworpen in 1512.

1. Renaissance
2. Humanisme

Wat zouden gevolgen zijn van deze reizen?

Wie ontdekte nu Amerika? Leg je antwoord uit met een argument!

Reformatie 

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Reformatie 

• Belangrijkste hervormers: Maarten Luther en Johannes Calvijn

• In 1517 komt Luther met 95 stellingen (vooral tegen aflaten)

• Hij hoopt dat de Paus mee wil denken en de Kerk zal hervormen

• Luther wordt echter door de Paus in de ban gedaan

Calvijn & Luther (hervormers)

Calvijn

Luther

Bespreken wat de studenten zien. 

Achtergrond van de plaat: Op de plaat is luther te zien die voor Karel V in Worms moest verschijnen (1521). Centraal stond de 95 stellingen die Luther op de kerkdeur had getimmerd. Hij moest bekennen en zijn fout toegeven, maar dat deed hij natuurlijk niet. Waardoor hij later geëxcommuniceerd werd = verbannen uit de kerk. Hierna heeft de vorst van Saksen hem ondergebracht in Kasteel de Wartburg waarin Luther zijn leven verder wijdde aan het vertalen van de bijbel in het Duits. Luther is de man in het midden met het zwarte gewaad, Karel V is de man met de witte kleding op de troon.

Studenten kunnen hier even 10 minuten de tijd voor nemen om antwoorden te bedenken.

1. Aflaten handel / celibaat / fouten in Bijbelvertalingen / ontdekking nieuwe wereld gaf geloof een breuk

 

2. Verschil: calvijn geloofd in predestinatie = voorbestemd, luther geloofde door goed de bijbel te bestuderen en berouw te tonen je een plekje in de hemel kon krijen

Calvijn vond dat je in opstand mocht komen als je het niet eens was met het geloof van de vorst, Luther vond dat je niet in opstand mocht komen.

3. Overeenkomst: beide geloof in de bijbel/god (protestants), beide kerk hervormen

4. Katholieken VS protestanten (calvinisme en lutheraanisme). Dit was een onbedoeld gevolg, nooit was het de bedoeling de kerk te splitsen, enkel te hervormen.

→Sleep de onderdelen naar de juiste plek

Protestant

Katholiek

Maarten Luther

De Paus

Aflaten

Bijbel in volkstaal

Latijnse kerkdienst

Sober

Beeldenverering

Reliekenverering

'Kale' kerk

Beelden in de kerk

'Magische' handelingen

Sobere handelingen

Luther

Calvijn

95 stellingen

Veel aanhang in Nederland

Veel aanhang in Duitsland

Je mag je verzetten tegen een slechte vorst

Je komt in de hemel door oprecht geloof en berouw over je zonden

Je mag je niet verzetten tegen een vorst

Je bent voorbestemd voor de hemel of hel

Afsluiten

Wat ga je doen? 

• Tip en top invullen op de volgende dia!
• Maak een samenvatting/poster/lied/video etc. over dit tijdvak. Zorg dat je een overzicht krijgt van deze periode. Lever dit in op IT!!
• Schrijf je in voor de verwerkingslessen! Je bent verplicht 3x per periode in te schrijven, dit mag op de woensdag of donderdag zoals aangegeven op IT!

Volgende les:

• De Nederlandse Opstand!!

Tip en Top van deze les.