3 vmbo-b 3.5 ordening: geleedpotigen en gewervelden

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

thema 3 ordening

3. 5 Geleedpotigen en gewervelden

wat gaan we vandaag doen?

 3.5 Geleedpotigen en gewervelden

Rijk: Bacteriën

Rijk: schimmels

Rijk: dieren

Rijk: planten

geen celwand

bladgroen korrels

geen celkern

wel celwand, 

celkern, geen bladgroenkorrels

Tekst

Hierboven staan  4 stammen van het dierenrijk. Onder staan een aantal dieren weergegeven. Sleep de dieren naar de juiste stam.

Neteldieren

Stekelhuidigen

Geleedpotigen

Wormen

Weekdieren zijn een groep in het rijk van de dieren

1. goed
2. fout

Hoe noem je de stevige delen van een dier?

1. De huid.
2. De eieren.
3. De wervelkolom.
4. Het skelet.

Gewervelden hebben een ...

1. Inwendig skelet
2. Uitwendig skelet
3. Geen skelet

Het dier in afbeelding 1 heeft een wervelkolom.

1. Juist
2. Onjuist

Hier zie je een geleedpotige. Wat weet je over dit dier?

1. Het dier heeft een inwendig skelet.
2. Het dier heeft een uitwendig skelet.
3. Het dier heeft geen skelet.

Heeft het dier van afbeelding 5 een skelet? Zo ja: wat voor soort skelet?

1. Dit dier heeft een inwendig skelet.
2. Dit dier heeft een uitwendig skelet.
3. Dit dier heeft geen skelet.

vorige les - dieren

skelet: inwendig, uitwendig, geen skelet

7 groepen

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kan je geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal poten

- kan je geleedpotigen indelen in veelpotigen, kreeftachtigen, spinachtigen en insecten

- kan je gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten

- kan je de gewervelden indelen in vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren

Inleiding

Geleedpotigen en gewervelden zijn 2 groepen binnen het dierenrijk.

Ongeveer 1 miljoen van de ruim 1,3 miljoen nog bestaande diersoorten zijn geleedpotigen.

Toch denken veel mensen bij dieren vooral aan gewervelden.

3.5 Geleedpotigen

Geleedpotigen hebben een uitwendig skelet. Dit skelet zit als een stevig pantser om het lichaam.

Het skelet kan niet meegroeien.

Tijdens de groei vervellen geleedpotigen dus een aantal keer.

Na de vervelling groeit het dier in korte tijd heel snel tot er weer een nieuw pantser is gegroeid.

Het lichaam van geleedpotigen bestaat uit stukjes. Deze stukjes heten segmenten.

Ook de poten van geleedpotigen bestaan uit kleine stukjes. Deze stukjes heten de leden.

3.5 Geleedpotigen

De geleedpotigen worden onderverdeeld in 4 groepen:

1. veelpotigen

2. kreeftachtigen

3. spinachtigen

4. insecten

Bij deze indeling hebben biologen gekeken naar het aantal poten.

groep 1: veelpotigen

groep 2: kreeftachtigen

groep 3: spinachtigen

groep 4: insecten

3.5 Gewervelden

Gewervelden hebben een inwendig skelet met een wervelkolom.

De wervelkolom bestaat uit wervels.

3.5 Gewervelden

De wervelkolom wordt bij mensen ook wel de ruggengraat genoemd.

3.5 Gewervelden

De gewervelden worden onderverdeeld in 5 groepen:

- vissen

- amfibieën

- reptielen

- vissen

- zoogdieren

3.5 Gewervelden

Een belangrijk kenmerk om een gewervelde in te delen, is de manier van voortplanten.

In de afbeeldingen hiernaast zie je verschillende manieren van voortplanten.

3.5 Gewervelden

Een ander belangrijk kenmerk is de lichaamstemperatuur:
- warmbloedig: temperatuur van het lichaam is altijd constant
- koudbloedig: de lichaamstemperatuur is niet constant; deze dieren passen hun lichaamstemperatuur aan de omgeving aan.

groep 1: vissen

groep 2: amfibieën

groep 3: reptielen

groep 4: vogels

groep 5: zoogdieren

Wat is een specifiek kenmerk van een gewervelde?

1. De cellen hebben een celwand
2. Het heeft 8 verschillende celsoorten
3. Ze zijn diploïd met typische embryonale stadia
4. Het is autotroof

Dit dier
is GEWERVELD

1. Klopt
2. Klopt niet

Is dit dier
gewerveld?

1. Ja
2. Nee
3. Waaraan moet ik dat zien? (leg uit)

Gewervelden

1. Symmetrisch met skelet
2. Symmetrisch zonder skelet
3. Asymmetrisch met skelet
4. Asymmetrisch zonder skelet

Alle gewervelden zijn/hebben

1. Uitwendig skelet en tweezijdig symmetrisch
2. Inwendig skelet en tweezijdig symmetrisch
3. Uitwendig skelet en veelzijdig symmetrisch
4. Inwendig skelet en veelzijdig symmetrisch

Welke dieren zijn gewerveld?

1. Vogel
2. Vogel en inktvis
3. Vogel, inktvis, en mossel
4. Inktvis en mossel

Vogels hebben

1. Longen
2. Kieuwen
3. Huidademhaling

Is dit een zoogdier?

1. Ja!
2. Nee!
3. Een beetje

Een kwal is een gewerveld dier

1. Waar
2. Niet waar

Een gordeldier is een zoogdier. Welk kenmerk van zoogdieren bezit het gordeldier niet?

1. geen longen
2. koudbloedig
3. legt eieren
4. huid met droge schubben

Vragen?

zelf aan de slag

3.5 Geleedpotigen en gewervelden:

Maak opdracht 1 t/m 7 in BVJMAX

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kan je geleedpotigen indelen door te kijken naar het aantal poten

- kan je geleedpotigen indelen in veelpotigen, kreeftachtigen, spinachtigen en insecten

- kan je gewervelden indelen door te kijken naar de bouw en de manier van voortplanten

- kan je de gewervelden indelen in vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren