Les 3: Plantenhormonen

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 2

                             Les 3: Plantkunde

                                          Hormonen

Planning

- Terugblik vorige les 

- stukje C3,C4 en CAM planten

- Lesdoelen

- Kenmerken plantenhormonen

- Soorten plantenhormonen

- Verhoudingen auxine/cytokinine 

Uit welke twee reacties bestaat fotosyntese?

Waar in de chloroplast vindt de Calvincyclus plaats?

1. Granum
2. Lumen
3. Stroma
4. Thylakoïdmembraan

C3-, C4- en CAM planten

C3-, C4-, CAM overzicht

C3 planten: fotosynthese in pallisade parenchym. CO₂ en O₂ diffunderen vrij in- en uit de cel. Huidmondjes staan open.

Nadeel: bij sluiten huidmondjes neemt rendement Calvincyclus af.  (vb. rijst, sinaasappelboom, theeplanten)

C4 planten: Kunnen fotosynthetiseren bij gesloten huidmondjes. Hebben enzym PEP (phosphate-enolpyruvaat) dat bindt aan CO₂  tot een C4 verbinding (oxaalazijnzuur). Dit wordt omgezet in malaat (appelzuur). In schedecel splitst malaat in pyruvaat en CO₂. CO₂ gaat de calvincyclus in, pyruvaat wordt omgezet tot PEP. 

Vb. Mais en suikerriet en grassen

CAM planten: Zetten 's nachts huidmondjes open voor CO₂. Hebben ook PEP, maar slaan het malaat 's nachts op in de vacuole. Bij licht gaat de reactie verder zoals ook bij de C4-planten. Reacties vinden plaats in pallisade parenchym. 

vb. Cactus en ananas. (vooral vetplanten)

Om welk type plant gaat dit? Komt voor in een omgeving met grote verschillen in dag- en nachttemperatuur

1. C3
2. C4
3. CAM

In welk molecuul wordt CO2 tijdelijk opgeslagen bij C4 en CAM planten?

Lesdoelen

Na deze les:

- Ken je de belangrijkste kenmerken van plantenhormonen.  

- ken je verschillende plantenhormonen en hun functie. 

Welke plantenhormonen
ken je al?

Kenmerken van plantenhormonen (fytohormonen)

• Een plantenhormoon kan meerdere biologische effecten hebben
• Ze zijn actief bij lage concentraties. Binden op specifieke receptoren.
• Transport via diffusie of sapstroom. (passief)
• Regelen de ontwikkeling van planten in reactie op uitwendige factoren. (seizoenswisseling)
• Staan onder invloed van licht, zwaartekracht, temperatuur

Soorten plantenhormonen

Groeihormonen:                                             Groeiremmer:

- Auxine                                                            - Abscissinezuur

- Cytokinine 

- Gibberelline

Verouderingshormoon:

- Ethyleen (etheen)

1. Auxinen = groeihormoon

      Stimuleert                                                                     Remt                                    

- celstrekking in stengel  (groei naar het licht)              - celstrekking in wortel  

- groei van bloemen en fruit                                            - bloei bij bepaalde soorten 

- wortelvorming                                                               

- apicale dominantie (groei vanuit de uiteindes gestuurd)                                                        - activiteit cambium                                                           

Zit in toppen van stengels en wortels

Meer licht is minder auxine productie 

(natuurlijk auxine IAA, kunstmatig NAA)

2. Cytokininen = groeihormoon

      Stimuleert                                Remt                                    

- celgroei in bladeren                   - apicale dominantie         

- groei van vruchten                     - veroudering van bladeren 

- groei van okselknoppen                                                             

- celdeling                                                                

- orgaanvorming                                                              

- openen van huidmondjes                                                      

- bloei van bepaalde soorten                                                      

 

Productie in  jonge organen (zaden, blad en vruchten) ,wortelpuntjes en in stengel

vb. BAP, kinetine

3. Gibberellinen = groeihormoon

      Stimuleert                                         Remt                                    

- groei en celstrekking bij                     -  het verbruik van reservestoffen

   bebladerde stengel                                  in graankorrels

- kieming van granen

- bloei van langedag planten                     

 

Productie in jonge bladeren.

4. Ethyleen (etheen) = verouderingshormoon

      Stimuleert                                Remt                                    

- rijping van vruchten                   -  celstrekking in de wortel en stengel      

- afvallen van bladeren en fruit   

- veroudering van bladeren      

- verwelken van bloemen                                                            

- ontluiken van bloemen                                                             

                                                    

 Productie in vruchten.

Wordt in gang gezet door auxine en abscissinezuur

5. Abscissinezuur =groeiremmer

      Stimuleert                                           Remt                                    

- en onderhoudt de groeipauze             - celstrekking

- het sluiten van de huidmondjes 

- transport van voedingsstoffen van 

  bladeren naar groeiende zaden      

- synthese van reserveproteïne 

   in graankorrels                                                          

                                                    

Zorgt dat de plant zich gaat voorbereiden op de winter.  

Productie in worteltoppen, vruchten, zaden en chlorofyl van verouderend blad. 

Dit hormoon zorgt voor rijping van fruit.

1. Auxine
2. Cytokinine
3. Ethyleen
4. Gibberelline

Dit hormoon remt apicale dominantie.

1. Auxine
2. Cytokinine
3. Ethyleen
4. Gibberelline

Verhouding auxine/ cytokinine

- auxine laag en cytokinine hoog: ontstaan van knoppen,       stengels en bladeren

- auxine hoog en cytokinine laag: ontstaan van wortels

- auxine en cytokinine gemiddeld: vorming van               callusweefsel (weefsel van stamcellen)

Noem drie plantenhormonen die de groei stimuleren.

Dit hormoon zorgt voor wortelvorming.

1. Auxine
2. Cytokinine
3. Ethyleen
4. Gibberelline

Huiswerk

vraag 25 en 26