6. HC Duitsland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

HC Duitsland

5. Het verloop van de Eerste Wereldoorlog

Deze les

1. Het verloop van de Eerste Wereldoorlog voor Duitsland

2. De betekenis van de slag bij de Marne

3. Het einde van de Eerste Wereldoorlog; Vrede van Versailles

4.  De gevolgen voor Duitsland van de Eerste Wereldoorlog

5. Aan het (huis)werk (o.a. examenvragen)

Von Schlieffenplan

Situatie:

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland.
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan. 

Eerste slag bij de Marne

• Opmars loopt minder voorspoedig (weerstand in Belgie, aanvoerroutes te lang)
• Franse (her)mobilseren zich
• Duitsers onderschatten de Fransen
• Opmars Duitsers gestuit -> loopgravenoorlog gestart

De Eerste Slag bij de Marne

De Eerste Slag bij de Marne was een slag in de Eerste Wereldoorlog die werd uitgevochten tussen het Franse en het Duitse leger van 5 september tot 12 september 1914. Later in de oorlog werd er ook nog een Tweede Slag bij de Marne uitgevochten van 15 juli tot 6 augustus 1918.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Eerste_Slag_bij_de_Marne

op de volgende sheet een filmpje over de Eerste Slag bij de Marne (1914)

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

360˚ video van een loopgraaf

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

DE LOOPGRAVEN

(DUBBELKLIK OP DE FOTO'S EN DE HOTSPOTS

Waarom mislukte het Schlieffenplan?

Kenmerk WO1: nieuwe wapens

machinegeweren

Tanks (en vliegtuigen)

gifgas

Is deze foto meer aan het begin gemaakt of midden/eind W.O. I? Leg uit waarom!

Welke naam gaven de tijdgenoten aan de Eerste Wereldoorlog?

op de volgende pagina vind je een filmpje over het dagelijks leven van de soldaten in de eerste Werledoorlog. Het filmpje is ter illustratie toegevoegd. 

Bekende veldslagen in WO I

• Slag bij de Marne
• Slag bij de Somme
• Slag bij Verdun

Wanneer vonden deze plaats en welke betekenis hadden deze veldslagen voor de oorlog?

Einde van de oorlog

• 1917: Rusland staakte de strijd door de Russische revolutie
• 1918: de Duitsers waren uitgeput en konden niet op tegen de 'verse' Amerikaanse troepen
• In Duitsland zelf braken ook stakingen en opstanden tegen de oorlog uit.
• Er vielen uiteindelijk 10 miljoen doden
• Door censuur en propaganda werd de werkelijke aard van de oorlog (de verschrikkingen) verborgen gehouden
• De eerste WO was een Totale Oorlog! (de hele samenleving werd ingezet voor de oorlog)

Wat was geen factor die bijdroeg aan het einde van de oorlog?

1. De Verenigde Staten
2. De ontwikkeling van de tank
3. Oorlogsmoeheid
4. De weersomstandigheden

Einde

• Keerpunt 1: Russische Revolutie (1917) --> terugtrekking Rusland (1918) Oostfront verdwijnt
• Keerpunt 2: deelname VS (1917) 
• Voorjaar 1918: Duitsland verliest lenteoffensief aan het Westfront
• Gevolg: ineenstorting leger + politiek Duitsland
• 11-11-1918: wapenstilstand
• Onverwacht einde leidt tot ontstaan complottheorieën: Dolkstootlegende 
• Vanaf januari 1919: Conferentie van Parijs
• Doel: oorlog voorkomen

De Dolkstootlegende

De Dolkstootlegende is een complottheorie die tussen de beide wereldoorlogen vooral onder de nationalisten en conservatieven in Duitsland leefde, die inhield dat de Eerste Wereldoorlog niet op het slagveld verloren was, maar doordat de linkse revolutionairen het land met hun Novemberrevolutie hadden ondermijnd en vervolgens een (linkse) burgerlijke regering aan de macht hadden gebracht die het bevel aan de legerleiding gaf om de strijd te staken.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Dolkstootlegende

Versailles

Belangrijkste bepalingen Verdrag van Versailles:

• 1. Duitsland is schuldig
• 2. Oorlogsschuld betalen (132 miljard)
• 3. Gebieden + kolonies afstaan
• 4. Géén groot leger (max 100.000 man)
• Duitsland moét Verdrag tekenen

Door Duitsland afgestaande gebieden na Versailles

1. Noord-Sleeswijk: aan koninkrijk Denemarken

2. Posen en West-Pruisen (grotendeels): aan Polen

3. vrije stad Danzig

4. Memelland: aan Litouwen

5. Oost-Opper-Silezië: aan Polen

6. Hultschiner landje: aan Tsjecho-Slowakije

7. Elzas-Lotharingen: aan Frankrijk

8. Eupen en Malmedy: aan België

aan de slag met:

blz 65  (Verloop van de Eerste Wereldoorlog) t/m blz 68

Verwerking:

opdrachten uit je boekje 'Het Duits Keizerrijk' 10 t/m 18

en/of 

een samenvatting (o.i.d.) van blz  65 (Verloop van de Eerste Wereldoorlog t/m  blz 68

en/of 

oefenen met examenvragen (zie volgende schermen)

Eindexamenopgaven

Ik heb enkele eindexamenopgaves toegevoegd. Ze komen uit recente eindexamens (2017 + 2019).

Ik heb in de antwoorden het correctiemodel van de officiele eindexamens gebruikt. De kans is groot dat je dit een vreemde formuleringen vindt. Het zijn richtlijnen, de kern moet in je antwoord zitten tijdens je eindexamen. Ik heb ze ook toegevoegd om er kennis mee te maken en op verzoek.

In 1888 deed Bismarck de volgende uitspraak: "Uw kaart van Afrika is ongetwijfeld heel mooi, maar mijn kaart van Afrika ligt in Europa. Hier ligt Rusland en daar ligt Frankrijk, en wij bevinden ons daar tussenin. Dat is mijn kaart van Afrika." (2p)

Leg uit dat Bismarck met deze uitspraak zijn rol tijdens de Conferentie van Berlijn verklaarde.

In 1922 schrijft de vroegere Duitse keizer Wilhelm II over het einde van de Eerste Wereldoorlog: "Het schijnt het noodlot van Duitsland te zijn dat Duitsers altijd overwonnen worden door Duitsers." 3p
Noem twee historische gebeurtenissen uit de laatste maanden van de Eerste Wereldoorlog die deze uitspraak ondersteunen en geef aan dat Wilhem II met zijn uitspraak een visie geeft vanuit het perspectief van de oude elite.

De Frans-Duitse oorlog van 1870–1871 werd door een historicus "de moeder van de Eerste Wereldoorlog" genoemd. 1p

Geef aan wat met deze uitspraak bedoeld werd.

Gebruik bron 9 (aanklikken). Een interpretatie: Met deze
fotocollage waarschuwt Heartfield voor een in zijn ogen
gevaarlijke ontwikkeling in de Duitse binnenlandse politiek. 3p
Leg uit, met een verwijzing naar de bron, welke boodschap
Heartfield met zijn fotocollage wil overdragen.

Gebruik bron 9. (tik er op en je krijgt een vergroting)
In deze prent geeft de Franse tekenaar Albert Guillaume een verschil weer
tussen een gevolg van de Eerste Wereldoorlog voor Frankrijk en Duitsland. (2p)

Leg uit, met een verwijzing naar de bron, welke boodschap de tekenaar hiermee wil
overbrengen.

dus.....: 

1. Je kent het verloop van de Eerste Wereldoorlog voor Duitsland

2. Je kent de situatie in Duitsland zelf tijdens de oorlog

3. Je kent de gevolgen voor Duitsland van de Eerste Wereldoorlog (Versaille, nationaal en internationaal, etc)

4. Je kent de betekenis van de slag bij de Marne

5. Je hebt kennis gemaakt met eindexamenvragen