Amsterdam

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

De Republiek in de Gouden eeuw

Mens en Maatschappij

   Amsterdam stapelmarkt van de wereld

M&M De Gouden eeuw

Vandaag

• Welkom
• Leerdoelen doornemen (5 minuten)
• Uitleg en oefenen in Lessonup (30 minuten)
  
• Opdracht  (20 minuten)
• Afsluiten

Leerdoelen

... je kan in je eigen woorden uitleggen wat identiteit betekent

... je kan in je eigenschappen onderverdelen in aangeleerde en erfelijke eigenschappen

... je kan betekenisvolle vragen stellen over wie je bent en waar je vandaan komt

... je begrijpt dat iedereen anders is en dat dat ons uniek en mooi maakt

Amsterdam

Amsterdam wordt het handelscentrum van Europa

Welke producten?

• Graan, hout en teer vanuit de Oostzee
• Wijn, zuidvruchten en zout uit Zuid-Europa
• Wol uit Engeland
• Specerijen uit Azië (Oost-Indië)
• Suiker en tabak uit Amerika (West-Indië)
• Boter, kaas en vlees van de Nederlandse boeren

Stapelmarkt:
Plaats waar goederen in pakhuizen worden opgeslagen en vandaar verder worden verhandeld.

Wisselbank

Pakhuizen

Grachtenpanden

De prachtige panden uit die tijd staan er ]nog. Tegenwoordig komen er miljoenen toeristen naar Amsterdam voor de mooie gebouwen uit die tijd.

Kleine bootjes vervoerden goederen via de grachten naar de grachtenpanden van rijke kooplieden.

Goederen van over de hele wereld kwamen aan in Amsterdam.

Via deze balken takelden ze de goederen naar de bovenste verdiepingen van grachtenpanden, waar spullen werden bewaard. 

Als je naar de huizen kijkt zie je dat ze vaak smal zijn. Je moest in die tijd belasting betalen over hoe breed je huis was.

Wanneer was de Gouden Eeuw?

1. 16 eeuw
2. 17e eeuw
3. 18e eeuw
4. 19e eeuw

Wat is een stapelmarkt precies?

1. Een markt waar goederen worden opgeslagen en verder verhandeld
2. De markt in het centrum van de stad
3. De markt voor eten, grote kraampjes stonden naast elkaar
4. Markt met kostbare sieraden

Republiek trekt veel migranten

• Val van Antwerpen
• Hugenoten (Frankrijk)
• Joodse bevolking (vervolgingen)
• Seizoensarbeiders uit Duitsland 

De VOC had een aantal rechten.
Wat waren enkele rechten van de VOC?

1. De VOC mocht oorlog voeren en forten bouwen
2. De VOC mocht verdragen sluiten
3. Alle antwoorden zijn goed.
4. De VOC mocht als enige handel drijven met Azië

Een goede plek

• Nederland lag/ligt gunstig gelegen aan de zee. In het midden tussen Zuid-Europa en Noord-Europa.
• Amsterdam en Antwerpen zijn hierdoor belangrijke havensteden.

Schelde afgesloten

• Antwerpen was in die tijd de belangrijkste haven van de wereld, maar in Spaanse handen..

• De weg naar de Antwerpse haven wordt door Nederland afgesloten, zodat de haven niet meer kan worden bereikt.

Immigratie

Amsterdam groeit uit tot een echte wereldstad en overal vandaan trekken mensen naar Amsterdam.

• Een beter bestaan
• Door oorlog in andere landen
• Vervolging vanwege geloof

Rond 1625 was bijna 40% van de Amsterdammers afkomstig uit het buitenland. 

Grachtenpanden

• Door de bloeiende handel werd het steeds drukker in Amsterdam. Daarom werd de stad uitgebreid.
• Er kwamen nieuwe grachten bij, waar mooie grachtenpanden aan werden gebouwd. 

De VOC

VOC

In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht om handel met Nederlands-Indië te drijven.

Amsterdam in 1200

Amsterdam in 1700

De VOC

• Wat deed de VOC:
• Handelen.
• Forten bouwen.
• Handelsposten bouwen.
• Verdragen sluiten met Indische koningen.+
• Oorlog voeren.

Rechten van de VOC

• De VOC had het handelsmonopolie van de Republiek.
• De VOC mocht verdragen sluiten en oorlog voeren.

Amsterdam

Amsterdam werd de belangrijkste handelsstad van de wereld.

 Nederlandse handelaren haalden specerijen  van over de hele wereld naar Amsterdam. 

Waarom wordt de Gouden Eeuw de GOUDEN Eeuw genoemd ?

1. Vanwege de specerijen.
2. Nederland is in deze eeuw héél erg rijk geworden
3. Er was in die tijd veel goud.
4. Door de mooie gouden schepen.

drie instanties zorgen voor groei:

1. Stapelmarkt

2. Wisselbank 

3. beurs             

Stapelmarkt

Hier werden veel producten opgeslagen.

worden pas verkocht bij schaarste

kooplui vragen hoge prijs

dus --> veel 

Wisselbank

Schepen over de hele wereld kwamen naar Amsterdam --> veel verschillende valuta.

Nemen het idee van de Italianen over.

Werden omgewisseld in Gulden Florijn = sterke munt

Beurs

Mensen kwamen dankzij Stapelmarkt en wisselbank naar Amsterdam om geld te verdienen --> dit deed je op de beurs.

Hier kon men geld investeren in een handelsonderneming of een ander bedrijf.

Groei steden

Deze economische ontwikkelingen zorgden voor een grote groei binnen de steden.

Stapelmarkt 

Plaats waar ingekochte producten worden opgeslagen om vandaaruit weer verder te worden verhandeld. 

Immigratie in Amsterdam

In de Gouden Eeuw kwamen veel buitenlanders naar Amsterdam. 

Deze mensen noemen we immigranten

De handel staat centraal

• Kooplui probeerden zo veel mogelijk geld te verdienen met de handel. 
• Deze vorm van economie= Handelskapitalisme  = Hierbij draait het om het maken van winst!

De winst investeren de kooplui in nieuwe schepen, producten of nieuwe vaarroutes.

Leerdoelen

... je kan in je eigen woorden uitleggen wat identiteit betekent

... je kan in je eigenschappen onderverdelen in aangeleerde en erfelijke eigenschappen

... je kan betekenisvolle vragen stellen over wie je bent en waar je vandaan komt

... je begrijpt dat iedereen anders is en dat dat ons uniek en mooi maakt

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Wat vind je nog lastig?