kunststromingen

• Grafische Vormgeving
• MBO
• Studiejaar 1

kunststromingen LHB 

Hoe komt een kunststroming tot stand?

 

Deze ontstaat meestal doordat een kunstcriticus er een naam op plakt. 

Denk hierbij aan kubisme, surrealisme, impressionisme  

Tijdlijn van kunstgeschiedenis

tijdlijn

Wat weet je na deze les

• Welke kunststromingen er zijn
• Welke bekende kunstenaars bij de stromingen horen
• Je weet/ hebt een idee welke kunststroming je wilt gaan gebruiken.

De vroegste schilderingen zijn gemaakt in grotten, zoals deze in Frankrijk. De schilderingen zijn tussen de 10.000 en 15.000 jaar oud. 

Er wordt nog steeds gediscussieerd over de reden  waarom ze zijn gemaakt. Was het een soort gebed aan de goden voor een goede jacht. Was het bedoel als dank voor een geslaagde jacht. was het een pure decoratie ? De grottekeningen werden voornamelijk door vrouwen gemaakt. (te herleiden door handafdrukken) 

Wat is niet waar?

1. De kleur zwart was van houtskool
2. De kleur wit van krijt
3. De kleur geel van bloemen
4. De kleur rood van aarde en bloed

Grieken en Romeinen

Zo realistisch mogelijke beelden

voornamelijk beeldhouwkunst

De eerste beelden die ze maakten waren nog vrij statische. Later werden ze bewegelijker en daardoor ook realistischer. 

Romeinen gingen voor echt menselijk. In hun beelden zie je dat terug doordat ze ook de lelijke dingen afbeelden. Zoals grote neuzen en rimpels. 

Voor de Grieken hadden de beelden bijna altijd een godsdienstige betekenis. Ze werden gemaakt in het kader van hun religie. De Romeinen daarentegen gebruikten de beelden ook ter decoratie in hun huis of tuin; pure luxe. De van oorsprong bronzen Griekse beelden, werden door de Romeinen in marmer gekopieerd.

Grieken gingen voor het menselijke ideale. De perfecte sporter, het lichaam met de ideale verhoudingen. 

Vermoedelijk is het zelfde het geval bij de schilderingen. Maar hier zijn er maar weinig van over dus is moelijker te analyseren. Allen in pompiie vind je veel schilderingen.

Middeleeuwse kunst 

1000-1200

• Kunst had als functie om het geloof te  verspreiden.
• Kerk was vaak de opdrachtgever, kunstenaars waren anoniem
• Afbeeldingen uit de Bijbel. (mensen konden niet lezen en schrijven)
• Kunst voor in kerken en boeken 
• Momento Mori 

Momento Mori - Gedenk te sterven.

Niet realistisch: dat is zondig.

Iconen: Groeks voor eikon (gelijkenis). Kunstwerk dat een heilige uitbeeldt en is bedoeld om te bidden. 

Wat is een icoon. Drie
antwoorden zijn juist

1. Grieks eikon, wat gelijkenis betekent
2. een afbeelding van een heilige
3. hangen voornamelijk in de kerk
4. is bedoeld om bij te bidden

Je hebt ook hele kleine icoontjes die je mee kunt nemen. 

Renaissance

1400-1600

• ontstaat in Italië
• Wedergeboorte
• Terug naar de Romeinen en Griekse cultuur
•  Olieverf werd uitgevonden
• Perspectief in de schilderijen (3D)
• Carpe Diem 

Geboorte van Venus- Boticelli

Carpe Diem - Pluk de dag. 

Achtergrond steeds belangrijker. Schilderijen waren lichter en vrolijker. 

Meer landchappen en achtergronden (ipv gouden randen en egale achtergronden in de ME)

Tot ME gebruikte men eiwitten met pigmenten. Dat droogde snel.

Olieverf is een Nederlandse uitvinding. Pigmenten werden met olie gemengd. Dit zorgde voor een langere droogtijd. Meer tijd om kleuren te mengen en details toe te voegen aan het werk. 

Mona Lisa, Leonarda da Vinci

De toren van Babel, Pieter Bruegel de Oude

De hand van God- Michelangelo 

De hand van God komt uit de Sixtijnse Capel in Rome. 

Het is een fresco (Italiaans voor "vers") is een muur- of plafondschildering waarbij de verf direct op de natte kalk wordt aangebracht, Na drogen één geheel. Heel duurzaam. Alleen de handen van God zijn er toch afgevallen. Ze zijn niet origineel. Overgeschilderd door een andere schilder. 

www.museivaticani.va

Barok 

1600-1720

• ontstaat in Italië
• extreem realistisch
• dramatische effecten - veel emoties op gezichten
• sterke licht/ donker contrasten
• alles moet in juist perspectief staan
• veel vaart en beweging, drukke figuren
• stillevens

Carravagio-  Judith onthoofd Holofernes, 1598

Rembrandt van Rijn- De Nachtwacht ,  1642

Johannes Vermeer- Het Melkmeisje

1660

Gian Lorenzo  Bernini- Anima Dannata,                        1619

Wanneer was de barok?

1. 1600-1700
2. 1600-1720
3. 1600-1750
4. 1500-1620

Impressionisme

1874- 1910

• Ontstaan in Frankrijk
• het is minder realistisch: Reactie op komst fotografie en Barok 
• Werken in de buitenlucht
• Licht, kleur en atmosfeer zijn van belang.
• Korte, snelle en kleurige verfstreken (weinig zwart, bruin en grijs)

De Japanse brug en waterlelies- Claude Monet , 1899

Cézanne- Montagne Sainte-Victoire (1887)

Mont- Impression, soleil levant (Impressie, opkomende zon (1874)

Impressionisme is een stijl van schilderen die zich ontwikkelde in 1860-1870 Frankrijk en zich verspreidde over Europa. De naam voor deze beweging komt uit de titel van "Impression, Sunrise", een schilderij van Monet, die ter beschikking gesteld voor de eerste impressionistische tentoonstelling in 1874. Het was een revolutionair nieuwe speelstijl van schilderen waarbij de kleur en de indruk die de kunstenaar had op de voorgrond trad. In tegenstelling tot de 19e eeuwse schilderkunst liet het impressionisme de inhoud, structuur en de samenstelling van het schilderij een beeld achter van een waargenomen werkelijkheid of een uitgedrukte sfeer

Noem één kenmerk van het impressionisme die je terugziet in het schilderij.

- buitenlucht geschilderd

- licht, kleur en atmosfeer zijn belangrijk

- korte, snelle en kleurige verfstreken

- minder realistisch

Pointillisme

1884 - 1900

- ontstaan in Frankrijk

- Landschappen, havens en circussen

- ongemengde verfstipjes (primaire kleuren)

 - je hersenen vormen het beeld zelf.

- Impressionistische weergave van de sfeer,

- maken van schilderij duurt maanden-jaren

- geen contourlijnen

‘Femmes au Puits’ paul Signac (1892) 

Wat is GEEN kenmerk van het Pointilisme?

1. Het maken van het schilderij kost veel tijd
2. Er zijn zwarte contourlijnen
3. Er wordt gebruik gemaakt van primaire kleuren
4. Je hersenen vormen zelf het beeld

Art Nouveau (Jugendstil)

1890-1914

• ontstaat op verschillende plekken in Europa
• Gebruik van moderne technieken.
• Afkeer van symmetrie
• veel bloem- en vogelmotieven en vrouwen
•  Inspiratiebron is de natuur
• Kleuren en gebogen vormen
• veel posters en reclame affiches

Wat betekent art nouveau?

Rond 1890 kwamen er veel belangrijke uitvindingen bij, zoals elektriciteit en machines in fabrieken. Die fabrieken maakten veel lelijke massaproducten. Kunstenaars startten daarom een nieuwe kunststroming met sierlijke vormen. Dit wordt art nouveau of jugendstil genoemd

Sagrada Familia

1882 - ??

La Sagrada Familia is gebouwd in opdracht van de Rooms Katholieke Kerk ter ere van de Heilige familie. In het begin was Francisco de Paula del Villar de architect van de kerk, maar deze hield het al gauw voor gezien wegens religieuze onenigheid. Het project wordt overgenomen door de architect Antoni Gaudí. Naam: de naam voor het gezin

 waarin Jezus werd geboren, zijn moeder Maria en pleegvader Jozef, vertaald: Sagrada Familia

Waarom duurt de Sagrada Familia zo lang?

Wanneer is de Sagrada Familia in Barcelona eindelijk klaar?

De reden dat het allemaal zo lang duurt om de Sagrada Familia af te bouwen, is dat de bouw voornamelijk afhankelijk is van giften

Torens van de Heilige Tempel

In totaal krijgt de Sagrada Família 18 torens; twaalf torens symboliseren de twaalf apostelen en vier torens rondom de vieringtoren staan voor de vier evangelisten rondom Jezus Christus, plus daarnaast dus nog een vieringstoren voor Maria en een voor Jezus.

Wat is de andere naam voor Art Nouveau?

1. Nieuwe Kunst
2. Kunst Kritiek
3. Jugendstil
4. Franse kunst

Expressionisme

1905-1940

• Gevoelens en ervaringen uitdrukken door kunst
• Vervormen van de zichtbare werkelijheid
• Felle kleuren
• Grillige beelden
• Slordige schildertechniek
• Platte vlakken
• Foutief perspectief 

De schreeuw- Edward Munch

Georges Braque: Le viaduct à l'Estaque

 

•  ontstaan in Frankrijk
• grote vereenvoudiging van de werkelijkheid.
• In het kunstwerk zijn verschillende standpunten verwerkt.
• schilderen vanuit kubussen, kegels en bollen

Spaanse vrouw, Picasso

Kubisme

1907 - 1914

Waarom hoort dit schilderij bij het Kubisme?

1. Dat komt door het kleurgebruik
2. Ik zie geen kubus, het is geen kubisme!
3. Er zitten hoekige vormen in het schilderij
4. Er zijn verschillende standpunten verwerkt

• ontstaan in neutrale Zwitserland (reactie WOI)
• Soort anti-kunst (onzinkunst)
• conceptuele kunst (iets is kunst omdat de kunstenaar het zo presenteert)
• Doel: shockeren, beledigen en niet mooi gevonden worden.
• Abstracte kunst
• Kunst zonder logica, met humor en ironie.

Dadaïsme

1916- 1924

Duchamp - Fountain (1917)

Middenin de Eerste Wereldoorlog, kwam er in het neutrale Zwitserland een kleine groep kunstenaars bij elkaar die zich afzette tegen de gevestigde orde. In het kleine ‘Cabaret Voltaire’ in Zürich begonnen ze shows te geven waarin ze geweld afwezen en probeerden het ‘vooruitgangsdenken’ te stoppen. Ze noemden de beweging ‘Dada’, al is de oorsprong van deze naam niet helemaal duidelijk. Sommigen denken dat het een random onzin-woord is, andere zeggen dat het blind gepikt is uit een Frans-Duits woordenboek. Al snel verspreidde de beweging zich door de Westerse kunstwereld en ontstonden er Dada groepen in New York, Berlijn en Parijs.

Zo presteert Duchamp het om een omgekeerde wc-pot te signeren en vervolgens als kunstwerk te exposeren. Hiermee introduceert hij het principe van de readymades: gewone, gangbare commerciële producten worden door een simpele bewerking of een nieuwe omgeving tot kunst verheven

Höch- boeket van ogen

Raoul Hausmann - Mechanischer Kopf

Welke begrip hoort NIET bij het dadaïsme?

1. met logica
2. shockerend
3. met humor
4. anti-kunst

Surrealisme

1920 - heden

• Fantasie of droomwereld
• alledaagse dingen worden op een gekke manier met elkaar verbonden
• nauwkeurig & gedetailleerd

Surrealisme betekent letterlijk

1. zeer onbewust
2. boven de werkelijkheid
3. boven de fantasie
4. zeer realistisch

Dali- The Temptation of St. Anthony 1947(

De stijl

1917- 1932

• Onstaat in Nederland
• Streven naar harmonie en evenwicht.
• Geometrische vormen.

• Primaire kleurvlakken
•  Zwart, wit en grijs. 

• Horizontale en verticale lijnen Tekst

Mondriaan

Mondriaan schildert:

1. Organisch
2. Geometrisch
3. Open vormen
4. Vlekken

Pop- Art

1950-1960

 Populaire Art (= PopArt)

• ontstaat in New York en Londen
• Afbeeldingen uit reclame, televisie, strips en tijdschriften worden verwerkt in kunst. 
•  vaak vergroting of herhaling
• fel kleurgebruik
• massa productie (drukwerk)

Andy Warhol

Keith Haring

Dropped cone, Claes Oldenburg

Welk schilderij is pop-art?

1. 
2. 
3. 
4. 

Hedendaagse kunst

1985- heden

• Geen stromingen of kaders
• Materiaal is het middel om tot een kunstwerk te komen
• De commerciële markt bepaald of het kunstwerk geslaagd is of niet. 
• Trends en ontwikkelingen
• Wereldkunst 

Banksy

Sterling Ruby

Thomas Schütte

Marlene Dumas

Waar denk je aan bij dit kunstwerk?

Impressionisme

Pointillisme

Barok

Kubisme

Surrealisme

Art Nouveau

Pop-art

Kubisme

Surrealisme

Barok

Welke stroming spreekt jou het meeste aan? 

Opdracht

Ontwerp en maak een 'onomatopoeia'. Een onomatopoeia is een woord dat het geluid uitdrukt van een actie of voorwerp. Gebruik in ieder geval de primaire kleuren maar ook vormen als een wolk, spetters, vlammen, tekstbalonnen of een explosie voor je werk. 

Formaat: A3 

Materiaal: plakkaatverf, tekenpapier, gekleurd, papier, krant

Gereedschap: penselen, verfbakje, bekertje water

Tijd: 4 lesuren 

Werkwijze

1. Maak eerst een collage van 10 woorden die een klank uitdrukken.
   
2. Kies voor één soort compositie, gebruik overlapping en afsnijding.
   
3. Maak 3 verschillende ontwerpschetsen.
   
4. Laat je ontwerproces becijferen.
   
5. Zet je definitieve tekening op een A3.
   
6. Werk je tekening netjes af.  

Beoordelingscriteria

• Past je lettertype bij je gekozen woord. 
  
• Je hebt in ieder geval primaire kleuren en zwart gebruikt. 
  
• Je hebt gebruik gemaakt van tekstbalonnen.


• Je achtergrond past bij het gekozen woord. 
  
• Je compositie is herkenbaar.
• Je hebt gebruik gemaakt van overlapping en afsnijding.
• Het geheel is netjes afgewerkt.